Onderzoeksproject P4/31 (Onderzoeksactie P4)
De veralgemening van de gevorderde communicatiediensten en -technologieën wordt nu ruim besproken op het Europese politieke toneel. Naast de vragen rond de politieke betekenissen ervan - vooruitgang of teruggang van de democratie, versterking of vermindering van de culturele identiteiten, rollen en tussenkomstmodaliteiten van de overheidsinstanties, enz.- geeft deze veralgemening aanleiding tot verschillende programmatische redevoeringen over de verwachte spin-offeffecten en de potentiële gevolgen in het scheppen van werkgelegenheid. Bovendien is er meer en meer sprake van herdefinitie van de grenzen van het bedrijf, alsook van nieuwe institutionele regelingen tussen de deelnemers aan het economisch proces. Ten slotte stelt de ontwikkeling van de informatiesnelwegen vragen, tegelijk over de tussenkomstmodaliteiten van het recht en over de wettelijke rol toegekend aan de Staat, in de regulering van de markten, de bescherming van het publieke belang en de verdediging en bevordering van de vrijheden.
Het project heeft als doel de oprichting van een interdisciplinaire onderzoeks- en evaluatiepool over de ontwikkeling van informatiesnelwegen in België, en een betere fundamentele kennis te verwerven over de effecten van de informatietechnologieën op de samenleving.
Het IUAP-project is een voortzetting en een versterking van een samenwerking over een lange periode tussen de drie groepen die bij het project betrokken zijn. Deze samenwerking wordt gemotiveerd door een gemeenschappelijke bezorgdheid op het gebied van "Technology Assessment" en is versterkt door nationale en internationale onderzoeksprojecten.
Deze samenwerking wordt bevorderd door het complementaire karakter van enerzijds de vakken die worden behandeld door de betrokken groepen (rechten, economie, politieke wetenschappen, sociologie) en van anderzijds de culturele gezichtspunten (belang van een Belgische "Noord-Zuid"-dialoog).
Drie onderzoeksthema's werden gedefinieerd rond het algemene onderwerp van de informatiemaatschappij :
- Het eerste thema betreft de definitie van scenario's voor de ontwikkeling van de communicatienetten in de informatiemaatschappij en de evaluatie van hun respectievelijke voor- en nadelen. Deze doelstelling wordt nagestreefd door een empirisch onderzoek (identificatie en beschrijving van de netten), een theoretisch onderzoek (uitvoering van een conceptueel werktuig om de economische rationaliteit van de verschillende exploitanten te kunnen begrijpen) en een verkennend onderzoek (uitwerking van scenario's en aanbevelingen);
- In het tweede thema berust het empirisch werk op de begeleiding en de evaluatie van gebruikersgroepen (die deel uitmaken van de niet-verhandelbare en commerciële sectoren) en van communicatiediensten en -wijzen die werken als prototypes voor de toekomst. De evaluatie doet een beroep op de werktuigen van de sociologie om de processen van innoverende gebruiken binnen en tussen instellingen te benadrukken;
- Het derde thema onderzoekt de verandering van de rol van de Staat ten dienste van het algemene belang. Dit onderzoeksthema wijst speciaal aan hoe de actor « Staat » zich moet gedragen in het tijdperk van internationale communicatienetten. Dit thema analyseert vervolgens zijn onderzoeksonderwerp : het algemeen belang waarvan de universele dienst maar een facet is. Ten slotte geeft het een gedetailleerd overzicht van de nieuwe juridische en ethische regulatieplaatsen en -modaliteiten. De manier waarop deze nieuwe bezorgdheden van algemeen belang zijn, wordt ook nagegaan.
