Onderzoeksproject P4/21 (Onderzoeksactie P4)
Diabetes wordt gekenmerkt door een abnormale verhoging van bloedglucose waarden. Minstens 10 percent van de Westerse bevolking zal ooit deze ontregeling ontwikkelen. De diagnose wordt niet altijd gesteld waardoor behandeling uitblijft en bijgevolg diverse letsels zullen ontstaan als gevolg van de chronisch verhoogde suikergehalten. Wanneer de diagnose wel wordt gesteld, zijn de behandeling en verzorging niet altijd voldoende om de chronische complicaties te vermijden. Deze gegevens verklaren waarom diabetes de frequentste oorzaak is van blindheid en van nierfalen en waarom deze aandoening verantwoordelijk kan zijn voor allerlei cardiovasculaire en neurologische problemen. Het vaststellen van te hoge bloedsuikerwaarden betekent ook een laat stadium in het verloop van de onderliggende ziekteprocessen, waardoor onderzoek naar etiologische factoren en preventieve maatregelen worden bemoeilijkt. In de meeste gevallen tasten deze processen de cellen in de pancreas aan die de glucosegehalten normaal moeten houden door productie van voldoende insuline. Hun oorzaken en hun preklinisch verloop zijn niet gekend, hetgeen een vroege diagnose en preventie bemoeilijkt; ook de cellulaire defecten zijn nog niet geïdentificeerd waardoor gerichte behandelingen niet ontwikkeld kunnen worden.
Het IUAP-project onderzoekt welke omgevingsfactoren de werking van cellen ontregelen, welke mechanismen hiervoor verantwoordelijk zijn, welke technieken de stoornis vroeg kunnen opsporen en lokaliseren en welke interventies het ziekteproces afremmen en corrigeren. Deze studies maken gebruik van door ons ontwikkelde technologie voor de isolatie van insulineproducerende cellen en hun analyse op biologisch en moleculair vlak na blootstelling aan factoren die betrokken kunnen zijn bij het ontstaan van diabetes. Observaties bij proefdieren met diabetes zullen enerzijds de keuze van deze factoren oriënteren en vervolgens toelaten om de klinische relevantie van de celstudies te toetsen. Op deze manier moeten we een cellulaire en moleculaire basis kunnen leggen voor strategieën naar vroege diagnose, preventie en gerichte therapie in diabetes. Onze benadering laat ook toe farmacologische interventies te testen op hun aangrijpingspunt en doeltreffendheid vooraleer ze worden geselecteerd voor de behandeling van patiënten.
De VUB-, KUL- en UCL-laboratoria in dit project beschikken over de nodige expertise, complementariteit en vaardigheid tot samenwerking om deze objectieven op een systematische manier na te streven. Dank zij deze IUAP versterken zij ook de centrale positie van Belgische onderzoekers in een internationaal netwerk van research en klinische centra dat fundamentele kennis over cellen wil aanwenden in klinische toepassingen naar preventie en behandeling van diabetes.
