Onderzoeksproject HL/DD/04 (Onderzoeksactie HL)
Het onderzoek behandelt de interactie tussen de internationale economische orde en het gerichte streven naar een duurzame ontwikkeling vanuit het perspectief van een kleine, open en welvarende economie die door middel van een gerichte milieufiscaliteit een hoog niveau van milieukwaliteit beoogt. In eerste instantie wordt de huidige internationale economische orde geanalyseerd in functie van de ruimte die zij biedt aan ons land om dit streven te concretiseren d.m.v. een milieufiscaliteit. Daarbij worden zowel de economische als de institutionele grenzen onderzocht. In een tweede fase wordt de vraag gesteld hoe de huidige internationale economische orde kan omgevormd worden zodat zij een positieve stimulans vormt voor een duurzame ontwikkeling. In de derde en laatste fase wordt onderzocht hoe ons land kan bijdragen tot het tot stand komen van een internationaal fiscaal instrumentarium gericht op een duurzame ontwikkeling.
De huidige internationale economische orde wordt gekenmerkt door een grote nadruk op de vrijmaking van het handelsverkeer en het verkeer van productiefactoren en een hoge mate van institutionalisering zowel op economisch als op milieuvlak. Deze kenmerken leggen aan de beleidsautonomie zowel economische als institutionele beperkingen op. Een eerste onderzoeksvraag betreft de mate waarin een kleine open economie als de onze over voldoende ruimte beschikt om een hoogwaardig milieubeleid na te streven door het uitbouwen van een eigen milieufiscaliteit. Deze ruimte wordt zowel op haar economische als institutionele grenzen onderzocht. Het onderzoek van de economische grenzen betreft vooral de invloed van milieubeleid op de concurrentiepositie van een land. In dit kader komen de 'vlucht- en aantrekkingshypothesen' eveneens aan bod. Tevens wensen we door sectorstudies na te gaan of Belgische industrieën geschaad worden door 'ecologische dumping'. De institutionele grenzen worden onderzocht aan de hand van de regelgeving die in het kader van het GATT/WHO tot stand kwam.
Het streven naar een duurzame ontwikkeling vereist dat bij de integratie van milieubeleid en het internationaal economisch beleid dit laatste omgevormd wordt tot een positieve prikkel voor meer milieubehoud. Dit vereist o.a. dat landen de mogelijkheid moeten krijgen om een eigen fiscaal beleid gericht op een duurzame ontwikkeling na te streven zonder daarvoor via de internationale economische orde te worden gepenaliseerd. Er worden een aantal mogelijke alternatieven onderzocht, waaronder bijv. het koppelen van verdere liberalisering van de handel als beloning voor een meer duurzaam milieubeleid, het operationaliseren van milieuclausules in de internationale handelsordening, het instellen van regels die het mogelijk maken om de nationale beleidsautonomie te vrijwaren door de mogelijke negatieve effecten van nationale beleidsmaatregelen op de concurrentiekracht weg te werken (bijv. border tax adjustments) en de diffusie van technologie.
Dit onderzoeksthema heeft o.a. tot doel om de Belgische standpunten in de verschillende internationale fora beter te stofferen.
Het tot stand brengen van een internationaal fiscaal instrumentarium impliceert dat de milieufiscaliteit deel gaat uitmaken van een internationale handelsordening die toelaat te streven naar een duurzame ontwikkeling. Specifieke problemen doen zich evenwel voor t.a.v. de minder ontwikkelde landen (op mondiaal vlak) of minder ontwikkelde regio's (op Europees vlak). Dit onderzoeksthema gaat na welke de randvoorwaarden zijn waaronder men het deze landen/regio's mogelijk maakt om internationaal een hoge mate van milieukwaliteit na te streven zonder daarbij hun ontwikkelingsdoelstelling te schaden. In dit deel komt o.a. het probleem van de burden-sharing, toegepast op een C02/energie-heffing, aan bod. We besluiten met een overzicht van de gesuggereerde oplossingen per onderzoeksvraag en gaan na of deze complementair zijn
working paper n° 2: Environmental Policy and the Inward Investment Position of US 'Dirty' Industries
Johan Albrecht (Universiteit Gent)
working paper n° 3: Milieu en Competitiviteit
Johan Albrecht en Marc De Clerq (Universiteit Gent)
De internationale economische orde: opportuniteiten en beperkingen voor een Belgische milieufiscaliteit: eindrapport
De Clercq, M. Brussel: DWTC, 2002 (SP1017)
[Om te downloaden]
[Uitgeput]
De internationale economische orde: opportuniteiten en beperkingen voor een Belgische milieufiscaliteit: bijlagen
Brussel: DWTC, 2002 (SP1018)
[Om te downloaden]
Opportuniteiten en beperkingen voor een Belgische milieufiscaliteit: samenvatting
Brussel: DWTC, 2002 (SP1019)
[Om te downloaden]
Opportunities and limitations for Belgian environmental taxation: summary
Brussels: OSTC, 2002 (SP1020)
[Om te downloaden]
