Onderzoeksproject CP/56 (Onderzoeksactie CP)
Context
In vergelijking met de positieve bijdrage van n-3 onverzadigde vetzuren tot de volksgezondheid moet men vaststellen dat hun inname via het gemiddelde, Westerse dieet te laag is. Een mogelijke oplossing is de inname van vis verhogen. Vis is echter een bron van persistente, chemische contaminanten die in de marine voedselketen accumuleren. Een verhoogde visconsumptie zal dus ook de inname van deze contaminanten doen toenemen. Dit dilemma maakt Gevolg,dat verbruikers hebben het vrij moeilijk hebben om al dan niet te kiezen hebben hun eetpatroon te wijzigen. Terzelfder tijd vormt dit conflictmodel een probleem voor diegenen die in de maatschappij verantwoordelijkheid dragen voor volksgezondheid en voedselpolitiek. Het hier voorgesteld onderzoek wil elementen aanreiken om correcte voedingsaanbevelingen uit te werken en deze op een adequate wijze naar de bevolking over te brengen.
Beschrijving van het project
Doelstellingen
Epidemiologisch, nutritioneel onderzoek heeft vis geïdentificeerd als een voedselvoedingsmiddel dat een belangrijke plaats moetzulleenn innemen in de menselijke voeding omwille van het gunstige effect bij het voorkomen van chronische degeneratieve ziekten. Vis vertegenwoordigt een unieke bron van langketenige poly-onverzadigde vetzuren van de omega-3 (n-3) familie. In het menselijke lichaam worden de essentiëlebasis vetzuren linolzuur en linoleenzuur, (beide C-18 vetzuren,) omgezet tot nog langere vetzuren via een biochemische weg van desaturatie en ketenverlenging. Vis is daarnaast ook een belangrijke bron van andere nuttige nutriënten, zoals kwaliteitsvolle essentiële aminozuren en micronutriënten gelijk waaronder vitamine D, ijzer, ijoodium, selenium en zink. Onderzoek naar frekwentie van visconsumptie, portiegrootte en voedingswaarde, zijn dan ook belangrijk om te weten of het aandeel van vis in ons consumptiepatroon voldoende is of niet.
Spijtig genoeg heeft vis niet alleen kwaliteiten. Vis is een bron van chemische contaminanten. Persistente organochloorverbindingen zoals PCB’s, dioxines en gechloreerde insecticiden (DDT/DDE) accumuleren in de mariene voedselketen. Ook cadmium, lood, kwik en arsenicum komen voor in het mariene milieu. Een kwantitatieve berekening van de potentiële inname van deze contaminanten – en het hieruit voortvloeiende gezondheidsrisico – dient dan ook te gebeuren vooraleer adviezen over visconsumptie kunnen opgesteld worden.
Voor de consument is het dan ook niet evident om risico's en voordelen van visinname in te schatten, vooral nu conflicterende informatie beschikbaar is. Dit heeft invloed op zijn houding, gedragsintentie en eventuele noodzakelijke verandering in gedrag. De doelstelling van het luik consumentenonderzoek binnen dit project is dan ook om consumentenperceptie te vergelijken met feiten, ook wel de wetenschappelijke realiteit genoemd, en om de invloed van communicatie omtrent risico's en voordelen op houding en gedrag te analyseren. Dit moet toelaten om aanbevelingen te formuleren voor meer efficienteefficiënte en effectievere gezondheidscommunicatie omtrent vis.
Methodologie
Op de eerste plaats komt een gedetailleerde inventaris van de inname van mariene voedingsproducten door de bevolking, met gegevens over hun oorsprong en kweekomstandigheden, hun nutritionele aspecten en hun gehalte aan contaminanten. Hiervoor zullen zowel Belgische als buitenlandse data banken geëxploiteerd worden na grondige screening van hun kwaliteit en betrouwbaarheid. Visconsumptie data zullen vervolgens gecombineerd worden met de nutriëntensamenstelling en met gegevens over contaminanten om de inname ervan te evalueren. Dit gebeurt op basis van een probabilistische berekening volgens het algoritme: Yi = Σv Σt (Xv,i,tCv,i,t)/T. Hierin is T de observatieduur, Xv,i,t is de hoeveelheid van een voedselitem v, geconsumeerd door een individu i, op dag t (t = 1, ..., T), en Cv,i,t is de concentratie van een nutriënt of een contaminant in het geconsumeerde voedselitem. Verschillende scenario’s kunnen hierbij gevolgd worden. De verkregen resultaten – mogelijke voordelen tegenover potentiële nadelen – zullen geconfronteerd worden met de perceptie van deze problemen door de verbruiker.
Interactie tussen de verschillende partners
Samen beschikken de partners over voldoende kennis en toegang tot kennis om de verschillende aspecten van het onderzoek uit te voeren: oorsprong van de vis, gehalte aan nutriënten en contaminanten, combinatie met visconsumptie en evaluatie van de voordelen en risico’s hiermee verbonden en, tenslotte, kennis over het aankoopgedrag van de Belgische bevolking. In zekere mate zullen de partners dan ook sequentieel tussen komen om tenslotte op het einde een gemeenschappelijk standpunt in te nemen.
Verwachte resultaten
De resultaten zullen uitgeschreven worden in het officiële eindrapport, alsook in wetenschappelijke publicaties in de vakpers. Tenslotte zullen de geobserveerde data op een geïntegreerde wijze geinterpreteerd worden en vertaald in een bruikbaar pakket t“package” teen behoeve van beleidsmakers“policy makers”.
Coördinaten
Coördinator
Jan Willems
Universiteit Gent (UGent)
Vakgroep Maatschappelijke Gezondheidkunde
De Pintelaan 185 - Blok A-2
B-9000 Gent
Tel: +32 (0)9 240 24 38
Fax: +32 (0)9 240 49 94
janl.willems@ugent.be
http://www.publichealth.ugent.be
Partners
Stefaan De Henauw
Universiteit Gent (UG)
Vakgroep Maatschappelijke Gezondheidkunde
De Pintelaan 185
B-9000 Gent
Tél: +32 (0)9 240 36 79
Fax: +32 (0)9 240 49 94
stefaan.dehenauw@rug.ac.be
John Van Camp
Universiteit Gent (UGent)
Faculteit landbouwkundige en toegepaste biologische wetenschappen - Vakgroep Levensmiddelentechnologie en voeding
Coupure Links 653
B-9000 Gent
Tel: +32 (0)9 264 62 08
Fax: +32 (0)9 264 62 18
john.vancamp@ugent.be
http://allserv.ugent.be/~pprovijn
Wim Verbeke
Universiteit Gent (UGent)
Vakgroep Landbouweconomie
Coupure Links 653
B-9000 Gent
Tel: +32 (0)9 264 61 81
Fax: +32 (0)9 264 62 46
wim.verbeke@ugent.be
http://allserv.ugent.be/~jdeuninc
Kris Cooreman
Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap
Centrum voor Landbouwkundig Onderzoek - Gent (CLO) - Departement Zeevisserij (DVZ)
Ankerstraat 1
B-8400 Oostende
Tel: +32 (0)59 34 22 51
Fax: +32 (0)59 33 06 29
kris.cooreman@dvz.be
http://www.clo.fgov.be/dvz
Gebruikerscomité
G. Houins, Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen (FAVV-AFSCA)
I. Vanhaevre, Onderzoeks- en Informatiecentrum van de Verbruikersorganisatie (OIVO-CRIOC)
C. Seeuws, Nutriënten België (asbl NUBEL vzw)
H. De Geeter, Nutrition Information Center (NICE). Vlaams Promotiecentrum voor Agro- en Visserijmarketing vzw (VLAM)
C. Moris, Belgische Federatie van de Voedingsnijverheid (FEVIA)
Integrated evaluation of marine food items: nutritional value, safety, and consumer perception : final report
De Henauw, Stefaan - Willems, Jan - Sioen, Isabelle ... et al Brussels : Belgian Science Policy, 2006 (SP1622)
[Om te downloaden]
Integrated evaluation of marine food items: nutritional value, safety, and consumer perception : annexes
Brussels : Belgian Science Policy, 2006 (SP1624)
[Om te downloaden]
