Onderzoeksproject CP/53 (Onderzoeksactie CP)
Context
Enkele recente internationale en Europese initiatieven zullen een sterke impact hebben op het Belgische energiebeeld op korte en middellange termijn. Zo eist de Europese richtlijn ter bevordering van het gebruik van biobrandstoffen of andere hernieuwbare brandstoffen in het vervoer (2003/30/CE) van de lidstaten, dat ze er zorg voor dragen dat een minimaal aandeel vloeibare biobrandstoffen en andere hernieuwbare brandstoffen op hun markten aangeboden wordt. In overeenstemming met deze beleidsinitiatieven werden verschillende regionale en federale maatregelen geïmplementeerd, met als gevolg dat bio-energieroutes nu worden onderzocht door de onderzoeksgemeenschap, de beleidsmakers en de energiebedrijven. Er wordt een echte start verwacht in de komende jaren. De tijd is dus rijp om meer inzicht te verwerven en op die manier beleidsmakers in staat te stellen deze marktevolutie te optimaliseren en de bijbehorende energie-, milieu- en socio-economische aspecten te maximaliseren.
Beschrijving van het project
Doelstellingen
De globale doestelling van dit project is om de ecologische, micro-economische, en
socio-economische duurzaamheid van de meest belovende biomassa conversieroutes in België te onderzoeken. Het project omvat:
- een volledige evaluatie op korte en middellange termijn van de mogelijkheden van biobrandstoffen voor de transportsector;
- een vergelijking van het potentieel en de duurzaamheid van routes in België versus geïmporteerde biomassa, vloeibare biobrandstoffen of intermediaire producten;
- een vergelijking van vloeibare biobrandstofketens met routes voor groene stroom en groene warmte.
Methodologie
A. Literatuur onderzoek en selectie van relevante biobrandstof routes
Biobrandstofketens bestaan uit productie, logistiek, omzetting en eindgebruik. Aangezien er vele mogelijke biomassavoorraden, logistieke stappen, omzettingsroutes en types van eindgebruiksystemen zijn, bestaat er in theorie een brede waaier van verschillende bio-energieketens. Er zal een selectie gemaakt worden van de voor België relevante biobrandstofroutes gebaseerd op de bron, de import, de vraag en de bestaande industriële en landbouwinfrastructuren. Daarnaast zal de technologische ontwikkeling van de ketens in onderzocht worden om de mogelijkheden op korte termijn (2005-2010) en perspectieven op middellange termijn (2020) te identificeren.
B. Technologische analyse van de geselecteerde biobrandstofroutes
Productie. Het biomassa productiepotentieel in België zal worden geëvalueerd. Aangezien het ook een doelstelling van dit onderzoek is de interne productie van biomassa te vergelijken met de invoer ervan, breiden wij de analyse uit met een volledig literatuuroverzicht van het biomassapotentieel in de EU, alsook het globale biomassapotentieel. Deze informatie zal ons een antwoord verschaffen op de vraag of er genoeg biomassa beschikbaar is in de EU en in de wereld om aan de Belgische vraag op korte, middellange en lange termijn te voldoen.
Logistiek. Biomassatransport is een belangrijk aspect in de biobrandstof-keten, voornamelijk wat betreft de energiebehoefte, de impact op het milieu en de kost. In dit project zullen de gegevens afkomstig uit de literatuur aangewend worden om de situatie in België te evalueren, met inachtneming van de in België beschikbare vervoersmiddelen (water, weg, spoor) en de beschouwde types van biomassa.
Omzettingstechnologie. Een belangrijk aspect, wanneer biomassa voor energiedoeleinden wordt aangewend, is het 'globaal energiegebruik' of 'globaal rendement'. In dit onderdeel van de studie zal getracht worden gedetailleerde data te verschaffen over de kosten, het gebruikte materiaal en de emissies voor de geselecteerde omzettingstechnologieën.
C. Kwantitatieve duurzaamheid evaluatie
Voor de analyse van de milieuduurzaamheid zal een volledige levenscyclusanalyse (LCA) worden uitgevoerd op de geselecteerde biobrandstofroutes volgens de ISO 14040 standaard. Wat betreft de micro-economische duurzaamheidevaluatie zal een volledig kostenoverzicht worden gegenereerd en voor de socio-economische duurzaamheid evaluatie zal een analyse worden gemaakt van de socio-economische impact (tewerkstelling, BNP, vereiste import, handelsbalans).
D. Brede kwalitatieve evaluatie van de duurzaamheid van biomassa import
Inzake biomassa import zijn er, naast de kwantitatieve duurzaamheidevaluatie, relevantere aspecten onder de brede koepel van duurzaamheid die zullen geëvalueerd worden, zoals bvb. de competitie voor land tussen voedsel en biobrandstofproductie, de economische impact in het exporterende land, enz.
Interactie tussen de verschillende partners
Alledrie de partners in het project dragen bij tot de meeste taken en zullen daarom intensief samenwerken. VUB coördineert het project en zal zich focussen op het bestuderen van routes voor groene stroom en groene warmte en de omzetting van biomassa in uiteindelijke energiedragers. UCL zal de selectie van relevante vloeibare biobrandstof routes voor België coördineren en zal het biomassapotentieel en de biomassa logistiek in België inventariseren. UCL is ook verantwoordelijk voor de evaluatie van de micro-economische duurzaamheid van deze routes. 3E zal het literatuuronderzoek coördineren en LCA studies voor milieuduurzaamheid uitvoeren. 3E zal ook socio-economische duurzaamheidstudies uitvoeren en de integratie van alle verkregen resultaten coördineren.
Verwachte resultaten en/of producten
De resultaten zullen in een multi-criteria overzicht gestructureerd worden waarin zowel kwantitatieve als kwalitatieve gegevens zullen worden vergeleken. Conclusies zullen geformuleerd worden betreffende de economische, ecologische and sociale duurzaamheid van verschillende biobrandstofroutes in België met inbegrip van een vergelijking van deze routes met de productie van groene stroom en groene warmte.
Het projectteam zal de volgende strategieën gebruiken ter verspreiding van de bevindingen:
- de organisatie van een open workshop om de resultaten van het onderzoek voor te leggen en te bespreken met de Belgische actoren in het domein;
- interactie met de betrokken beleidsmakers door intermediaire presentaties te geven voor organisaties met een belangrijke rol in beleidsadvisering (VALBIOM, FRDO, Biomassa platform);
- website van het project.
Partners
Activiteiten
VUB
- Vakgroep Werktuigkunde
- Externe verbranding (van biomassa) in GT cyclussen
- Biomassa verbranding en vergassing
- WKK en microturbines
- Geavanceerde cyclusanalyse (pinch analyse, exergie analyse)
UCL - ECOP
- Maïs: groeimodellen, milieu-impact
- Boekweit: fysiologie
- Aardappelen: stressbestendigheid
- Vloeibare biobrandstoffen: systeem analyse
- Wilgen: milieu-impact, systeemanalyse
3E nv
- Fotovoltaïsche zonne-energie
- Zonthermische energie
- Windenergie
- Waterkracht
- Energie in gebouwen
- Energie- en milieubeleid
Coördinaten
Coördinator
Jacques De Ruyck
Vrije Universiteit Brussel (VUB)
Vakgroep Werktuigkunde
Pleinlaan 2
B-1050 Brussel
+32 (0)2 629 23 93
+32 (0)2 629 28 65
jdruyck@vub.ac.be
http://werk.vub.ac.be
Promotoren
Jean-Marc Jossart
Université Catholique de Louvain (UCL)
Laboratoire d'Ecologie des Grandes Cultures (ECOP)
Place Croix du Sud 2, bte11
B-1348 Louvain-la-Neuve
Tel: +32 (0)10 47 34 55
Fax: +32 (0)10 47 47 45
jossart@ecop.ucl.ac.be
http://www.ecop.ucl.ac.be/ecoz/
Geert Palmers
3E nv
Verenigingsstraat 39
B-1000 Brussel
Tel: +32 (0)2 217 58 68
Fax: +32 (0)2 219 79 89
geert.palmers@3E.be
http://www.3E.be
Gebruikerscomité
- Lieven Van Lieshout - Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap, Departement Natuurlijke rijkdommen & Energie
- Serge Switten – Ministerie van het Waals Gewest, DGTRE
- Yves Schenkel – VALBIOM, organisatie voor de promotie van biomassa in België
- Frank Snijders - ODE Vlaanderen, organisatie voor de promotie van duurzame energie in Vlaanderen
- Michel Huart – APERE, organisatie voor de promotie van hernieuwbare energie in het Waals en Brussels Hoofdstedelijk Gewest
- Peter Van Acker - OVAM
Liquid biofuels in Belgium in a global bio-energy context : final report
Brussels : Belgian Science Policy, 2006 (SP1662)
[Om te downloaden]
[Om te bestellen]
Liquid biofuels in Belgium in a global bio-energy context : annex I & J
Brussels : Belgian Science Policy, 2006 (SP1663)
[Om te downloaden]
Vloeibare biobrandstoffen in een globale context van bio-energie in België : samenvatting
Brussel : Federaal Wetenschapsbeleid, 2006 (SP1664)
[Om te downloaden]
Biocarburants liquides dans un contexte global de bio-énergie en Belgique : résumé
Bruxelles : Politique scientifique fédérale, 2006 (SP1665)
[Om te downloaden]
Liquid biofuels in Belgium in a global bio-energy context : summary
Brussels : Belgian Science Policy, 2006 (SP1666)
[Om te downloaden]
