Onderzoeksproject EV/36 (Onderzoeksactie EV)
Context
Recente accidenten in Europese wateren (bv. Prestige, Tricolor, …) hebben aangetoond dat beleidsmakers geconfronteerd worden met incidenten die het milieu zwaar beschadigen, onafgezien van nationale grenzen.
De gedrevenheid van de maatschappij voor een duurzaam beheer van de zee en de kust heeft op het nationale en het internationale niveau geleid tot een verhoogde waakzaamheid. Dit blijkt onder meer uit recente wijzigingen in de EG-wetgeving en uit de vraag naar OSPAR toe voor de ontwikkeling van gepaste risicoanalyse zoals gemeld in de verklaring van Bergen uit de 5de Noordzeeconferentie.
Beschrijving van het project
De Belgische sector van de Noordzee is een zeegebied waarvan zeer intens gebruik wordt gemaakt. Dit klein zeegebied omvat een van de meest druk bevaren routes voor koopvaardijvaart in de wereld. Behalve voor scheepvaart wordt het gebied bovendien nog gebruikt voor een zeer gevarieerd en nog steeds uitbreidend pallet van menselijke activiteiten, welke allemaal een mogelijk gevaar voor het milieu vormen. De frequentie van voorkomen en te verwachten impact van incidenten op zee met milieuschade zijn echter zeer slecht of zelfs helemaal niet gekend, wat het treffen van adequate maatregelen voor risicobeheersing zeer moeilijk maakt.
Doelstellingen
Het belangrijkste doel van het project is een risicoanalyse uit te voeren van alle relevante incidenten als gevolg van menselijke activiteiten, met de nadruk op scheepvaart, die kunnen leiden tot milieuschade in het Belgische deel van de Noordzee, de kust of de stranden.
Dit algemene doel is vertaald in verschillende specifieke doelen:
• vergelijking van de gebruikte risicoanalyse methoden inclusief hun informatie die ze leveren als hun bruikbaarheid
• Identificatie en analyse van alle relevante incidenten
• Schatting van het risico door de kans van voorkomen en de mogelijke impact te bepalen
• Klasseren van verschillende incidenten naar risiconiveau en diepgaandere studie van de hoogste risico scenario’s
• Formuleren van aanbevelingen om het veiligheidsniveau voor het milieu te verhogen en het optimaliseren van de responsen in het kader van het ‘Noordzee Rampenplan’
• Vertalen van de resultaten naar mogelijke eindgebruikers.
Methodologie
In deze zullen de volgende benaderingen gebruikt worden:
• De kwalitatieve vergelijking van methoden voor risicoanalyse zal de voordelen en nadelen (toepasbaarheid van resultaten, betrouwbaarheid en onzekerheden) belichten van de beschikbare methoden voor elke stap in het risico analyse proces. Deze vergelijking is gebaseerd op literatuuronderzoek en richt zich op marien incidenten en zal ook gebreken in kennis indentificeren.
• De verschillende activiteiten die een mogelijk risico voor milieuschade vormen zullen geanalyseerd en gecatalogeerd worden, door het verder te exploreren van bestaande datasets en data beschikbaar bij de autoriteiten zoals het Vessel Traffic Centre. Dit vereist de ontwikkeling van een geografisch gerelateerde dataset over de distributie, intensiteit en eigenschappen van de verschillende activiteiten.
• Gebaseerd op deze oplijsting zullen de verschillende types incidenten die kunnen voorkomen bestudeerd worden. Event-analysis alsook incident casuïstiek van de Belgische en naburige wateren zullen gebruikt worden.
• De kwantitatieve analyse van de kans op voorkomen van incidenten zal zich toespitsen op het voorkomen van scheepvaartaccidenten en zal gebruik maken van recente data. De methodologie ontwikkeld door DNV gedurende het SAFECO I en II project en de modellen die ze ontwikkeld hebben (bv. Marine Accident Risk Calculation System - MARCS) zullen gebruikt worden.
• De milieu-impact bij het voorkomen van incidenten zal bestudeerd worden op basis van beschikbare (ecotoxicologische) data en een sensitiviteitsanalyse van de getroffen mariene, kust en strand gebieden, maximaal uitgaande van een ecosysteem benadering. Een paar geselecteerde scenario’s vormen de basis voor dit deel van de studie.
• Combinatie van de probabilistische resultaten en effecten in geval van voorkomen zullen resulteren in een rangschikking van de incidenten gebruik makend van een multi-dimensionele beslissingsmatrix. Criteria zullen voorgesteld en toegepast worden om de bestudeerde risico’s te rangschikken.
• Het Belgische Rampenplan Noordzee zal bestudeerd en vergeleken worden met rampenplannen van naburige partijen van het Bonn Agreement. Resultaten van de risicoanalyse zullen geïntegreerd worden om mogelijke problemen te identificeren. Probleemidentificatie zal ook gebeuren middels bevraging van sleutelpersonen in de implmentatie van het plan.
• Voorstellen ter verbetering van de geidentificeerde problemen zullen uitgewerkt worden en zullen geïntegreerd worden in een nieuwe ontwerptekst Rampenplan Noordzee.
Interactie tussen partners
Het project zal gebruik maken van de ervaring die is opgedaan door beide partners gedurende andere projecten van het Federaal Wetenshapsbeleid waarin ze beiden actief waren, in eerste instantie GAUFRE (over ruimtelijke planning op zee en inventaris van menselijke activiteiten op zee) en MARE-DASM (over socio-economische, ecologische en wettelijke gevolgen van een belangrijk marien incident (grote olieverontreiniging)), alsook andere relevante lopende of opstartende mariene onderzoeksprojecten.
Ecolas zal zich voornamelijk bezig houden met de risico analyse, met een substantiële ondersteuning van DNV rond aspecten van de kwantitatieve modellering van het voorkomen van de incidenten.
Het Maritiem Instituut zal zich voornamelijk richten op de analyse en verbetering van de bestaande rampenplannen.
Beide teams zullen hun samenwerking verder zetten rond de data verzameling van menselijke activiteiten op zee.
Verwachtte resultaten
• Een geografisch geïdentificeerde beschrijving van scheepvaartactiviteiten (locatie, intensiteit, scheepstype, cargo, …) met potentieel milieurisico
• Een gedetailleerde analyse van mogelijke incidenten en een wetenschappelijke inschatting van de kans op het voorkomen van relevante incidenten
• Een beschrijving van de effecten van de relevante incidenten
• Een sensitiviteitsanalyse van de marien en kustgebieden
• Een rangschikking van de risico’s van de bestudeerde menselijke activiteiten (kans en impact)
• Een set van criteria voor risicoclassificatie en toepassing van deze op de geïdentificeerde incidenten
• Een evaluatie van bestaande rampenplannen met inbegrip van aanbevelingen ter verbetering
• Ontwerpteksten voor verbeterde Belgische rampenplannen op zee
Exploitatie:
• Informatie voor beleid op verschillende niveaus van de meest belangrijke risico’s van bestaande menselijke activiteiten op zee
• Verbetering van het “Rampenplan Noordzee”
• Gebruik van resultaten bij een herziening van bestaande methoden voor aansprakelijkheid, compensatie of verzekeringen
• Resultaten zullen verspreid worden via websites, workshops, seminaries en publicaties
Partners
Activiteiten
Ecolas
is een milieustudiebureau van de AXE groep met meer dan 40 onderzoekers, waarvan een meerderheid werken op toegepaste of strategische studies voor overheden en beleidsmakers en die experts zijn in een brede waaier van disciplines (marien, zoetwater, lucht & bodem, ecotoxicologie, risicoanalyse, natuur, milieueconomie, duurzame ontwikkeling, …) in binnen- en buitenland. Andere activiteiten spitsen zich toe op diensverlening naar industrie en private ondernemingen.
UGent - Maritiem Instituut
is een onderzoeksinstituut binnen de vakgroep Internationaal Publiekrecht van de Universiteit Gent. Het is een multidisciplinaire groep van 14 onderzoekers die zijn gespecialiseerd in aspecten met betrekking tot internationaal zeerecht, maritiem recht, nationaal en internationaal milieurecht, nationaal en internationaal natuurbehoudsrecht, transportrecht en de hieraan gerelateerde beleidsaspecten. Als onafhankelijke onderzoekseenheid adviseert en voert het Maritiem Instituut studies uit in opdracht van zowel gouvernementele als niet-gouvernementele organisaties en private ondernemingen.
Det Norske Veritas (DNV)
is een onafhankelijke en autonome stichting die diensten levert in de domeinen van maritieme classificatie, veiligheid, milieu en kwaliteit aan overheden en bedrijven. DNV Consulting is een "oplossingsgericht" team van 350 experten die zich richt op het aanbieden van bedrijfsadvies, veiligheids-, risico- en milieubeheeroplossingen.
Coördinaten
Coördinator
Bart De Wachter
ECOLAS nv
Lange Nieuwstraat 43
B-2000 Antwerpen
Tel: +32 (0)3 233 07 03
Fax: +32 (0)3 233 81 20
bart.dewachter@ecolas.be
http://www.ecolas.bePartners
Promotoren
Frank Maes
Universiteit Gent (UGent)
Maritiem Instituut (MI)
Universiteitstraat 6
B-9000 Gent
Tel: +32 (0)9 264 68 95
Fax: +32 (0)9 264 69 89
Frank.Maes@ugent.be
http://www.maritieminstituut.be
Tim Fowler
Det Norske Veritas
Palace House 3
Cathedral Street
London, SE1 9DE, UK
Tel: +44 (20) 7357 6080
Fax: +44 (20) 7716 6730
Tim.Fowler@dnv.com
Gebruikerscomité
Paul Breyne, Gouverneur Provincie West Vlaanderen
Serge Scory, BMM
Kapt. Yves Goossens, VAB Vloot
Kapt. Martin Mesuer, LIN, AWZ scheepvaartbegeleiding
Examination and proposals for improvement of existing contingency plans : annex to the final report (Risk analysis of marine activities in the belgian part of the North Sea)
Brussels : Belgian Science Policy, 2006 (SP1674)
[Om te downloaden]
Risk analysis of Marine Activities in the Belgian Part of the North Sea (RAMA) : final report
Le Roy, D. - Maes, F. Brussels : Belgian Science Policy, 2006 (SP1628)
[Om te downloaden]
[Om te bestellen]
