Onderzoeksproject CG/DD1/251 (Onderzoeksactie CG)
CONTEXT
De klimaatsverandering is het gevolg van het intensieve gebruik van fossiele brandstoffen zoals olie, steenkool of aardgas. De toekomst inzake energie op aarde is een van de grootste uitdagingen voor de mensheid. Hoe een duurzame energiebevoorrading waarborgen waarbij de gevolgen voor de toekomstige generaties beperkt blijven ? Beetje bij beetje moeten de fossiele brandstoffen vervangen worden door hernieuwbare energiebronnen zoals zon, wind of hout.
HET PROJECT
In België is hout de meest gebruikte hernieuwbare energiebron, in hoofdzaak voor de verwarming thuis en de papierproductie. Maar het grootste gedeelte van onze houtvoorraden wordt thans verspild : de eerste dunningen, de schorsen, de park- en tuinbossen, de industriële verpakkingen enz. Als het correct zou worden gevaloriseerd, zou het ongebruikte hout voldoende zijn om elk jaar de Belgische broeikasgassenemissies te beperken met meer dan 1 miljoen ton CO2. Dat kan echter slechts gerealiseerd worden door doeltreffende energieproductieketens te ontwikkelen, waarbij rekening wordt gehouden met de totale productieketen, van de winning van de bron af (in wouden, industrieën enz.) tot de productie van de eindenergie (warmte, elektriciteit of cogeneratie).
Zoals bij elke economische en industriële ontwikkeling, zal de ontwikkeling van hernieuwbare energiebronnen een economische, maatschappelijke en ecologische impact hebben. Doel van het project WOODSUSTAIN is een beter inzicht in de impact van de hout-energieketens op de duurzame ontwikkeling in België. Daartoe bestuderen wij terzelfdertijd de impact op de CO2-emissies en de impact op de werkgelegenheid die verband houdt met de eventuele ontwikkeling van de hout-energieketens in België.
Daarvoor moeten wij :
1- de op ons grondgebied beschikbare houtvoorraden evalueren,
2- de energieproductieketens analyseren,
3- maatregelen voorstellen die de meest interessante ketens bevoordelen.
De eerste fase van het project WOODSUSTAIN bestaat er dus in de in België beschikbare houtvoorraden afkomstig uit verschillende sectoren te evalueren : de bosresidu’s, het industriële houtafval, het hakhout in korte omlopen, het constructie- en afbraakhout enz. UCL/ECOP en CRA hebben bij de houtvesters, de landbouwers en de industriëlen een enquête op het terrein verricht, waarbij de verzamelde gegevens op Belgische schaal werden geëxtrapoleerd.
Uitgaande van die ramingen hebben wij verschillende hout-energieketens in overweging genomen en geëvalueerd om het best mogelijke gebruik van elke bron te kunnen identificeren. Daartoe bestuderen wij (UCL/TERM en UCL/IAG) elke fase die nodig is om een houtvoorraad om te vormen in energie (houtverzameling, vermaling, opslag en droging, vervoer, vergassing en verbranding). De energie- en broeikasgassenstromen, de kosten en de gebruikte mankracht worden in elke fase geregistreerd teneinde de impact van die ketens in te schatten op het sociaal-economisch en ecologisch systeem van België.
Daarnaast, en vooral voor het hakhout in korte omlopen, berekenen wij ook de biologische koolstofbalansen (UIA/Biologie). Het gaat erom, door middel van een aangepast mathematisch model, de prognose te verbeteren met betrekking tot de groei van het hakhout en de koolstofstromen in de beschouwde gewassen.
DOELSTELLINGEN
Ons werk draagt bij tot de ecologische evaluatie van de energiesystemen. Wij analyseren in het bijzonder de volledige energiebevoorradingsketen uitgaande van het hout, van de houtwinning tot de einddistributie van energie. Wij berekenen het energierendement en de koolstofbalans met als doel de vermindering van de CO2-emissies van elke keten te vergelijken. De aangenomen methodologie berust dus op de emissies van koolstofdioxide en op de reductiefactor van die emissies.
Door de ecologische (CO2-emissies) en de sociaal-economische aspecten (kosten/baten en jobcreatie) in te passen, stellen wij een instrument voor dat de politieke besluitvorming ondersteunt. Bij de analyse van verschillende scenario’s voor de ontwikkeling van hout-energieketens, kunnen wij de ecologische en sociaal-economische impact inschatten van de maatregelen ter ondersteuning van de ontwikkeling van hernieuwbare energiebronnen.
DE PARTNERS
Coördinator en energieaspecten:
UCL/TERM
Groupe Energie Biomasse
Unité de Thermodynamique
Université catholique de Louvain
Sociaal-economische aspecten van de houtketens:
UCL/IAG
Centre entreprise environnement
Institut d’administration et de gestion
Université catholique de Louvain
Potentieel hout afkomstig uit de bossen en de industrie:
CRA
Centre de recherches agronomiques
Ministère de l’Agriculture - Gembloux
Model van biologische groei van het hakhout:
UIA/BIO
Department Biologie
Universiteit Instelling Antwerpen
Houtteeltpotentieel:
UCL/ECOP
Unité d’écologie des Grandes cultures
Faculté des sciences agronomiques
Université catholique de Louvain
WOODSUSTAIN: Contributions of wood-energy to sustainable development in Belgium: final summary
Brussels: OSTC, 2001 (SP1006)
[Om te downloaden]
Contributions du bois-énergie au développement durable en Belgique: rapport final
Sintzoff, I. - Menu, J.F. - Thiry, J. ... et al. Bruxelles: SSTC, 2001 (SP0736)
[Om te downloaden]
[Uitgeput]
