Onderzoeksproject CP/60 (Onderzoeksactie CP)
Context
Het MOBIDIC-project is innoverend in die zin dat het zich toespitst op de impact van sociaal-demografische factoren op de toekomstige mobiliteitsvraag (migraties in de levenscyclus). Bovendien gaat het na hoe de transportstromen tussen subregio’s ruimtelijk evolueren naargelang van veranderingen in de lokalisatie van gezinnen en de economische activiteit.
Op basis van de langetermijnvooruitzichten van de transportactiviteiten en de overeenkomstige vervuilende emissies, kan dit project ingepast worden in het PODO II. De resultaten van het project zullen beleidsmakers immers helpen bij het opstellen van geschikte beleidsmaatregelen in een context van duurzame ontwikkeling.
Omschrijving van het project
Doelstellingen
De doelstelling van het MOBIDIC-project is drievoudig:
1. Een analyse maken van de impact van geografische, sociaal-demografische en economische factoren op de personenvervoersstromen en de modale keuze in België;
2. Basisprojecties op lange termijn maken (2020-2030) voor het personenvervoer tussen de 43 arrondissementen in België. Hierbij wordt rekening gehouden met de bovenvermelde factoren en met de bijdrage van elk arrondissement tot de productie van vervoersstromen voor elk verplaatsingsmotief en voor elk transportmiddel;
3. Voor de basisprojectie, de emissies evalueren die door het personenvervoer worden uitgestoten.
Methodologie
Om de langetermijnprojecties uit te werken, werd een benadering gekozen die steunt op de ontwikkeling van drie submodellen die met elkaar in verband staan.
Ten eerste, het submodel ‘transportgeneratie’ zal de verplaatsingen per motief beschrijven die in de arrondissementen worden gemaakt (i.e. het aantal, de afgelegde afstand en de modale keuze). Dat submodel bestaat uit 2 modules: (i) een sociaal-demografische module die de bevolking genereert in de verschillende arrondissementen en (ii) de module ‘mobiliteitsprofiel’ die aan elke bevolkingsgroep een specifiek mobiliteitsprofiel voor elk motief toekent.
Ten tweede, het submodel ‘distributie’ zal het totale aantal woon-werkverplaatsingen dat elk arrondissement aantrekt, omschrijven op basis van kenmerken zoals werkgelegenheid en toegevoegde waarde. Door gebruik te maken van een ruimtelijk interactiemodel, zal er een herkomst-bestemmingsmatrix voor het woon-werkverkeer kunnen worden opgesteld voor alle 43 arrondissementen.
Ten slotte zal het submodel ‘milieu’ de emissies berekenen die door het personenvervoer worden uitgestoten. De emissies worden bepaald door de kenmerken van het voertuigenpark, de gemiddelde snelheid en de afgelegde afstand. Voor woon-werkverplaatsingen zullen de afstanden door het model gegenereerd worden, voor de overige verplaatsingen zullen de resultaten van de module ‘mobiliteitsprofiel’ worden gebruikt.
Interactie tussen de verschillende partners
De beschrijving in dit deel is toegespitst op de modulaire structuur van het project. Elke geassocieerde is verantwoordelijk voor één of meerdere specifieke modules.
Demografie en interne migratie
De eerste module van het submodel ‘mobiliteitsgeneratie’ zal door GéDAP ontwikkeld worden. In dit deel van het project is het de bedoeling bevolkingscijfers per arrondissement te verkrijgen die als input zullen dienen voor andere modules of submodellen.
Samengevat zal dit sociaal-demografisch model een traditioneel demografisch projectie-instrument zijn op multiregionaal niveau waarin elk demografisch gedrag vervat zit (vruchtbaarheid, sterfte, mobiliteit en gezinstoestand). Er zal bijzondere aandacht worden besteed aan interne migratie en aan alle onderliggende factoren.
Mobiliteitsprofielen
De GRT, die de nationale mobiliteitsenquête (MOBEL) afnam, zal zijn expertise terzake aanwenden om een diepgaande analyse te maken van het mobiliteitsgedrag van de Belgische gezinnen. Er zal een typologie van de gedragspatronen worden uitgewerkt die gebaseerd is op demografische kenmerken (vb. leeftijd, leeftijdspreiding in het gezin, geslacht, autobezit enz.).
Die typologie zal in eerste instantie worden gebruikt om de huidige mobiliteitsvraag te bepalen (aantal verplaatsingen, transportmiddelen, afstanden enz.) per subregio en per motief. Vervolgens zal die typologie gecombineerd worden met demografische vooruitzichten uit de voorgaande module. Zo kan het patroon van de toekomstige mobiliteitsvraag geëvalueerd worden. De resultaten zullen als input dienen voor het submodel ‘distributie’.
Distributie van woon-werkverplaatsingen
Het Federaal Planbureau zal een model opstellen van de woon-werkverplaatsingen tussen arrondissementen. Naast de sociaal-demografische variabelen die hierboven werden omschreven, zullen er ruimtelijk gedesaggregeerde variabelen worden gebruikt als verklarende factoren van het submodel ‘distributie’. Met dit submodel kunnen er vooruitzichten gemaakt worden van de toekomstige trend in de distributie van woon-werkverplaatsingen.
Dit project zal zich toespitsen op de woon-werkverplaatsingen. Voor de overige niet-woon-werkverplaatsingen (vrije tijd, winkelen, school) zullen de bestemmingen niet expliciet gemodelleerd worden. Informatie over die verplaatsingen, die door het submodel ‘mobiliteitsgeneratie’ worden verkregen, zal rechtstreeks als input dienen voor het submodel ‘milieu’.
Vervuilende emissies
Het Federaal Planbureau is ook verantwoordelijk voor de ontwikkeling van dit submodel. Voor elk transportmiddel zullen overeenkomstige emissiefactoren worden gebruikt. Zo kan er een evaluatie worden gemaakt van de vervuilende emissies door het personenvervoer zoals in de voorgaande submodellen werd bepaald.
Geassocieerden
Activiteiten
Het Federaal Planbureau
De hoofdactiviteiten van het Federaal Planbureau omvatten macro-economische vooruitzichten, de evaluatie van economische en sociale beleidsmaatregelen en sectorale analyses (energie, transport, innovatie...) die toegespitst zijn op economische, sociale en milieuaspecten van beleidsmaatregelen.
UCL - GéDAP
Het ‘Research Centre for Demographic Management for Public Administration’ is een multidisciplinair onderzoekscentrum. Zijn hoofdtaak is het ontwikkelen van fundamentele en empirische analyses over de demografische dynamiek van bevolkingsgroepen.
FUNDP - GRT
De activiteiten van de ‘Research Group of Transportation’ van de Université de Namur zijn gespreid over verschillende onderzoeksdomeinen:
- modelvorming;
- enquêtes en analyses;
- software en technologie;
- onderwijs en opleiding.
Coördinaten
Coördinator
Dominique Gusbin
Bureau fédéral du Plan
47-49, avenue des Arts
B-1000 Bruxelles
Tel: +32 (0)2 507 74 36
Fax: +32 (0)2 507 73 73
dg@plan.be
http://www.plan.be
Promotoren
Michel Poulain
Université Catholique de Louvain (UCL)
Centre d'étude de Gestion Démographique pour les Administrations Publiques (GéDAP)
1, place Montesquieu, bte. 7
B-1348 Louvain-la-Neuve
Tel: +32 (0)10 47 41 53
Fax: +32 (0)10 47 29 52
poulain@sped.ucl.ac.be
http://www.gedap.ucl.ac.be
Thierry Eggerickx
Université Catholique de Louvain (UCL)
Centre d'étude de Gestion Démographique pour les Administrations Publiques (GéDAP)
1, place Montesquieu, bte. 7
B-1348 Louvain-la-Neuve
Tel: +32 (0)10 47 29 67
Fax: +32 (0)10 47 29 52
eggerickx@sped.ucl.ac.be
http://www.gedap.ucl.ac.be
Philippe Toint
Facultés Universitaires Notre-Dame de la Paix de Namur (FUNDP)
Groupe de Recherche sur les Transports (GRT)
8, rempart de la Vierge
B-5000 Namur
Tel: +32 (0)81 72 49 17
Fax: +32 (0)81 72 49 14
philippe.toint@fundp.ac.be
http://www.grt.be
Eric Cornelis
Facultés Universitaires Notre-Dame de la Paix de Namur (FUNDP)
Groupe de Recherche sur les Transports (GRT)
8, rempart de la Vierge
B-5000 Namur
Tel: +32 (0)81 72 49 22
Fax: +32 (0)81 72 49 14
eric.cornelis@math.fundp.ac.be
http://www.grt.be
Démographie, géographie et mobilité: perspectives à long terme et politiques pour un développement durable (MOBIDIC) : rapport final
Desmet, Raphael - Gusbin, Dominique - Hoornaert, Bruno ... et al Bruxelles : Politique scientifique fédérale, 2007 (SP1747)
[Om te downloaden]
[Om te bestellen]
