Onderzoeksproject NO/B/016 (Onderzoeksactie NO)
Context
Het project bood de mogelijkheid om actief mee te werken aan het ontwikkelen van internationale normen inzake milieuzorg en tegelijkertijd de implementatie van de ISO 14001 norm in een aantal bedrijven van nabij op te volgen. Deze pilootbedrijven van hun zijde konden permanent een beroep doen op toelichting bij normen waarvan de eisen op dat moment nog vrij slecht gekend waren en soms foutief ingeschat werden.
Het project
De concrete doelstellingen van het pilootproject kunnen als volgt samengevat worden:
- een duidelijke inzicht verwerven in de filosofie van de ISO 14000 normen inzake milieuzorgsystemen, milieu-auditing en de beoordeling van milieuprestaties en deze kennis overbrengen naar derden;
- de reële baten van de implementatie van ISO 14001 nagaan;
- het gebruik van ISO 900X als basis om de implementatie van ISO 14001 te vergemakkelijken;
- het gebruik van ISO 14001 promoten als eerste stap naar EMAS.
Het ontbreken van een Belgisch gespreksforum over ISO 14001 heeft voor gevolg dat de filosofie van de norm in ons land niet altijd goed begrepen wordt, noch door de bedrijven, noch door sommige consultanten, behalve zij die tot internationale groepen behoren en hun informatie van buitenlandse kanalen krijgen.
De kennisoverdracht van de ISO 14001 filosofie geschiedde:
- binnen de groep van pilootbedrijven via groepsdiscussies en gepersonaliseerde besprekingen;
- aan geïnteresseerde personen via het verstrekken van informatie, begeleiding van eindwerken en een reeks voordrachten over milieuzorgsystemen, milieu-auditing en certificatie van milieuzorgsystemen;
- in een ruim kader via brochures uitgegeven door het VBO.
In de loop van het project werden 6 vergaderingen georganiseerd met de deelnemers aan het project. Aanvankelijk fungeerden de technische vergaderingen als informatieforum voor de deelnemende bedrijven: toelichting over de recente activiteiten van ISO/TC 207 en becommentariëren van opeenvolgende rubrieken van de norm naarmate de bedrijven vorderden. Tevens werden de leden op de hoogte gehouden van de vorderingen van het sectorcomité milieu van het BELCERT comité kwaliteitsystemen. Dat sectorcomité stelt de accreditatievoorwaarden op voor certificatieinstellingen die overgaan tot de certificatie van milieuzorgsystemen. In een latere fase werd vooral aangedrongen op een uitwisseling van informatie tussen de bedrijven onderling.
Deze vergaderingen overlapten deels met de vergaderingen van het begeleidendingscomité waarin afgevaardigden van o.a. milieuorganisaties, het bankwezen en de verzekeringssector zetelden, waardoor een basis werd gelegd voor een uitwisseling van standpunten en ervaringen met belanghebbende partijen bij de milieuzorg.
Binnen het project werden ook een aantal dagen voorzien voor gepersonaliseerde ondersteuning van de deelnemende bedrijven. Elk van de bedrijven werd door de promotor bezocht teneinde zich een idee te vormen van de activiteiten en installaties die het voorwerp waren van het in te voeren milieuzorgsysteem. Verder kon elk deelnemend bedrijf een ruim aantal dagen beroep doen op de promotor van het project om:
- bepaalde eisen van ISO 14001 te verduidelijken wat betreft hun specifieke toepassing in het bedrijf;
- eventuele discussiepunten tussen bedrijf en hun consultant trachten op te lossen;
- de vorderingen inzake implementatie van ISO 14001 op te volgen.
De partners
De algemene coördinatie van het project lag bij Hugues LATTEUR, adjunct-adviseur bij het departement Milieu en R&D van de Verbond van Belgische Ondernemingen (VBO) met volgende taken :
- algemene leiding van het project;
- organisatie van vergaderingen met de partners;
- verwerking van internationale informatie en ervaring;
- verspreiding van informatie onder bedrijven en de industrie.
De technische uitwerking van het project berustte bij Dr. Marc DEMUYNCK, coördinator Milieu bij het Controlebureau SECO, met als taken:
- in de ontwikkelingsfase een model uitwerken om ISO 14001 te implementeren uitgaande van een operationeel ISO 9000 kwaliteitssysteem;
- in de implementatiefase de deelnemende bedrijven de nodige steun verlenen voor een correcte interpretatie van de norm. Deze ondersteuning nam evenwel niet de vorm aan van een gedetailleerde begeleiding voor het opstellen van een milieuzorgsysteem (hiervoor bestaat een dienstverlening op de markt);
- zijn kennis inzake de ISO normen over milieuzorgsystemen, milieu-auditing en de evaluatie van milieuprestaties actueel houden door deelname aan de internationale vergaderingen hierover.
Bij de aanvang van het project zegden volgende pilootbedrijven hun medewerking toe:
- OVMB & BIFFA, Wauthier-Braine: stortplaatsen, respectievelijk klasse 1 en 2;
- DEVRO-TEEPAK: verpakking voor voedingsmiddelen (viscose);
- VANDEMOORTELE & TERBEKE: voedingsindustrie;
- FINA-BOREALIS & NORTH SEA PETROCHEMICALS: petrochemie - polymeren;
- BURGO ARDENNES: productie van papierpulp.
In een latere fase werd nog deelgenomen door:
- SPADEL (afd. BRU) en INTERBREW (afd. Hoegaarden): dranken;
- HYDRO ALUMINIUM: geëxtrudeerde aluminiumprofielen;
- SCA: papier voor hygiënische doeleinden;
- MEULEMANS: drukkerij.
Deze industriële partners verbonden zich ertoe om de opportuniteiten van een ISO 14001 milieuzorgsysteem in hun bedrijf uit te testen, zonder zich evenwel te engageren tot certificatie,
Verwachte eind-bijproducten en resultaten
Afgezien van de concrete bijdragen tot het tot stand komen van de normen inzake milieuzorg, milieu-auditing en de beoordeling van milieuprestaties werden in het kader van dit project:
- Als bijlage bij het maandblad van het VBO een 3-tal brochures uitgebracht;
- Een vulgariserende brochure opgesteld over de implementatie van een milieuzorgsysteem;
- Een technisch rapport opgesteld over het tot stand komen van de normen inzake milieuzorg en een kritische beoordeling en toelichting bij de ISO 14001 norm
ISO 14001 comme instrument de dérégulation, initiateur pour le développement durable et base pour EMAS : rapport final
Bruxelles : Politique scientifique fédérale, 2003 (SP1177)
[Om te downloaden]
ISO 14001 als dereguleringsinstrument, initiator voor duurzame ontwikkeling en basis voor EMAS : eindverslag
Brussel : Federaal Wetenschapsbeleid, 2003 (SP1178)
[Om te downloaden]
