Onderzoeksproject CP/38 (Onderzoeksactie CP)
Context
Het project is een logisch vervolg op het project "De externe kosten van transport" dat in het kader van het programma duurzame mobiliteit (MB/DD/008) werd uitgevoerd. Hoewel er overeenkomsten zijn tussen de twee projecten, is de focus van het nieuwe project duidelijk verschillend. In het vroegere project werden de marginale externe ongevalskosten bepaald bij een gegeven beleid. In het nieuwe project wordt er nagegaan welk beleid gevoerd moet worden om de ongevalskosten te verminderen.
Beschrijving van het project
Doelstellingen
Transport veroorzaakt aanzienlijke ongevalskosten. In België groeit de consensus dat er inspanningen moeten geleverd worden om verkeersongevallen en de kosten ervan terug te dringen. Hiervoor kunnen beleidsmakers een beroep doen op verschillende types van instrumenten: regulering en de handhaving ervan, aansprakelijkheidsregels, economische instrumenten, infrastructuuraanpassingen, sensibiliseringscampagnes, verkeerseducatie enz. Allen beogen ze het gedrag van de weggebruiker in de gewenste richting te sturen.
Het project analyseert de mogelijkheden en beperkingen van de eerste drie categorieën van instrumenten en gaat na hoe zij het best gecombineerd worden. De analyse gebruikt een vernieuwende interdisciplinaire aanpak: er wordt gestreefd naar een integratie van juridische en economische inzichten.
De doelstelling bestaat erin om op basis van de theoretische en empirische analyse concrete beleidsvoorstellen te formuleren ter bevordering van de verkeersveiligheid in België.
Methodologie
Het project verloopt in drie stappen:
De eerste stap maakt een overzicht van de bestaande en potentiële maatregelen die ter beschikking staan van de beleidsmakers en selecteert een aantal specifieke maatregelen die verder bestudeerd worden.
De tweede stap bekijkt het probleem vanuit een theoretische hoek. De basis hiervoor wordt gevormd door de theoretische modellen uit de transport- en rechtseconomie. De doelstelling bestaat erin deze twee benaderingen te integreren en verder te ontwikkelen. De analyse gebeurt in een partieel evenwichtskader. Dit betekent dat men enkel kijkt naar de effecten op de transportmarkt. De volgende aspecten komen aan bod:
- Wat is de maatstaf waaraan het verkeersveiligheidbeleid kan getoetst worden?
- Welke elementen spelen mee in de evaluatie?
- Wat is het sociaal optimum?
- Wat zijn de maatschappelijke kosten en baten van specifieke maatregelen?
- Wat zijn de implicaties als instrumenten niet perfect kunnen worden toegepast?
- Welke informatie heeft men nodig om een goede evaluatie uit te kunnen voeren?
De derde stap past de theoretische inzichten toe op België. De welvaartseffecten van een aantal concrete beleidspakketten worden berekend. De pakketten zullen bestaan uit verschillende combinaties van regulering, aansprakelijkheidswetgeving en economische instrumenten. Er wordt een kosten-baten analyse gemaakt van de maatregelen. Hiervoor zijn verschillende benaderingen mogelijk. Een eerste benadering bestaat erin de theoretische modellen uit de voorgaande stap empirisch in te vullen. Een tweede mogelijkheid bestaat uit de integratie van de theoretische inzichten uit stap twee in een bestaand transportmodel, zoals het TRENEN model . Dit is een partieel evenwichtsmodel voor meerdere transportmarkten dat eveneens toelaat een aantal algemene evenwichtsaspecten te incorporeren. Dit model wordt aangepast en uitgebreid zodat het de ongevalskosten en hun determinanten beter weer kan geven en zodat het gebruikt kan worden om de welvaartseffecten van specifieke veiligheidsmaatregelen te simuleren. Het gebruik van dit transportmodel laat eveneens toe de interacties tussen verkeersveiligheid en andere externe kosten, zoals congestie, van transport te analyseren. De benadering die uiteindelijk gekozen wordt, hangt af van een afweging tussen de voor- en nadelen van elke benadering en van de aard van de maatregelen die geëvalueerd worden. Voorbeelden van vragen die in deze stap beantwoord worden, zijn:
- Wat zijn de maatschappelijke kosten en baten van specifieke maatregelen of van combinaties van maatregelen?
- Welke groepen in de maatschappij hebben baat bij deze maatregelen en wie gaat erop achteruit?
- Welke maatregelen of combinaties van maatregelen zijn te verkiezen vanuit maatschappelijk standpunt? Wat is de kost voor de maatschappij als men andere maatregelen neemt?
- Is het sociaal wenselijk om het budget te verhogen?
- Welke informatie ontbreekt voor een concrete evaluatie?
- Wat zijn de beperkingen en onzekerheden verbonden aan de evaluatiemethodes?
Interactie tussen de verschillende partners
Beide teams in het project leveren een bijdrage tot alle taken.
Verwachte resultaten en/of producten
- Onderzoeksrapporten, discussion papers, publicaties in wetenschappelijke tijdschriften.
- Voorstelling van de resultaten op seminaries en congressen.
- Deelname aan valorisatie-initiatieven DWTC.
- Webstek van het project.
- Interactie met de leden van de gebruikersgroep.
- Korte discussienota’s.
Partners
Activiteiten
Het Centrum voor Economische Studiën (C.E.S.- K.U.Leuven) is de onderzoeksafdeling van het Departement Economie van de Katholieke Universiteit Leuven. De werkgroep Energie, Transport en Milieu maakt deel uit van het C.E.S. De werkgroep is gespecialiseerd in het gebruik van modellen (algemeen evenwicht, partieel evenwicht) voor de studie van prijszetting en investeringen op het gebied van energie, transport en milieu.
Centre for Advanced Studies in Law and Economics is een onderzoeksinstituut binnen de Faculteit Rechten van de Universiteit Gent, dat het rechtseconomisch onderzoek bundelt binnen de vakgroep grondslagen en geschiedenis van het recht. CASLE specialiseert zich vooral in het omzetten van inzichten uit de rechtseconomische literatuur in concrete toepassingen op het Belgisch recht en Belgisch beleid.
Coördinaten
Prof. Dr. Stef Proost
Centrum voor Economische Studiën, K.U.Leuven
Naamsestraat 69, B-3000 Leuven
Tel. +32 (0)16 32 68 01; Fax. +32 (0)16 32 69 10
Stef.Proost@econ.kuleuven.ac.be
http://www.kuleuven.ac.be/ete
Prof. Dr. Gerrit De Geest
R.U.G. Rechtsfaculteit
Vakgroep Grondslagen en geschiedenis van het recht
Centre for Advanced Studies in Law and Economics.
http://www.law.rug.ac.be/grond/CASLE.html
Gebruikerscomité
- Didier Antoine - Ministère de l'Equipement et des Transports de la Région Wallonne - Direction du Trafic et de la Sécurité routière - Namur
- Marc Broeckaert - SPF Mobilité et Transports - DG Mobilité et sécurité routière - Bruxelles
- G. Dari Mattiacci - Universiteit Gent (UGent) - Centre for Advanced Studies in Law & Economics (CASTLE) - Gent
- Gerrit De Geest - Universiteit Gent (UGent) - Centre for Advanced Studies in Law & Economics (CASTLE) - Gent
- Eef Delhaye - Katholieke Universiteit Leuven (KULeuven) - Departement Economie - Centrum voor Economische Studiën (CES) - Leuven
- Marilys Drevet - Belgisch Instituut voor de Verkeersveiligheid vzw (BIVV) - Brussel
- S. Ferard - Ministère de l'Equipement et des Transports de la Région Wallonne - Namur
- Marleen Govaerts - Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap - Departement Leefmilieu en Infrastructuur (LIN) - Mobiliteitscel - Brussel
- Inge Mayeres - Katholieke Universiteit Leuven (KULeuven) - Departement Economie - Centrum voor Economische Studiën (CES) - Leuven
- S. Morelle - SPF Mobilité et Transports - DG Mobilité et sécurité routière - Bruxelles
- R. Peeters - Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap - Afdeling Verkeerskunde - Brussel
- Stef Proost - Katholieke Universiteit Leuven (KULeuven) - Departement Economie - Centrum voor Economische Studiën (CES) - Leuven
- Catharina Sikow-Magny - European Commission - DG for Energy and Transport - Brussel
- Ives Verbaeys - Beroepsvereniging van de Verzekeringsondernemingen (BVVO) - Brussel
Economic analysis of transport safety: theory and applications : final report
Proost, Stef - De Geest, Gerrit Brussels : Belgian Science Policy, 2006 (SP1599)
[Om te downloaden]
Analyse économique de la sécurité routière: théorie et applications : résumé
Bruxelles : Politique scientifique fédérale, 2007 (SP1710)
[Om te downloaden]
Economische analyse van verkeersveiligheid: theorie en toepassingen : samenvatting
Brussel : Federaal Wetenschapsbeleid, 2007 (SP1711)
[Om te downloaden]
Economic analysis of transport safety: theory and applications : summary
Brussels : Belgian Science Policy, 2007 (SP1712)
[Om te downloaden]
