Onderzoeksproject P6/22 (Onderzoeksactie P6)
Romanisatie is een intellectueel concept dat patronen van dialectische relaties onderzoekt tussen de centrale Romeinse overheid, in haar verschillende manifestaties, en de veelheid van toenmalige regionale gemeenschappen, die, samen, de structuur van het Romeinse Rijk uitmaakten. Net zoals het eigenlijke proces van Romanisatie in het verleden, is ook het intellectuele concept in verschillende stadia geëvolueerd. Het voorgestelde project wenst state-of-the-art archeologische en interdisciplinaire methodes en praktijken uit vier verschillende regio’s binnen het Rijk (N Gallië, Centraal Italië, Boeotië in Griekenland en Pisidië in Turkije) te combineren met een diachronisch perspectief (2de eeuw voor Chr. tot 3de eeuw na Chr.), met de bedoeling bij te dragen tot de verschillende niveaus van interpretatie van het concept van Romanisatie.
Het voorgestelde onderzoeksprogramma bestaat uit 17 Werkpakketten, gegroepeerd onder 4 algemene thema’s.
1. Romanisatie
WP1-Het concept Romanisatie
De bedoeling is de verschillende ontwikkelingsstadia van het intellectuele concept Romanisatie in de verschillende studieregio’s te benaderen, tijdens het voorgestelde tijdskader.
De huidig gangbare percepties zullen worden getoetst aan de volgende onderwerpen.
2. Urbane ontwikkelingen
De stad vormt een uitstekend platform om processen van acculturatie/unificatie te bestuderen, omdat de stedelijke omgeving het instrument of symbool bij uitstek was van de Romeinse overheid. Gezien in deze context ruimte en maatschappij inter-ageren, vormen stedelijke gemeenschappen een goede basis om socio-politieke ontwikkelingen te traceren.
Dit zal uitgewerkt worden in de volgende Werkpakketten.
WP2-Topografische implementatie
Het Romeinse nederzettingspatroon zal in elke studieregio geëvalueerd worden tegen de achtergrond van het potentieel aan natuurlijke hulpbronnen en de impact van Romeinse concepten van ruimtelijke organisatie.
WP3-Omvang van nederzettingen en bevolkingsdichtheid
Dit WP wil interdisciplinaire methodologieën ontwikkelen om de omvang van stedelijke centra en hun bevolking te meten, alsook de evolutie ervan te bepalen tijdens het voorgestelde tijdskader.
WP4-Verdediging
Dit WP bestudeert de rol en motieven die schuilen achter de constructie, aanwezigheid, onderhoud of verwaarlozing van urbane verdedigingswerken.
WP5-Infrastructuur: stratenpatronen en waterwerken
Dit WP bestudeert de ontwikkeling van stedelijke infrastructuur en de eventuele relatie met Romeinse concepten van stedelijke organisatie, dan wel traditionele patronen en topografische beperkingen.
WP6-Functionele zonering
De partners beogen interdisciplinaire werkinstrumenten te ontwikkelen om de voornaamste functies van stedelijke wijken te bepalen, evenals interne variaties en mogelijke wijzigingen van bestemming resulterend uit algemene stedelijke ontwikkelingen.
WP7-Sociale stratigrafie
Dit WP benadert mogelijke veranderingen in de samenstelling van de toenmalige maatschappij en wenst een methodologie te ontwikkelen om de impact van eventuele veranderingen op het stedelijk weefsel te meten.
3. Urbane economie
WP8-Constructie materialen en technologieën
De ontwikkeling van de bouwindustrie en de introductie van nieuwe materialen was een heel kenmerkend aspect van de Romeinse Rijkscultuur. Dit WP gaat de graad en snelheid van penetratie van de Romeinse bouwcultuur na.
WP9-Voedselvooziening
Dit WP relateert mogelijke verschuivingen in dierlijke en plantaardige voedselproductie en -consumptie aan culturele en economische gevolgen van de incorporatie in de Rijksstructuur.
WP10-Uitwisselingspatronen en –mechanismen
Dit WP wenst lokale, regionale en supra-regionale uitwisselingen van goederen en producten in kaart te brengen, en de geattesteerde regionale assemblages te contrasteren met de evolutie van het nederzettingspatroon, teneinde de mechanismen die de uitwisselingspatronen dragen te benaderen en de potentiële impact van de centrale autoriteiten te traceren.
WP11-Artisanale productie
Dit WP bekijkt de ontwikkeling van artisanale producten en productie technieken en -organisatie betreffende glas, metalen en keramiek met de bedoeling eventuele invloeden van het proces van Romanisatie te traceren en te verklaren.
4. Stad-platteland
Vanaf Augustus onderging de Romeinse wereld grondige veranderingen, met onder meer de instelling van nieuwe provincie grenzen en territoriale aflijningen. Samen genomen zullen dergelijke evoluties tevens een effect gekend hebben op het platteland. Deze evoluties worden nagegaan in de volgende Werkpakketten.
WP12-Intra-territoriale patronen
De aard van de intra-territoriale verbindings-infrastructuur zal bestudeerd worden binnen de 4 studieregio’s om een eventuele impact van centrale (re-)organisaties na te gaan evenals de relatie met het evoluerende nederzettingspatroon.
WP13-Ontwikkeling van rurale nederzettingen
Dit WP gaat na of en hoe de incorporatie in het Rijk veranderingen veroorzaakte in de exploitatie van het platteland, door bijv. de positie van de rurale villa na te gaan.
WP14-Diversiteit in het rurale nederzettingspatroon
Dit WP brengt de onderlinge verschillen tussen rurale sites in kaart, en benadert de verklaring van deze verschillen vanuit dealgemene organisatie van het platteland.
WP15-Exploitatie van het platteland
Dit WP gaat eventuele verschillen na in eigendomspatronen en exploitatie van landerijen, en in welke mate de Rijksstructuur hier invloed op uitoefende.
WP16-Onderlinge afhankelijkheid tussen stad en platteland
Dit WP beoogt na te gaan in welke mate urbane goederen en diensten doorvloeiden naar het platteland en vice-versa.
WP17-Het fysieke landschap
Behalve in N Gallië, zal dit WP nagaan in welke mate het Rijk een impact had op het landschap (bijv. erosie of ontbossing), evenals de impact berekenen van het veranderende nederzettingspatroon en landgebruik op de dynamiek van het landschap, d.m.v. het opstellen van het sediment budget van de belangrijkste stromen in elk gebied.
