Onderzoeksproject HL/DD/10 (Onderzoeksactie HL)
De streek van de Borinage is zonder enige twijfel het meest frappante voorbeeld in België van een spectaculaire economische groei gebaseerd op intensieve exploitatie van een niet hernieuwbare bron die uiteindelijk geen toekomst had,. Deze exploitatie, die zich weinig bekommerde om de zware belasting van mens en milieu die zij veroorzaakte, heeft elke andere economische activiteit in het gebied geconditioneerd of van zich afhankelijk gemaakt. De regio draagt hiervan tot op heden de gevolgen op economisch, sociologisch, ecologisch en stedenbouwkundig vlak.
De institutionele en culturele mechanismen voor besluitvorming , waardoor deze duidelijk kortstondige groei mogelijk is geweest, moeten verklaard kunnen worden door de analyse van de geschiedenis van dit gebied over een periode van meer dan 150 jaar, in het licht van het huidige begrip en de modellen van duurzame ontwikkeling en in een interdisciplinair en systemisch perspectief. Zo kunnen we beschikken over de middelen om nu doeltreffend te kunnen handelen om te vermijden dat we in dezelfde fout vervallen, zowel in de ontwikkelingslanden als in de ontwikkelde wereld.
Om deze doelstellingen te halen zal het onderzoek een simulatiemodel ontwikkelen waarmee de effectieve ontwikkeling van de Borinage tijdens de laatste twee eeuwen weergegeven kan worden. Tevens zal men de evoluties kunnen simuleren die uit andere keuzen voortgevloeid zouden zijn (uit de analyse van documentatie zal men bovendien kunnen opsporen hoe deze andere keuzen eventueel tot stand hadden kunnen komen).
Nog meer dan de op zich relevante studie van specifieke gevallen, beoogt het onderzoek meer in het algemeen methoden te ontwikkelen voor vroegtijdige diagnose op het gebied van duurzame - sociale, economische, ecologische - gevolgen van de gewestelijke ontwikkeling en de onderlinge verbanden te onderzoeken tussen de demografische, economische, milieuafhankelijke en culturele aspecten van de lokale ontwikkeling.
In dit stadium van het onderzoek blijkt "diversiteit" een sleutelbegrip voor duurzame ontwikkeling op lokaal niveau te zijn. De economische en sociologische diversiteit en de verscheidenheid van het bodemgebruik zouden een indicator en een voorwaarde zijn voor de houdbaarheid (dit wil zeggen het aanpassingsvermogen) van de ontwikkeling, ten minste in een context van open systemen gevoelig voor technologische veranderingen. De analyse van de precieze rol van deze diversiteit en de middelen om deze te behouden zouden voorstellen moeten opleveren voor de oriëntatie van politieke investeringen en voor de ruimtelijke ordening.
Methode
De methode steunt op de theorie van systemen die de verklaring voor de dynamische eigenschappen van een systeem toeschrijft aan de structuur, dit wil zeggen de (positieve en negatieve) feedbackrelaties die bestaan tussen de elementen. Aanvankelijk beoogde het project de ontwikkeling van een numeriek simulatiemodel waarmee men zou kunnen experimenteren op bepaalde eventueel cruciale relaties voor duurzame ontwikkeling. Door de kleine hoeveelheid nog beschikbare statistische historische gegevens is deze modelisering niet uit te voeren. Toch ontneemt dit het methodologisch en conceptueel kader, geleverd door de aanpak in termen van dynamiek van systemen, niet van zijn waarde. Voorts onderzoeken we de mogelijkheden die modellen met "meerdere agenten" bieden om met name de rol van en de voorwaarden tot het behoud van economische en sociologische diversiteit te bestuderen, die even onontbeerlijk schijnt voor de veerkracht van de menselijke economische systemen als de biodiversiteit voor de natuurlijke ecosystemen.
working paper n° 7: L'éphémère croissance du Borinage: premières impressions, premières pistes
Paul-Marie Boulanger (ADRASS)
Working Paper n° 23 (août ‘98) :L’évolution de la population totale des anciennes communes de l’arrondissement de Mons au cours de la période 1831-1970
André Lambert (ADRASS)
La dynamique d'un développement non-durable: le Borinage de 1750 à 1990: rapport final
Boulanger, Paul-Marie - Lambert, André Bruxelles: SSTC, 2001 (SP0757)
[Om te downloaden]
[Uitgeput]
La dynamique d'un développement non-durable: le Borinage de 1750 à 1990: synthèse
Bruxelles: SSTC, 2001 (SP0758)
[Om te downloaden]
The dynamics of a non-sustainable development: Borinage from 1750 to 1990: executive summary
Brussels: OSTC, 2001 (SP0759)
[Om te downloaden]
