Onderzoeksproject CP/13 (Onderzoeksactie CP)
Context
Kyoto (1997), Marrakesh (2001)... wereldwijd zijn verschillende landen bereid iets te doen aan klimaatverandering. Deze problematiek maakt, net zoals het grondstof- en het afvalprobleem deel uit van de prioriteitsthema’s van het Europees milieubeleid in het kader van 6de Europese Milieuactieprogramma.
Sectorgericht milieubeleid volstaat niet om voldoende effect te hebben en de bestaande doelstellingen rond duurzame ontwikkeling te bereiken. Meer aandacht voor de impacten te wijten aan de milieu-aspecten van producten en consumptiepatronen blijkt een noodzaak. De discussie rond Geïntegreerd Productbeleid op Europees niveau (IPP) en de voorbereiding van een Federaal Richtplan «Productbeleid en Milieu» hebben tot doel deze product- en consumptieaspecten beter in rekening te brengen, en dit op een geïntegreerde manier, d.i.: de volledige levenscyclus van producten moet in overweging worden genomen, met inbegrip van alle gevolgen voor het milieu.
Dit project beoogt aan deze nieuwe ontwikkelingen nuttige elementen toe te voegen.
Beschrijving van het project
Doelstellingen
Het project «Reductie van broeikasgasemissies en materialenstromen», uitgevoerd door IW, Vito en IDD in het kader van het Plan voor Wetenschappelijke ondersteuning van een beleid gericht op Duurzame Ontwikkeling (PODO I) van de DWTC, was een eerste onderzoeksinspanning die als doel had inzicht te krijgen in de effecten van consumptiepatronen op levenscyclusemissies van broeikasgassen, waarbij gelijktijdig rekening werd gehouden met de verschillende verbeteringsmogelijkheden zoals preventieve maatregelen aan de bron, productieverbeteringen en maatregelen m.b.t. afvalverwerking. Het project omvatte een focus op 3 categorieën van producten: woningen, drankverpakkingen en veeteelt.
Het project «Integratie van klimaat-, grondstoffen- en afvalbeleid door productgerichte maatregelen» heeft tot doel te onderzoeken of bestaand klimaat-, afval- en grondstoffenbeleid kan worden geïntegreerd met productgerichte maatregelen. Om dit te doen zal in eerste instantie getracht worden de prioritaire productgroepen te identificeren. In een volgende stap zal voor deze productgroepen geëvalueerd worden wat de impact kan zijn van mogelijke productgerichte maatregelen om zo broeikasgasemissies, grondstofgebruik en afval verbonden aan de levenscyclus van deze producten te reduceren. De discussie rond Geïntegreerd Productbeleid (IPP) zoals die op Europees niveau gevoerd wordt en het Federaal Richtplan «Productbeleid en Milieu» vormen het algemene kader voor dit project.
Methodologie
Het project houdt drie complementaire taken in:
Een algemene analyse van consumptiepatronen van huishoudens en hun impacten:
De resultaten van deze taak laten ons toe de prioritaire productgroepen te bepalen voor een productbeleid met het oog op een integratie met klimaat-, afval en grondstofbeleid. Door de huidige stand van zaken van consumptiepatronen van huishoudens te bestuderen en de daaraan gerelateerde milieu-impacten te bepalen (impactcategorieën : broeikasgasemissies, grondstoffen en afval) kan een rangschikking van producten gebeuren. Een deel van deze taak bestaat uit gegevensverzameling en -verwerking. Hierdoor kunnen verbeteringen aan statistische gegevens worden geïdentificeerd die essentieel zijn om de resultaten van consumptie- en productgeoriënteerd beleid beter te kunnen opvolgen.
Een gedetailleerde analyse van 4 productsystemen:
Enerzijds zullen de 2 eerder bestudeerde productgroepen, verpakkingen en woningen, meer uitgebreid en voor een ruimer toepassingsgebied bestudeerd worden nl. voor alle huishoudelijke verpakkingen en voor alle woningtypes (incl. appartementen enz...). Anderzijds zullen deze productgroepen ook op meerdere milieuaspecten geëvalueerd worden nl. naast broeikasgassen zullen ook grondstofgebruik en afval bekeken worden. Een vergelijkbare analyse zal ook uitgevoerd worden voor 2 bijkomende productgroepen nl. ICT-producten en papier enerzijds en auto’s anderzijds.
Doel van deze productanalyses is de emissies over de levenscyclus in te schatten voor de milieuimpactcategorieën broeikaseffect, grondstofverbruik en afval, resulterende uit de jaarlijkse Belgische vraag/consumptie van deze producten. Alzo kunnen op basis van deze resultaten verbeteropties voor deze productgroepen geïdentificeerd worden (b.v. door alternatieve technologie-opties, materiaal- of productsubstitutie, door gedragsverandering, ...). Een kosten-bateninschatting voor deze verbeteropties zal gebeuren en ook hun technische, reglementaire en sociologische beperkingen zullen in kaart worden gebracht. Deze analyses dragen bij tot het inschatten van het theoretisch impact-reductiepotentieel voor de 3 bestudeerde impacten.
Het Institut Wallon zal de huisvesting en de ICT-producten voor zich nemen, terwijl Vito de verpakkingen en de auto’s zal behandelen.
Evaluatie van verschillende (product)beleidsinstrumenten en maatregelen:
Deze evaluatie heeft tot doel de meest toepasselijke productbeleidsinstrumenten te evalueren in functie van hun effectiviteit om de mogelijke impactreducties voor deze producten te realiseren. De impactreducties die het gevolg zullen zijn van deze beleidsmaatregelen zullen (voor de categorieën broeikasgasemissies, grondstofverbruik en afval) gekwantificeerd worden.
Partners
Vito en Institut Wallon zijn de 2 projectpartners. Institut Wallon coördineert het project.
Coördinaten
Françoise Nemry
Institut Wallon
Bd Frère Orban 4
5000 Namur
Tél : 081/250495
Fax : 081/250490
email : f.nemry@iwallon.be
web : www.iwallon.be
Jan Theunis
Vito
Boeretang, 200
2400 Mol
Tél : 014/335930
Fax : 014/321185
email : jan.theunis@vito.be
web : www.vito.be
Gebruikerscomité
- Bob Nieuwejaers - Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap - AMINAL - Sectie Lucht - Brussel
- Marianne Petitjean - Ministère de la Région Wallonne - Direction générale des Ressources Naturelles et de l'Environnement (DGRNE) - Services Technologies Propres - Jambes
- Catherine Rousseau - Centre de Recherche et d'Information des Organisations de Consommateurs (CRIOC-OIVO) - Bruxelles
- Els Van Den Broeck - Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap - AMINAL - Algemeen Milieu en Natuurbeleid - Sectie Lucht - Brussel
- Patrick Wilmots - Openbare Afvalstoffenmaatschappij voor het Vlaamse Gewest (OVAM) - Mechelen
- Anne-France Woestyn - SPF Santé publique, Sécurité de la Chaîne alimentaire et Environnement - Services fédéraux pour les Affaires environnementales - Service politique des produits - Bruxelles
- Els Van den broeck, AMINAL (Administratie voor Milieu, Natuur, Land- en Waterbeheer)
Integrating climate, resource and waste policies through a product policy : final report
Thollier, Karine - Bounkhay, Mina - Nemry, Françoise ... et al Brussels : Belgian Science Policy, 2005 (SP1514)
[Om te downloaden]
[Om te bestellen]
Integratie van klimaat-, grondstoffen- en afvalbeleid door productgerichte maatregelen : samenvatting
Brussel : Federaal Wetenschapsbeleid, 2007 (SP1774)
[Om te downloaden]
Intégrer politiques climatiques, des ressources et des déchets par une politique des produits : résumé
Bruxelles : Politique scientifique fédérale, 2007 (SP1775)
[Om te downloaden]
Integrating climate, resource and waste policies through a product policy : summary
Brussels : Federal Science Policy, 2007 (SP1776)
[Om te downloaden]
