Onderzoeksproject CP/45 (Onderzoeksactie CP)
Context
De problemen in verband met de opwarming van onze planeet en de klimaatwijziging hebben geleid tot de goedkeuring van het Kyoto protocol. Dit protocol streeft naar een collectieve vermindering van uitstootgassen met broeikaseffect.
Bovendien vereist de toenemende uitputting van fossiele hulpbronnen, die de komende jaren wordt verwacht, dringend een beleidsmatig streven naar een Europa dat minder afhankelijk is van deze hulpbronnen en dat zijn energiebronnen gaat diversifiëren.
De verbintenis van België m.b.t. deze overeenkomsten vertaalt zich in een vermindering met 7,5 procent van de emissies ten opzichte van die van 1990, en in de introductie van een nieuw wereldbeleid dat moet passen in het kader van een duurzame ontwikkelingsstrategie.
Beschrijving van het project
Doelstellingen
In deze context leveren hernieuwbare hulpbronnen de grondstoffen voor fabricage van milieuvriendelijke(r) producten die nagenoeg het merendeel van uit olie afgeleide producten moeten vervangen. Het project "Duurzame Ontwikkeling en Hernieuwbare Hulpbronnen" bestudeert de haalbaarheid van hernieuwbare hulpbronnen als vervangingsmiddel voor fossiele hulpbronnen, vooral op het vlak van scheikunde en materialen. Wij willen de diverse federale overheden in België maatregelen voorstellen die op de specifieke situatie van ons land zijn afgestemd, voor een beter inzicht in hernieuwbare hulpbronnen, alsook ontwikkeling en promotie hiervan.
Methodologie
De studie vertrekt vanuit een algemene benadering waarbij men een evaluatie geeft van de diverse mogelijkheden van hernieuwbare grondstoffen en reeds op de markt verkrijgbare producten en waarbij deze worden doorgelicht tegen de huidige internationale en nationale achtergronden. De studie wordt vervolgens toegelicht aan de hand van twee praktische productonderzoeken: oppervlakteactieve stoffen en polymeren.
Deze doelstellingen worden gerealiseerd via uitvoering van veldenquêtes, via verwerking van vragenlijsten en via gesprekken met en raadpleging van deskundigen.
Met deze casestudies kan een algemeen beeld van het probleem worden opgehangen en kunnen theoretische inzichten aan actoren in de praktijk worden getoetst.
Een campagne voor dosering van oppervlakteactieve stoffen in waterlopen moet de effecten van producten op het milieu beoordelen.
Hechtere contacten met de wetenschappelijke gemeenschap die interesse betoont voor beleidsmatige en economische aspecten van duurzame technologieën (zoals groene chemie) en de oprichting van het gebruikerscomité, vanaf de start van het project, zullen het multidisciplinaire karakter en de toepassing van het onderzoek nog verder in de hand werken. Communicatie van de resultaten via conferenties ter attentie van de verantwoordelijken voor Onderzoek & Ontwikkeling en wetenschappers, en ook deelname aan wetenschappelijke colloquia zullen de verspreiding van die resultaten verzekeren.
Interactie tussen de verschillende partners
De doelstellingen worden gerealiseerd dankzij een nauwe samenwerking tussen 3 onderzoekscentra. De onderzoeksgroep Industriële Biochemie van de"Faculté Universitaire des Sciences Agronomiques de Gembloux" (FUSAGx), die het project coördineert en promoot, zal zich toespitsen op de aspecten van primaire productie en milieuzaken, en een studie maken over oppervlakteactieve stoffen. De dienst 'Composietmaterialen en Polymeren' van de "Université de Mons-Hainaut" (UMH) is zeer competent op het vlak van biologisch afbreekbare polymeren en zal zijn medewerking verlenen voor het bestuderen van polymeren. De afdeling 'Administratie en Beheer' van de "Facultés Universitaires Notre Dame de la Paix de Namur" (FUNDP) levert een bijdrage aan de sociaal-economische studies en de vernieuwing van het industriële beleid. De algemene analyse van probleemstellingen die gepaard gaan met het ontwikkelen van hernieuwbare hulpbronnen zal bij aanvang van het project in nauwe samenwerking tussen de drie onderzoekscentra worden geleid. De technologische en ecologische evaluaties van de casestudies, waarbij een molecule van fossiele herkomst wordt vergeleken met zijn hernieuwbaar equivalent, worden geleid door de FUSAGx (voor oppervlakteactieve stoffen) en door de UMH (voor polymeren). Bij deze evaluatie worden de aspecten 'productie', 'gebruik', 'transformatie' en 'verbruik' onder de loep genomen. Zowel de sociaal-economische evaluatie van het probleem via de studies over aanvoerketens, de sociaal-economische invloed op de landbouwsector in het kader van het gemeenschappelijke landbouwbeleid en de industriële sectoren als de sociaal-economische haalbaarheid van het eindverbruik van de twee producten zullen gelijklopend worden geleid door de FUNDP. De bekendmaking van het onderzoek en de verspreiding van de resultaten, ten slotte, zullen in de laatste fase worden verzekerd door de drie onderzoekscentra.
Verwachte resultaten en/of producten
Dankzij deze studie kunnen wij de beleidsvoerders beslissingsargumenten aanreiken voor het lanceren van duurzame ontwikkelingsprogramma's en kunnen wij de hernieuwbare hulpbronnen op diverse niveaus promoten, zowel in de landbouwsector als in de industriële sector, met een duidelijke invloed op het gedrag van de eindconsumenten. Het uitwerken van opvoedkundige hulpmiddelen ten behoeve van de leerlingen van het eerste en tweede leerjaar of het uitwerken van websites over dit onderwerp laat een algemene bewustmaking toe van de problemen.
Partners
Activiteiten
CBI - FUSAGx
De onderzoeksgroep Industriële Biochemie ziet toe op het goede verloop van het project en zorgt voor de interacties met de gebruikersraden en ook onderling tussen de diverse partners. Deze groep is gespecialiseerd in oppervlakteactieve stoffen en hun productiewijze. De groep staat in voor de technologische en ecologische evaluatie van een natuurlijke oppervlakteactieve stof vergeleken met zijn niet-hernieuwbaar equivalent. De groep beschikt tevens over geavanceerde uitrusting voor uitvoering van de doseerproef van oppervlakteactieve stoffen in waterlopen, die een actief deel vormt van de studie naar de invloed van producten op het milieu.
Gestion - FUNDP
De beleidsafdeling heeft de nodige specialisatie en deskundige knowhow inzake vernieuwing van het industriële beleid. Deze afdeling buigt zich over de sociaal-economische evaluatie van het project.
SMPC - UMH
De dienst Composietmaterialen en Polymeren heeft de nodige vakbekwaamheid inzake polymeren en composieten. Hij werkt aan het afstellen van nieuwe materialen die milieuvriendelijk zijn. De dienst bestudeert de biologisch afbreekbare eigenschappen van een specifieke biopolymeer via vergelijking met een polymeer van fossiele herkomst.
Coördinaten
Coördinator
Michel Paquot
Faculté Universitaire des Sciences Agronomiques de Gembloux (FSAGx)
Unité Chimie biologique industrielle
2, passage des Déportés
B-5030 Gembloux
Tel: +32 (0)81 62 22 29
Fax: +32 (0)81 62 22 31
paquot.m@fsagx.ac.be
http://www.fsagx.ac.be/cb/
Promotoren
Annick Castiaux
Facultés Universitaires Notre-Dame de la Paix de Namur (FUNDP)
Département des Sciences en Gestion
61, rue de Bruxelles
B-5000 Namur
Tel: +32 (0)81 72 48 80
Fax: +32 (0)81 72 48 40
annick.castiaux@fundp.ac.be
http://www.fundp.ac.be
Philippe Dubois
Université de Mons-Hainaut (UMH)
Service des Matériaux Polymères et Composites (SMPC)
20, place du Parc
B-7000 Mons
Tel: +32 (0)65 37 34 80
Fax: +32 (0)65 37 30 54
philippe.dubois@umh.ac.be
http://www.umh.ac.be/SMPC/
Gebruikerscomité
Het gebruikerscomité bestaat uit meerdere instellingen die een reëel belang hebben bij duurzame ontwikkeling en zich daar ook actief voor inzetten. Dankzij de netwerken waarin deze instellingen werken, kunnen wij die belangrijke sleutelfiguren ontmoeten die ons, waar en wanneer nodig, realistisch en deskundig kunnen informeren over de diverse actoren die nauw betrokken zijn bij de procédés die wij wensen te bestuderen of te doorgronden.
Carrez Dirk (Belgobiotech)
Stassin Fabrice (Agro-Food Valley)
Schenkel Yves (Valbiom)
Doyen Odette (Cabinet du Ministre Wallon de l’Agriculture et de la Ruralité)
Stevens Christian (Université de gand)
Rousseau Catherine (OIVO-CRIOC)
Sorel Nathalie (Réseau Eco-consommation)
Développement durable et ressources renouvelables : rapport final
Rabetafika, H.N. - Paquot, M. - Janssens, L. ... et al Bruxelles : Politique scientifique fédérale, 2006 (SP1572)
[Om te downloaden]
[Om te bestellen]
Développement durable et ressources renouvelables : annexe
Bruxelles : Politique scientifique fédérale, 2006 (SP1618)
[Om te downloaden]
Duurzame ontwikkeling en hernieuwbare hulpbronnen : samenvatting
Brussel : Federaal Wetenschapsbeleid, 2007 (SP1782)
[Om te downloaden]
Développement Durable et Ressources Renouvelables : résumé
Bruxelles : Politique scientifique fédérale, 2007 (SP1783)
[Om te downloaden]
Sustainability through Renewability : summary
Brussels : Federal Science Policy, 2007 (SP1784)
[Om te downloaden]
