Onderzoeksproject EV/38 (Onderzoeksactie EV)
Context
SPEEK is een samenwerking tussen drie Belgische labo’s (UGent/Mariene Biologie; UGent/Renard Centrum voor Mariene Geologie; CLO-DvZ) en 1 Spaans instituut (Fundación AZTI, Department Oceanography and Marine Environment). Deze samenwerking heeft als doel om de expertise binnen deze groepen te bundelen, om op die manier een inzicht te verkrijgen in het mogelijke hersel van het bodemleven in het centrale deel van de Kwintebank, dat voor een periode van drie jaar wordt afgesloten voor zandontginning. Deze ecologische informatie zal leiden tot informatie die kan aangewend worden bij het duurzaam beheer van de zandontginningsgronden op het Belgisch Continentaal Plat.
Beschrijving van het project.
Doelstelling
SPEEK heeft als voornaamste doelstellingen om (1) de langetermijnseffecten van zandontginning op het bodemleven van de Kwintebank te beschrijven; (2) het mogelijke herstel van het bodemleven op te volgen, na de stopzetting van de ontginning in het centrale deel van de zandbank; (3) geschikte biologische instrumenten voor te stellen, die de mogelijke schade aan het benthisch milieu als gevolg van zandontginning weergeven en (4) beleidsinformatie voor te stellen met betrekking tot de intensiteit en rotatie van de ontginning in mogelijke concessiegebieden op zee.
Methodologieën
SPEEK zal zich richten op diverse groepen binnen het benthos: van het meiobenthos (alle meercelligen begrepen tussen 38 µm en 1 mm) worden de dominante taxa bestudeerd door de Sectie Mariene Biologie (Nematoda) en AZTI (Harpacticoida), terwijl onderzoek naar het macobenthos wordt uitgevoerd door DvZ. Deze biologische gegevens worden ondersteund door geologische data, die worden verzameld door RCMG.
Tijdens een eerste faze van het onderzoek zullen de langetermijnseffecten van zandextractie op het bodemleven worden onderzocht. Dit zal gebeuren door voor iedere groep historische data te compileren, en daar waar mogelijk aan te vullen met recente data verzameld tijdens de extractieperiode. Analyse van deze data zal dan toelaten om de veranderingen op lange termijn in te schatten. Dit is een ontontbeerlijke stap om het herstel van de bodemgemeenschappen te kunnen opvolgen.
In de tweede faze van het onderzoek wordt nagegaan hoe de verschillende groepen binnen het benthos zich eventueel herstellen in het centrale deel van de Kwintebank, dat afgesloten werd voor ontginning. Deze biologische data zullen worden ondersteund door geo-akoestische opnames die gebeuren in de projecten Marebasse en Eumarsand. Door traditionele analysemethodes (diversiteit, gemeenschapssamenstelling) te combineren met nieuw ontwikkelde technieken op de Sectie Mariene Biologie (Nematoden Biomassa Spectra, MDA modellering, ecotypes voor harpacticoide copepoden) zal het herstel en de snelheid waarmee dit gebeurd accuraat worden beschreven.
Door de vergelijking te maken van (1) de responstijd en gevoeligheid van de verschillende benthosgroepen op zandextractie/stopzetten van zandextractie en (2) de accuraatheid van de verschillende analysetechnieken, zullen we in staat zijn om monitoringsstrategieën voor te stellen met betrekking tot zandextractie. De finale integratie van alle resultaten zal leiden tot het formuleren van beleidsopties met betrekking tot de intensiteit van de ontginning en de rotatie van de ontginningsgebieden.
Interactie tussen de verschillende partners.
Dit onderzoeksproject bundelt de expertise van biologische labo’s (Sectie Mariene Biologie, DvZ, AZI) met de geologische kennis opgebouwd door RCMG. De samenwerking tussen de partners zal zich in de eerste plaats afspelen in het veld, aangezien gezamelijke campagnes naar de Kwintebank gepland zijn. Tevens werd er voor gezorgd dat elke biologische staalname wordt gevolgd door een geologische campagne. De integratie van de biologische data met de geologische gegevens zijn onontbeerlijk voor dit project, gezien de ingewikkelde batymetrie van de Kwintebank. Verdere gezamelijke acties zullen onder meer de gezamelijke analyses van de biologische data inhouden, ten einde de relatieve gevoeligheden van de verschillende benthosgroepen vast te leggen.
Band met Internationale Programma’s
Dit onderzoeksproject heeft nauwe relaties met het Europees programma Eumarsand (FP 5), waar RCMG en AZTI betrokken partners zijn. De Sectie Mariene Biologie is partner in het FP 6 Network of Excellence MARBEF. Medewerkers van DvZ zijn actief in diverse ICES werkgroepen, waaronder de Working Group on the effects of Extraction of Marine Sediments on the Marine Ecosystem (WGEXT).
Verwachte resultaten en/of Producten
• Databases met langetermijnsdata over het benthos van de Kwintebank
• Karakterisatie van de ruimtelijke structuur van het benthos van de Kwintebank
• Evaluatie van de langetermijnseffecten (1976-2001) van zandextractie op het bodemleven
• Indicatoren voor zandextractie
• Inzicht in het herstel van de bodemgemeenschappen in het centrale deel van de Kwintebank, en dus een idee van de veerkracht van het ecosysteem.
• Beheersinformatie met betrekking de intensiteit van de ontginningsactiviteiten en mogelijke rotatie van extractiegebieden.
• Wetenschappelijke resultaten zullen worden gepubliceerd in internationale tijdschriften en worden voorgesteld op nationale en internationale congressen/symposia
• Het eindrapport zal worden opgemaakt in nauw overleg met de eindgebruikers om de praktische vertaling van de resultaten te vergemakkelijken.
Partners
UGent, Sectie Mariene Biologie
analyse van de lange termijnseffecten van zandontginning op nematodengemeenschappen, opvolgen van het herstel van de nematodengemeenschappen, ontwikkelen van indicatoren voor zandextractie
UGent, Renard Centre of Marine Geology
analyse van sedimentologische gegevens uit het centrale en noordelijke deel van de Kwintebank
AZTI (Spanje)
analyse van de lange termijnseffecten van zandontginning op copepodengemeenschappen, opvolgen van het herstel van de copepodengemeenschappen, ontwikkelen van indicatoren voor zandextractie
DvZ
analyse van de lange termijnseffecten van zandontginning op macrobenthische gemeenschappen, opvolgen van het herstel van het macrobentos, ontwikkelen van indicatoren voor zandextractie
Coördinaten
Coödinator
Magda Vincx - Jan Vanaverbeke
Universiteit Gent (UGent)
Vakgroep Biologie - Sectie Mariene Biologie
Krijgslaan 281 - S8
B-9000 Gent
Tel: +32 (0)9 264 85 29
Fax: +32 (0)9 264 85 98
magda.vincx@ugent.be
jan.vanaverbeke@ugent.be
http://allserv.ugent.be/~gdsmet/MarBiolwebsite
Promotoren
Vera Van Lancker
Universiteit Gent (UGent)
Renard Centre of Marine Geology (RCMG)
Krijgslaan 281, S8
B-9000 Gent
Tel: +32 (0)9 264 45 89
Fax: +32 (0)9 264 49 67
vera.vanlancker@ugent.be
http://allserv.ugent.be/~jphenrie
Hans Hillewaert
Ministeria van de Vlaamse Gemeenschap
CLO, DvZ
Ankerstraat 1
B-8400 Oostende
Tel: +32 (0)59 34 22 59
Fax: +32 (0)59 33 06 29
hans.hillewaert@dvz.be
http://www.dvz.be/
Wendy Bonne
Fundación AZTI
Department of Oceanography and Marine Environment
Herrera Kaia Portualdea z/g,
20110 Pasaia (Gipuzkoa) Spanje.
Tel: +34-943/00.48.10
Fax: +34-943/00.48.01
wbonne@pas.azti.es.
http://www.azti.es/
Gebruikerscomité
Prof .dr. Jan Mees, VLIZ
Ronny Schallier, BMM
Philippe Degavre, Fonds Zandwinningen
René Desaever, ZEEGRA vzw
Study of post-extraction ecological effects in the Kwintebank sand dredging area (SPEEK ) : final report
Vanaverbeke, Jan - Bellec, Valerie - Bonne, Wendy ... et al Brussels : Belgian Science Policy, 2006 (SP1676)
[Om te downloaden]
[Uitgeput]
