Onderzoeksproject AG/LL/165 (Onderzoeksactie AG)
Het Xylarium van het Koninklijk Museum voor Midden-Afrika behoort tot de belangrijkste houtcollecties ter wereld en wordt dikwijls geraadpleegd bij de studie van thema’s die verband houden met bosdynamiek en bosbehoud. Het is belangrijk om de wetenschappelijke waarde van die collectie te verhogen met het oog op het verstrekken van informatie die precies en relevant is voor de ondersteuning van een modern bosbeheer.
Tropische bossen en de regenwouden van het Congo Bekken in het bijzonder, staan in het brandpunt van de internationale debatten over klimaatverandering, behoud van biodiversiteit en koolstofmarkten. Verschillende internationale beleidsmechanismen en certificatiesystemen werden uitgewerkt om bij te dragen aan het behoud van de tropische bossen.
(1) Het REDD+ mechanisme beoogt de reductie van koolstofemissie ten gevolge van ontbossing en bosdegradatie in ontwikkelingslanden. Ontwikkelingslanden dienen financieel gecompenseerd te worden voor bosbehoud en voor het vasthouden van atmosferische koolstof in het bosecosysteem. Precieze data over koolstofvoorraden in verschillende bostypes ontbreken nog steeds en staan een vlotte toepassing van REDD+ in de weg.
(2) Verschillende handhavingsmechanismen zijn gecreëerd die moeten bijdragen aan de bescherming tegen illegale exploitatie van bossen en bedreigde boomsoorten. De Europese Gemeenschap creëerde de FLEGT regulatie (Forest Law Enforcement, Governance and Trade) die enkel legaal hout op de Europese markten mag toelaten. Een recent amendement op de Amerikaanse Lacey Act is ook gericht op illegale houtwinning. De internationale CITES conventie die de handel in bedreigde soorten beperkt, is meer en meer van toepassing op houthandel. Een betrouwbare houtidentificatie is een gemeenschappelijke sleutelfactor voor een vlotte toepassing van deze handhavingsmechanismen.
(3) Hetzelfde is waar voor hout dat gewaarmerkt wordt als “duurzaam” aan de hand van een internationaal erkende standaard (FSC, PEFC, MTCS, …).
Het is noodzakelijk om Xylarium specimens aan onderzoek te onderwerpen om de onzekerheid over hun botanische identiteit weg te nemen. Tevens zijn veel xylarium stalen nog niet op een formele manier gecodeerd volgens de criteria van de International Association of Wood Anatomists en ontbreekt goed beeldmateriaal om identificatiesleutels en didactisch materiaal te ontwikkelen. Tenslotte dient een protocol ontwikkeld te worden om uit het xylarium precieze informatie te bekomen over houtdensiteit en de variabiliteit ervan.
De voorgestelde methodologie omvat de verificatie van de botanische identiteit van de xylarium monsters waarvoor referentie herbarium specimens aanwezig zijn in de Nationale Plantentuin. Prioritaire aandacht zal gaan naar materiaal afkomstig van de UNESCO biosfeerreservaten van het Congo Bekken. Deze reservaten zijn immers van groot belang voor onderzoek in verband met REDD+. Tweedimensionale en driedimensionale beelden zullen gegenereerd worden om identificatiesleutels te ontwikkelen en om parameters te leveren voor modellen voor koolstofvoorraad van verschillende soorten en bostypes.
