Onderzoeksproject MN/DD2/007 (Onderzoeksactie MN)
Geplande activiteiten
Vijf onderdelen kunnen binnen het onderzoek worden onderscheiden
(1) In eerste instantie wordt een databank met alle literatuurgegevens van de macrobenthische en fysico-chemische variabelen (o.a. sedimentologie, hydrodynamiek, maar ook de concentraties pigmenten, organische koolstof en nutriënten in de waterkolom en bodem) van het volledige natuurgebied gegenereerd. Deze gegevens zullen worden samengevat in kaarten om zo de literatuurgegevens op een overzichtelijke wijze voor te stellen alsook de hiaten in de huidige kennis van de ecologie van het natuurgebied te detecteren.
(2) Als aanvulling op het kartografisch materiaal, resulterend uit de literatuurstudie, wordt het macrobenthisch habitat van een deelgebied gedetailleerd onderzocht tijdens een intensieve en interdisciplinaire staalname campagne (najaar 1999). Hierbij worden zowel staalnames van het macrobenthos en de fysico-chemische omgeving, als side-scan sonar opnames simultaan uitgevoerd.
(3) De temporele variatie van het macrobenthos en van de fysico-chemische variabelen worden onderzocht door middel van een tweede intensieve en interdisciplinaire campagne in het voorjaar 2000. Alle beschikbare literatuurgegevens alsook de nieuw bekomen gegevens worden gebruikt om de natuurlijke temporele variatie van het benthisch habitat te beschrijven.
(4) Alle bekomen resultaten zullen worden samengevat in een generalizerende habitatstructuurkaart van het volledige natuurgebied, waarbij zowel macrobenthische als fysico-chemische gegevens samen in kaart worden gebracht. Deze habitatstructuurkaart stelt de kennis omtrent het macrobenthos en de fysico-chemische variabelen op een overzichtelijke manier voor. De kaart beschrijft de toestand van het benthisch habitat vóór de toepassing van het beheersplan (t0-situatie) en is rechtstreeks bruikbaar bij de opstelling van het beheersplan. Tevens bieden de kaarten toekomstperspectieven voor de ontwikkeling van een raster-gebaseerd Geografisch Informatie Systeem (GIS).
(5) De resultaten van het interdisciplinaire onderzoek van het benthisch habitat binnen het geselecteerde deelgebied worden verder ook gebruikt bij de opstelling van tijd- en kostenbesparende evaluatiemethoden van het beheersplan. Een eerste methode richt zich erop de specifieke habitatpreferenties van de verschillende macrobenthische gemeenschappen te modelleren. Dit model (habitat-model) is bruikbaar bij het voorspellen van de verspreiding van de macrobenthische gemeenschappen in een gebied met gekende fysico-chemische parameters. Bij de tweede methode wordt de verspreiding van de macrobenthische gemeenschappen geanalyseerd aan de hand van een gestandaardiseerde interpretatie van side-scan sonar opnamen (macrobenthische side-scan sonar interpretatie). De bruikbaarheid van beide methodes bij de ontwikkeling van methodologieën ten behoeve van een tijd- en kostenbesparend permanent toezicht van het natuurgebied (= monitoringsstrategie en -methodologie), zal worden geëvalueerd.
Partners en hun interactie
Omwille van het interdisciplinaire karakter van een benthisch habitat, wordt het onderzoek uitgevoerd door een team met zowel marien-biologische (Universiteit Gent, Vakgroep Biologie) als marien-geologische expertise (Universiteit Gent, Vakgroep Geologie-Bodemkunde). Alle data (macrobenthos, sedimentologie, bathymetrische en side-scan sonar opnames) worden tijdens de staalnamecampagnes op hetzelfde moment verzameld. Een vlotte uitwisseling van gegevens tussen beide partners wordt voorzien door middel van formele en informele bijeenkomsten en een centraal databeheer.
Beschrijving partners
De Sectie Mariene Biologie van de Vakgroep Biologie (Universiteit Gent) is sinds 1970 betrokken in onderzoek naar de ecologie en systematiek van marien benthische ecosystemen. Het onderzoek is vooral gericht naar de Noordzee en zijn estuaria, maar is sinds 10 jaar uitgebreid naar andere geografische gebieden. De thema’s hieraan verbonden omvatten ondermeer diepzeefauna in de Atlantische Oceaan, biologie van Antarctisch meiobenthos, ecologie van tropische estuaria en lagunes, populatiedynamiek van macrobenthos van kustbanken en verschillende doctoraten.
De onderzoekseenheid Sedimentaire Geologie en Ingenieursgeologie van de Vakgroep Geologie-Bodemkunde, Universiteit Gent bestudeert ondiep-mariene siliciclastische sedimentatiesystemen door middel van stratigrafie en vergelijkende sedimentologie van actieve en fossiele vormen. De onderzoekseenheid neemt deel aan de studies over het duurzaam beheer van de Noordzee: HABITAT (DWTC, WWK) en BUDGET (DWTC) en dit in samenwerking met het Renard Centre of Marine Geology (Universiteit Gent) en het studiebureau Magelas. Het personeel van de onderzoekseenheid speelt tevens een actieve rol in het Vlaams Instituut voor de Zee (VLIZ).
Intensieve opvolging van de evolutie van een beschermd benthisch habitat (HABITAT): samenvatting
Brussel: DWTC, 2002 (SP1055)
[Om te downloaden]
Intensive evaluation of the evolution of a protected benthic habitat (HABITAT): summary
Brussels: OSTC, 2002 (SP1056)
[Om te downloaden]
Suivi intensif de l’évolution d’un habitat benthique protégé (HABITAT): résumé
Bruxelles: SSTC, 2002 (SP1057)
[Om te downloaden]
Intensive evaluation of the evolution of a protected benthic habitat (HABITAT) ; final report
Degraer, Steven - Van Lancker, Vera - Moerkerke, Geert ... et al Brussels : OSTC, 2002 (SP1074)
[Om te bestellen]
