Onderzoeksproject CP/62 (Onderzoeksactie CP)
Context
Gezien de rol van gemotoriseerde vervoersmiddelen in het broeikaseffect, moet men dit fenomeen beter begrijpen. Naast de steeds groeiende mobiliteit ontstaan er in onze samenleving nieuwe vormen van tijdsorganisatie. Deze berusten deels op de prestaties en de beschikbaarheid van vervoersmiddelen, de kostprijs en de fysieke inspanning van de verplaatsing. De vermoeidheid en de inspanning zijn cruciale factoren: ze zijn beperkende factoren voor senioren, die meer afhankelijk worden van een auto, terwijl kinderen die als passagier worden vervoerd, een gebrek aan fysieke inspanning vertonen en het risico lopen zwaarlijvig te worden. In 1999 werden er twee afzonderlijke nationale enquêtes gevoerd die ons een rijkdom aan aanvullende informatie leveren en die nog niet grondig en vergelijkend werden uitgespit.
Projectbeschrijving
Doelstellingen
Deze studie evolueert rond drie doelstellingen. Samen vormen ze een onderzoeksproject van 2 jaar, voor twee voltijdse onderzoekers binnen de onderzoeksteams van de FUSL en FUNDP en met samenwerking van de TOR-VUB.
De drie doelstellingen zijn:
1) een vergelijkende analyse van de gegevens uit de nationale enquête over mobiliteit (MOBEL), onder de coördinatie van de GRT voor het Federale Wetenschapsbeleid, en uit de nationale tijdsbestedingsenquête (BTUS), onder de coördinatie van de TOR-VUB voor rekening van het NIS,
2) een grondige studie van de wetten van constante tijdsbudgetten voor verplaatsingen en van constante fysieke verplaatsingsinspanning,
3) een onderzoek van de behoeften naar informatie op het vlak van mobiliteits- of tijdsbestedingsenquêtes, met het oog op de haast zekere verdwijning van nationale tellingen enerzijds en de integratie van Europese statistieken anderzijds.
Methodologie
Wat origineel is aan het project, is het feit dat het enerzijds de kwalitatieve en kwantitatieve benaderingen wil integreren en anderzijds gegevens uit verschillende mobiliteitsenquêtes onderling wil vergelijken en toetsen, in het bijzonder de gegevensbanken MOBEL en BTUS. De vergelijkende analyse van de tijdsbudgetten voor verplaatsing en van het mobiliteitsgedrag uit beide enquêtes, zal worden aangevuld door een studie over de fysieke inspanning die nodig is voor de verplaatsing. Deze inspanning varieert in functie van het gebruikte vervoersmiddel en wordt geëvalueerd aan de hand van een methode ontwikkeld door Koebl en Helbing (“Energy Laws In Human Travel Behaviour”, New Journal of Physics 5 (2003) 48.1-48.). In het kwalitatieve luik van het project zullen we vooral gebruik maken van materiaal afkomstig uit deels gerichte interviews over mobiliteits- en tijdsgebonden gedrag, en ook over de perceptie van de vermoeidheid veroorzaakt door de reisomstandigheden en de vervoerswijzen.
Interactie tussen de verschillende partners
De GRT is belast met het onderzoek van de gegevensbanken, met advies van de onderzoeksgroep TOR voor wat betreft de interpretatie van de tijdsbestedingsenquête en met de deelname van het CES voor de statistische analyse van de individuele activiteiten- en mobiliteitsprofielen. Het CES coördineert het kwalitatief onderzoek, de uitvoering van de deels gerichte interviews terwijl de GRT deelneemt aan de opvolging van de interviews.
De drie partners zullen zich gezamenlijk buigen over voorstellen inzake toekomstige enquêtes.
Verbanden met internationale programma’s
Het onderzoek is gerelateerd aan de werkzaamheden van de IATUR (International Association on Time Use Research) en aan een project van het Predit programma (Franse Ministerie voor infrastructuur en huisvesting) voor de voorbereiding van de nationale enquête 2007 over mobiliteit onder Franse huishoudens.
Verwachte resultaten en / of producten
Dit project moet leiden tot de uitwerking van een samengevoegde gegevensbank waardoor een verband gelegd kan worden tussen mobiliteit (afgelegde afstand en tijd, fysieke inspanning) en huishoudelijke activiteiten. Het zal bijdragen tot de test en een eventuele bekrachtiging van de hypothesen van Koebl en Helbing over de constante aard van verplaatsingsinspanningen.
Voor wat betreft de enquêtemethoden, moeten het onderzoek naar overeenkomsten en verschillen tussen de gegevensbanken en de kwalitatieve enquêtes leiden tot voorstellen ter verbetering van vragenlijsten en protocollen gebruikt in mobiliteits- en tijdsbestedingsenquêtes.
Partners
Activiteit
De GRT en TOR zijn specialisten inzake de MOBEL en BTUS gegevensbanken daar zij de uitwerking en interpretatie ervan hebben gecoördineerd (cf. Hubert & Toint, La mobilité quotidienne des Belges, Namen, PUN, 2002 en Glorieux & Vandeweyer, Tijds- en vrijetijdsbesteding, 2 Delen, Brussel, NIS 2003). Bovendien is de GRT koploper in de modellering van personenvervoer en kan het deskundig oordelen over de waarde van de gegevens voor de modellen. Het CES beschikt dan weer over een ruime ervaring op het vlak van kwalitatieve enquêtes en van denkwerk over de link tussen mobiliteit en temporaliteit (cf. Montulet & Kaufmann, Mobilités, Fluidités… Libertés ?, Brussel, PFUSL, 2004). Elk van de partners heeft nationale en internationale connecties op het vlak van statistische enquêtes (NIS, Eurostat, Insee, Inrets, etc.)
Coördinaten
Coördinator
Philippe Toint
Facultés Universitaires Notre-Dame de la Paix de Namur (FUNDP)
Groupe de Recherche sur les Transports (GRT)
Rempart de la Vierge 8
B-5000 Namur
Tel: +32 (0)81 72 49 17
Fax: +32 (0)81 72 49 14
philippe.toint@fundp.ac.be
http://www.grt.be
Contactpersoon
Jean-Paul Hubert
Tel: +32 (0)81 72 49 16
Fax: +32 (0)81 72 49 14
jean-paul.hubert@fundp.ac.be
Promotoren
Michel Hubert
Facultés Universitaires Saint-Louis (FUSL)
Centre d’études sociologiques (CES)
Boulevard du Jardin Botanique 43
B-1000 Bruxelles
Tel: +32 (0)2 211 78 75
Fax: +32 (0)2 211 79 95
hubert@fusl.ac.be
http://www.fusl.ac.be/ces/
Bertrand Montulet
Facultés Universitaires Saint-Louis (FUSL)
Centre d’études sociologiques (CES)
Boulevard du Jardin Botanique 43
B-1000 Bruxelles
Tel.: +32 (0)2 211 79 30
Fax.: +32 (0)2 211 79 95
montulet@fusl.ac.be
http://www.fusl.ac.be/ces/
Ignace Glorieux
Vrije Universiteit Brussel (VUB)
Vakgroep Sociologie
Onderzoeksgroep TOR
Pleinlaan 2
B-1050 Brussel
Tel: +32 (0)2 629 22 80
Fax: +32 (0)2 629 30 52
ignace.glorieux@vub.ac.be
http://www.vub.ac.be
Contactpersoon
Jessie Vandeweyer
Tel: +32 (0)2 629 27 83
Fax: +32 (0)2 629 30 52
jessie.vandeweyer@vub.ac.be
Gebruikerscomité
Olivier COLLA, Maatschappij voor Intercommunaal Vervoer van Brussel (MIVB)
Luc MARECHAL Ministère de la Région Wallonne, Direction générale de l'Aménagement du territoire, du Logement et du Patrimoine, Division de l'Aménagement et de l'Urbanisme
Dominique GUSBIN, Federaal Planbureau
Marc MASY Société régionale wallonne du Transport (SRWT)
Véronique RENARD Nationaal Instituut voor de Statistiek (NIS)
Sylvaine MORELLE, FOD Mobiliteit en Vervoer, Directie Mobiliteit
Peter WITTOECK, FOD Volksgezondheid, Veiligheid van de Voedselketen en Leefmilieu - DG Leefmilieu
Gabriel TORRES Brussels Instituut voor Milieubeheer (BIM)
MOTUS & QUANLI: Intégration des recherches quantitatives et qualitatives sur la mobilité quotidienne et les temporalités sociales : rapport final
Castaigne, Marie - Cornélis, Eric - Hubert, Jean-Paul ... et al Bruxelles : Politique scientifique fédérale, 2007 (SP1736)
[Om te downloaden]
[Om te bestellen]
MOTUS & QUANLI: Intégration des recherches quantitatives et qualitatives sur la mobilité quotidienne et les temporalités sociales : annexes
Bruxelles : Politique scientifique fédérale, 2007 (SP1737)
[Om te downloaden]
