Onderzoeksproject AG/LL/169 (Onderzoeksactie AG)
Het MULTITA-project, gecoördineerd door het Koninklijk Museum voor Kunst en Geschiedenis en het Koninklijk Instituut voor Kunstpatrimonium, wil de collecties van beide wetenschappelijk culturele instellingen valoriseren door het ontwikkelen van een meertalige thesaurus voor de museologische en digitale ontsluiting van collecties.
Met het project willen het KMKG en het KIK, samen met partners Koninklijk Museum voor Schone Kunsten, de Federatie Wallonië-Brussel (Unité héritage culturel, Numérisation des patrimoines, Service de la langue Française), de Musea van de Stad Brussel, het Rijksbureau voor Kunsthistorische Documentatie (Den Haag, Nederland) en de Fédération et Ressources sur l’Antiquité (Parijs, Frankrijk), een wetenschappelijke, meertalige en poly-hiërarchische thesaurus ontwikkelen voor artistieke en archeologische collecties. Bij het ontwikkelen van de thesauri zal de nadruk liggen op beeldend materiaal, houders (vaatwerk), keramiek- en textielmaterialen, keramische en textieltechnieken en stijlen/periodes. De thesaurus zal vertaald en beschikbaar gemaakt worden in het Nederlands, Frans en Engels. De thesaurus zal ook semantisch verrijkt worden met synoniemen, korte definities, associatieve concepten etc. In navolging van de recente ontwikkeling van de internationale thesauristandaarden, wordt het woord ‘term’ vervangen door het woord ‘concept’: woorden in thesauri worden beschouwd als ‘concepten’ met een uniek nummer, waaraan verschillende andere concepten, definities, bronnen etc. zijn gekoppeld.
De partnerinstellingen gebruiken elk eentalige of meertalige thesauri. Deze afzonderlijke thesauri vormen de basis van de gemeenschappelijke thesaurus en zullen op elkaar afgestemd en vertaald worden. Het gaat om volgende thesauri:
de AICIM-thesaurus, eentalig Frans, ontwikkeld door de Franse Gemeenschap in samenwerking met de vzw Musées et Sociétés en Wallonie, wordt gebruikt door een hele reeks Waalse en Brusselse musea en culturele instellingen.
de thesaurus van het KIK, tweetalig Nederlands-Frans, met een uitgebreide terminologie betreffende het cultureel erfgoed.
het Museum voor Kunst en Geschiedenis ontwikkelde recent een drietalige thesaurus gebaseerd op een aantal museumcollecties (Egypte, Oceanië, Decoratieve Kunsten van de 19de- 20ste eeuw, Precolumbiaans Amerika, Kostuum en Kant, Rijtuigen, Wapens en wapenrustingen, Iran en Oude Nabije Oosten, Preciosa).
het Frantiq-netwerk realiseerde, in nauwe samenwerking met universiteiten, musea, archeologische diensten in Frankrijk, de meertalige archeologische thesaurus PACTOLS.
de Nederlandstalige Art & Architecture thesaurus, beheerd door het Rijksbureau voor Kunsthistorische Documentatie, bevat een brede waaier aan concepten in het Nederlands (met Engelse equivalent), gebruikt door musea en culturele instellingen in België en Nederland.
het digitaliseringproject van de Franse Gemeenschap (PEP’s) werkt met de UNESCO-thesaurus.
De ontwikkeling van een gemeenschappelijke thesaurus in drie talen heeft volgende voordelen:
een thesaurus laat toe dat vaak ingewikkelde archeologische en kunsthistorische concepten semantisch gegroepeerd worden, i.e. op basis van hun betekenis. Een veelheid aan concepten met verschillende betekenis worden gestructureerd door hiërarchische, associatieve en equivalente relaties. Elke concept wordt bovendien voorzien van vertalingen en definities. Een thesaurus vermijdt problemen van vertalingen, spelling en grammatica, want deze worden door de thesaurus ‘gecontroleerd’.
een thesaurus is een wetenschappelijk instrument dat kan gebruikt worden in literatuur zoals museum- of tentoonstellingscatalogi, wetenschappelijke artikels, boeken of andere publicaties.
een thesaurus is een wetenschappelijk instrument voor niet-wetenschappelijk museumpersoneel voor etikettering, museumbrochures, info op website, online catalogi etc.
thesauri zijn onontbeerlijk voor het terugvinden van gegevens over objecten in een database of in een online catalogus. Doordat er systematisch gebruik gemaakt wordt van dezelfde concept, synoniemen, definities etc., kunnen objecten uit één of meerdere museumcollecties gemakkelijk teruggevonden worden op de website of in een database. Door het gebruiken van eenvormige terminologie en structuur worden relevantie resultaten weergegeven.
thesauri zijn ook noodzakelijk voor verdere technische exportmogelijkheden, bijvoorbeeld het met elkaar verbinden van databases uit verschillende culturele instellingen of databases in andere talen.
de meertaligheid van de terminologie zal de toegankelijkheid en de zichtbaarheid van de collecties naar een internationaal publiek verhogen.
De niet-gefinancierde partnerinstellingen, de coördinator en promotor van het project zullen betrokken worden bij het volledige proces van vergelijken, harmoniseren, verrijken en vertalen van de thesauri. Het MULTITA-project zal ook een internationaal netwerk rond thesauri tot stand brengen doordat er intensief informatie uitgewisseld wordt en overlegd wordt met binnen- en buitenlandse partners.
www.carmentis.be
www.kikirpa.be
www.frantiq.fr/thesaurus-pactols
www.aat-ned.nl/home
aicim.cfwb.be/main/fr/thesaurus.php
www.numeriques.cfwb.be
Multilingual terminological research (French, Dutch and English) for the development and integration of semantically enriched scientific thesauri (MULTITA) : synthèse
Belspo Bruxelles : Politique scientifique fédérale, 2015 (SP2610)
[Om te downloaden]
Multilingual terminological research (French, Dutch and English) for the development and integration of semantically enriched scientific thesauri (MULTITA) : synthese
Belspo Brussel : Federaal Wetenschapsbeleid, 2015 (SP2611)
[Om te downloaden]
Multilingual terminological research (French, Dutch and English) for the development and integration of semantically enriched scientific thesauri (MULTITA) : summary
Belspo Brussels : Belgian Scientific Policy, 2015 (SP2612)
[Om te downloaden]
