Onderzoeksproject MN/DD1/005 (Onderzoeksactie MN)
De Vlaamse Banken vormen in de winter de verblijfplaats van een belangrijke populatie pelagische vogels. In het verleden werden zij ook regelmatig bezocht door zeezoogdieren. Tegenwoordig ziet men deze nog slechts zelden en ieder jaar spoelen er enkele, samen met honderden vogels, aan op de Vlaamse kust. Deze soorten dienen beschermd te worden en het doel van dit onderzoeksproject is de studie van de gezondheidstoestand van hun populaties, de evolutie ervan in de tijd, de waargenomen ziekten en de ermee geassocieerde vervuilende stoffen alsook de mogelijke doodsoorzaken bij ongewone sterftes. Voor zeevogels lijkt de grootste overlast van menselijke oorsprong de milieuvervuiling met koolwaterstoffen te zijn. De wezenlijke oorzaken van het aanspoelen van niet met olie vervuilde vogels en het nog zelden voorkomen van zeezoogdieren blijven onbekend (andere vormen van chemische vervuiling, vermindering van de beschikbare hoeveelheid voedsel, ziekten...?).
Het Project
Het onderzoeken van zoveel mogelijk vogels en zoogdieren die aan de Belgische kust aanspoelen: het uitvoeren van autopsies en het nemen van de nodige stalen voor het bepalen van de aanwezigheid van ziekteverwekkende agentia en vervuilende stoffen.
Het onderzoeken van zoveel mogelijk dieren die toevallig in vissersnetten worden gevangen om zo na te gaan in welke mate de op het strand vergaarde individuen een representatief staal vormen van de natuurlijke populaties.
Het op het terrein bestuderen van de wilde populaties om tegelijkertijd hun ecologie en hun gedrag beter te leren kennen en om de impact te schatten van koolwaterstoffen op zeevogelpopulaties.
Het in het laboratorium bestuderen van het effect van verschillende toxische verbindingen waaraan deze dieren blootgesteld zijn (koolwaterstoffen, zware metalen) alsook van de efficiëntie van de fysiologische detoxificatiemechanismen die deze dieren kunnen ontwikkelen als reactie op vervuiling.
De Partners
De volgende ploegen maken deel uit van het onderzoeksnetwerk:
het Laboratoire d'Océanologie van de Université de Liège (Professor J.-M. Bouquegneau, coördinator);
de Service d'Anatomie Pathologique van de Université de Liège (Professor F. Coignoul);
het Laboratorium voor Ecotoxicologie en Polaire Ecologie van de Vrije Universiteit Brussel (Professor C. Joiris);
het Instituut voor Natuurbehoud van de Vlaamse Gemeenschap (Professor P. Meire).
De Acties
Het tot een goed einde brengen van zulk onderzoek vereist een multidisciplinaire benadering, dit wil zeggen de samenwerking van specialisten van verschillende wetenschappelijke disciplines. De veelvuldigheid van de verschillende onderzoekingen die op eenzelfde dier worden uitgevoerd vormen een origineel aspect van de werking van het netwerk.
Het onderzoek van de lesies dient uitgevoerd te worden door anatoom-pathologische veeartsen (Dr. T. Jauniaux van de Service d'Anatomie Pathologique), de studie van de gehalten aan contaminanten en de effecten van de vervuiling door ecotoxicologen (V. Debacker en S. Pillet van het Laboratoire d'Océanologie en Dr. L. Holsbeek van het Laboratorium voor Ecotoxicologie en Polaire Ecologie) en de waarnemingen op het terrein door ecologen (Drs. H. Offringa van het Instituut van Natuurbehoud).
Komen eveneens tussen in het onderzoek: veearts Dr. J. Van Gompel, die meewerkt aan het vergaren van stalen en aan de necropsies op de dieren, en de heer J. Tavernier van het Koninklijk Belgisch Instituut voor Natuurwetenschappen (KBIN) en Dr. T. Jacques van de Beheerseenheid van het Mathematisch Model van de Noordzee (BMM) die beide meewerken aan het verzamelen van de dieren op het terrein. De BMM staat eveneens in voor het opzetten van een gegevensbank.
Voor meer informatie:
Université de Liège - Laboratoire d'Océanologie
B6 Sart Tilman, 4000 Luik
Tel: (04) 366 33 21 Fax: (04) 366 45 21 E-mail: jmbouque@vm1.ulg.ac.be
Les oiseaux et les mammifères marins de la mer du Nord: pathologie et écotoxicologie: résumé
Bruxelles: SSTC, 2002 (SP1070)
[Om te downloaden]
Zeevogels en zeezoogdieren van de Noordzee: pathologie en ecotoxicologie: samenvatting
Brussel: DWTC, 2002 (SP1071)
[Om te downloaden]
North Seabirds and marine mammals: pathology and ecotoxicology: summary
Brussels: OSTC, 2002 (SP1072)
[Om te downloaden]
North Sea seabirds and marine mammals: pathology and ecotoxicology : final report
Debacker, V. - Coignoul, F. - Das, K. ... et al Brussels : Federale Science Policy, 2004 (SP1385)
[Om te downloaden]
[Om te bestellen]
