Onderzoeksproject CP/20 (Onderzoeksactie CP)
Context
Een van de middelen om naar duurzame consumptie- en productiepatronen te streven is geïntegreerd productbeleid. Dit betekent dat over de gehele levenscyclus van het product rekening wordt gehouden met ecologische, sociale en economische overwegingen. Het kader voor een echt geïntegreerd productbeleid is immers duurzame ontwikkeling. Op dit ogenblik wordt een geïntegreerd productbeleid, gericht op duurzame consumptie- en productiepatronen, al te veel vanuit de milieukundige invalshoek benaderd. Soms wordt aandacht gevraagd voor de sociale omstandigheden waarin een product wordt vervaardigd. Anderen richten zich dan weer op een rechtvaardige prijsopbouw van producten die op de markt worden gebracht. Het volledige verhaal wordt zelden verteld.
Beschrijving van het project
Doelstellingen
Dit onderzoeksvoorstel heeft tot doel twee instrumenten te ontwikkelen voor een geïntegreerd productbeleid vanuit ecologische, sociale en economische overwegingen:
- Ontwikkeling van een set van sleutelindicatoren voor 1) duurzame consumptie- en productiepatronen, 2) geïntegreerd productbeleid en 3) geïntegreerd productbeleid, partim de milieukundige aspecten.
- Ontwikkeling van een vrijwillig beleidsinstrument, met name het keurmerk ‘duurzame ontwikkeling’ voor producten: een voorstel van wettelijk basis (uitgeschreven) voor ‘Het toekennen van een keurmerk ‘duurzame ontwikkeling’ aan producten’ (aandacht voor inhoud én procedure); concretisering en toetsing voor een case (koffie).
Het projectvoorstel streeft de integratie van de ecologische, sociale en economische dimensie in concepten, methodologieën én vrijwillige instrumenten na. Bij de uitwerking van de gevalstudie wordt aandacht besteed aan dat deel van de levenscyclus dat plaatsvindt in ontwikkelingslanden.
Methodologie
Label ‘DO’
- ontwikkeling van criteria, evaluatiesysteem en integratiemethode;
- ontwikkeling van procedures voor onderzoek, toetsing, evaluatie en opvolging;
- uittesten van de ontwikkelde criteria, methodieken en procedures op een case;
- uitwerking van een wettelijke basis voor het toekennen van een keurmerk ‘’DO’ aan producten.
Indicatoren
- onderzoek naar internationaal en Europees voorgestelde sleutelindicatoren;
- achtergrond: visietekst, generieke omgevingsanalyse, boomstructuur met doelstellingen;
- onderzoek naar de bruikbaarheid in het DPSIR-kader en voor de doelmatigheidsanalyse;
- voorstel van modellijst van sleutelindicatoren met maatschappelijk debat.
Interacties tussen de verschillende partners
Label DO: Deze taak wordt gezamenlijk uitgevoerd door het CDO-RUG en Ethibel. Ethibel zal voornamelijk de socio-economische aspecten behandelen, het CDO zal zich meer richten op de socio-ecologische aspecten. Wat betreft evaluatiesysteem en integratiemethode ligt het zwaartepunt bij Ethibel. Het Centrum voor Milieurecht aan de Universiteit Gent wordt onder de arm genomen voor nalezing en correctie van het wettelijk voorstel, en ESPOL (Guayaquil, Ecuador) voor de verdere uitwerking van de case ‘koffie’. Het CDO-RUG en Ethibel zullen de case voorbereiden. Het deel van de keten dat zich bevindt in Ecuador zal worden uitbesteed aan ESPOL (Guayaquil - Ecuador). Het deel van de keten dat zich bevindt in België wordt behandeld door CDO (socio-ecologische aspecten) en Ethibel (socio-economische aspecten). Het CDO-Ethibel evalueren de resultaten van de case om het instrument verder op punt te stellen.
Indicatoren: Het Centrum voor Duurzame Ontwikkeling - Universiteit Gent neemt deze taak volledig op zich. De klankbordcommissie (incl. ESPOL, Ecuador) en Ethibel treden op als lectoren van de (tussentijdse) rapporten.
Verwachte resultaten en/of producten
Label ‘DO’:
- een Engelstalig projectrapport en publicaties;
- een voorstel van wettelijke basis voor het toekennen van een keurmerk ‘duurzame ontwikkeling’ aan producten getoetst aan één case;
- een studiedag waarbij het instrument wordt voorgesteld aan vertegenwoordigers van bedrijven en stakeholders;
- een afzonderlijke workshop rond de beleidsmatige en juridische aspecten voor beleidsmakers (politieke mandatarissen en betrokken ambtenaren).
Indicatoren:
- een set van sleutelindicatoren voor:
1. Duurzame consumptie- en productiepatronen.
2. Geïntegreerd productbeleid.
3. Geïntegreerd productbeleid, partim de milieukundige aspecten.
De drie sets van sleutelindicatoren - met methodologische fiche per indicator - worden gepubliceerd in een brochure.
- een ex-ante voorbereiding van een doelmatigheidsanalyse voor de programatorische dienst ‘duurzame ontwikkeling’ van de federale regering en voor de afdeling Milieu van de Europese Commissie voor wat betreft de milieukundige aspecten van een geïntegreerd productbeleid;
- een ex-ante voorbereiding van een doelmatigheidsanalyse voor de programatorische dienst ‘duurzame ontwikkeling’ van de federale regering en voor de Europese Commissie voor een geïntegreerd productbeleid;
- een studiedag: optioneel.
Partners
Activiteiten
Het Centrum voor Duurzame Ontwikkeling (RUG) heeft tot doel op een multidisciplinaire wijze duurzame ontwikkeling als beleidskader verder uit te bouwen. De werking is gericht op onderzoek naar en ondersteuning van rationele besluitvorming en doelmatigheid van beleidsinstrumenten, in functie van langetermijndoelstellingen, in een geïntegreerd perspectief met maximale aandacht voor participatie en communicatie.
Ethibel is een onafhankelijke onderzoeksinstellling die bedrijven screent op duurzaamheidscriteria voor ethische investeringsfondsen. Ethibel hanteert een eigen Europees keurmerk, waarvan de criteria alle aspecten omvatten van de maatschappelijke verantwoordelijkheid van ondernemingen. Verder neemt Ethibel deel aan verschillende wetenschappelijke onderzoeken rond maatschappelijk verantwoord ondernemen.
Coördinaten
Prof. Bernard Mazijn
Centrum voor Duurzame Ontwikkeling - Universiteit Gent
Poel 16, B-9000 Gent
Tel: +32 (0)9 264 82 07; Fax: +32 (0)9 264 83 90
e-mail: bernard.mazijn@skynet.be
Prof. Ruddi Doom
Centrum voor Duurzame Ontwikkeling - Universiteit Gent
Universiteitsstraat 8, B-9000 Gent
Tel: +32 (0)9 264 69 15
Herwig Peeters
Ethibel vzw.
Vooruitgangstraat 333 b7, T-1030 Brussel
Tel: +32 (0)2 206 11 11 (secretariaat/ algemeen nummer); Fax: +32 (0)2 206 11 10
e-mail: info@ethibel.org
Gebruikerscomité
- Relinde Baeten - Vereniging voor Ecologische Leef- en Teeltwijze (VELT) - Berchem
- Esmeralda Borgo - Bond Beter Leefmilieu Vlaanderen vzw - Brussel
- Claire Bosch - Federatie Voedingsindustrie - Brussel
- Chris Claes - Vredeseilanden-Coopibo vzw - Leuven
- Wim Claes - Verbond van Koffiebranders - Brussel
- Annick Clauwaert - Algemeen Belgisch Vakverbond - Brussel
- Carole Crabbe - Schone Kleren Campagne - Brussel
- Frieda De Coninck - Schone Kleren Campagne - Bruxelles
- Stefaan De Henauw - Universiteit Gent (UGent) - Vakgroep Maatschappelijke gezondheidszorg - Gent
- Johan Declercq - Max Havelaar België - Brussel
- Lode Delbare - Vredeseilanden-COOPIBO - Equador
- Annemie Demedts - OXFAM - Wereldwinkels Verdeelcentrum - Gent
- Tinneke Dirckx - Universiteit Gent (UGent) - Vakgroep Tropische Landbouw - Gent
- Jorge Duque-Rivera - Escuela Superior del Politécnica - Litoral
- Guy Hendriks - DG Internationale samenwerking - Brussel
- Stefanie Hugelier - Federale Raad voor Duurzame Ontwikkeling (FRDO) - Brussel
- Luc Lavrysen - Universiteit Gent (UGent) - Centrum voor Milieurecht - Gent
- Pascal l'Eglise - Carrefour - Bruxelles
- Peter Loncke - Openbare Afvalstoffenmaatschappij voor het Vlaamse Gewest (OVAM) - Mechelen
- Ariane Louwage - Openbare Afvalstoffenmaatschappij voor het Vlaamse Gewest (OVAM) - Mechelen
- Ann Nachtergaele - Federatie Voedingsindustrie - Brussel
- Michèle Pans - Centrale Raad voor het Bedrijfsleven - Brussel
- Samuel Poos - Centre Fair Trade - Brussel
- Dirk Sjongers - Biologische Landbouwer - Aartselaar
- Nadia Tahon - Vereniging voor Ecologische Leef- en Teeltwijze (VELT) - Berchem
- Patrick Van Damme - Universiteit Gent (UGent) - Vakgroep Tropische Landbouw - Gent
- Paul Van Cappellen - Onderzoeks- en Informatiecentrum van de VerbruikersOrganisatie (CRIOC-OIVO) - Brussel
- Marleen Van den Brande - FOD Volksgezondheid, Veiligheid van de Voedselketen en Leefmilieu - Federale Diensten voor het Leefmilieu - Dienst Productbeleid - Brussel
- Angeline Van Den Rijse - Algemeen Belgisch Vakverbond - Brussel
- Bart Van Netelbosch - Algemeen Christelijk Vakverbond van België - Brussel
- Tony Vandeputte - Verbond van Belgische Ondernemingen - Brussel
- Erika Vander Putten - Vlaamse Milieumaatschappij (VMM) - Afdeling Meetnetten en Onderzoek - DVP Milieurapportering - Mechelen
- Dieter Vanderbeke - FOD Sociale Zekerheid en Openbare instellingen van sociale zekerheid - Werkgroep "Social labeling" - Cel Sociale Economie - Brussel
- Lien Vanwalle - Universiteit Gent UGent) - Centrum voor Milieurecht - Gent
- Eric Vermeylen - Vlaams Economisch Verbond - Antwerpen
- Anne-France Woestyn - SPF Santé publique, Sécurité de la Chaîne alimentaire et Environnement - Services fédéraux pour les Affaires environnementales - Service politique des produits - Bruxelles
- Peter Wollaert - Kauri - Anderlecht
- Jacques Zegers - Belgische Vereniging van Banken - Brussel
Ecological, social and economical aspects of integrated product policy : final report
Mazijn, Bernard - Doom, Ruddi - Peeters, Herwig ... et al Brussels : Federale Science Policy, 2004 (SP1380)
[Om te downloaden]
[Uitgeput]
