Onderzoeksproject NP/DD/27 (Onderzoeksactie NP)
Gehalogeneerde polyaromatische koolwaterstoffen (PHAH) zijn wijd verspreid in water, bodem en lucht. België behoort tot de koplopers onder de West-Europese landen wat betreft de gehaltes aan dioxine-achtige stoffen die in het milieu worden teruggevonden. Deze stoffen behoren tot de meest giftige polluenten van antropogene oorsprong. Ze zijn vaak moeilijk afbreekbaar. Zelfs wanneer de uitstoot van dioxine-achtige stoffen wordt teruggedrongen zullen deze persistente stoffen nog gedurende een lange tijd aanwezig blijven. Door hun lipofiel karakter accumuleren ze in de voedselketen en bedreigen ze onze gezondheid. Voeding is de belangrijkste opname route van deze stoffen in het menselijk lichaam. Het is dan ook bijzonder belangrijk om de concentraties van deze stoffen te bepalen in de vetten die we via de voeding opnemen. De PHAH's komen voor in complexe mengsels. Bepaling van de verschillende isomeren en congeneren van gechloreerde en gebromeerde dioxines, dibenzofuranen en bifenylen is mogelijk via chemisch-analytische weg maar is zeer duur en omslachtig. Hierdoor gebeurt controle van de gehaltes aan deze stoffen in de voeding eerder sporadisch.
Ons voorstel wil een snelle methode uitwerken om in de voeding stoffen op te sporen met een toxiciteitsmechanisme dat equivalent is aan dat van 2,3,7,8 tetrachloordibenzo-p-dioxine (2,3,7,8-TCDD) , de meest toxische dioxine-congeneer. Hiervoor zal een biologisch levercelsysteem in vitro worden gebruikt dat meetbaar licht produceert wanneer dioxine-achtige stoffen binden op de intracellulaire Aryl Hydrocarbon receptor (Ah receptor). Binding op deze receptor initieert een ketting van reacties die leiden tot de giftigheid van deze stoffen. De mate van giftigheid wordt bepaald door de bindingsaffiniteit van stoffen met de receptor.
Dit celsysteem reageert gevoelig, kwantitatief en erg reproduceerbaar op zuivere PHAH's. In eerste instantie zal getracht worden om de methode nog verder te miniaturiseren om routinematige bepalingen te kunnen uitvoeren. Vervolgens zal voor zuivelproducten, vis en vleeswaren nagegaan worden hoe de stalen aan het biologisch meetsysteem dienen aangeboden te worden. Mogelijk moeten de vetten geëxtraheerd worden, al dan niet gevolgd door isolatie van de PHAH's uit de vetfractie om geen interferentie van het signaal met de voedingsmatrix te hebben. De juistheid en de reproduceerbaarheid van deze biologische meetmethode zal vastgesteld worden door parallelle uitvoering van chemisch analyses op identieke voedingsstalen. Uiteindelijk zal een standaard procedure voor de biologische meting worden opgesteld die de testvoorwaarden definieert en toelaat om de metingen routinematig uit te voeren met kwaliteitsgarantie voor het meetresultaat. Dit biologisch testsysteem moet ons toelaten om snel een groot aantal stalen te screenen op de aanwezigheid van toxische PHAH's. Chemische analyses zullen dan meer gericht gebruikt kunnen worden om in de stalen de chemische componenten te identificeren die een belangrijke bijdrage geven tot het toxisch signaal.
In een tweede fase van het project zullen uit verschillende regio's een reeks zuivel, vis en vleesproducten onderzocht worden op hun gehalte aan dioxine-equivalenten. De bemonstering zal gebeuren in samenspraak met de federale ministeries van landbouw van volksgezondheid. Bedoeling is om een beter beeld te verkrijgen van de gemiddelde gehaltes aan dioxine-equivalenten, hun spreiding in de geselecteerde voedingswaren en identificatie van de belangrijkste puntbronnen. Deze informatie is essentieel voor onderbouwing van eventuele normen voor PHAH's in de voeding.
Een goed gevalideerde en snelle meetmethode zal ook de controles vergemakkelijken welke noodzakelijk zijn voor de succesvolle toepassing van normen. Meer controles op gehaltes aan PHAH's zal België ook beter in staat stellen om de internationale verbintenissen voor reductie van giftige stoffen na te komen en aan te tonen.
Een snelle in vitro biologische test voor controle van dioxine -achtige stoffen in voeding: eindverslag
Brussel: DWTC, 2001 (SP0819)
[Om te downloaden]
Een snelle in vitro biologische test voor controle van dioxine -achtige stoffen in voeding: operanionele samenvatting
Brussel: DWTC, 2001 (SP0820)
[Om te downloaden]
Een snelle in vitro biologische test voor controle van dioxine -achtige stoffen in voeding: executive summary
Brussels: OSTC, 2001 (SP0821)
[Om te downloaden]
