Onderzoeksproject P6/34 (Onderzoeksactie P6)
Onderhavig voorstel bouwt verder op vorige IAP projecten, alle met de naam Het Land van Sumer en Akaad: Reconstructie van zijn Milieu en Geschiedenis (IAP II/34, IV/25 en V/14).
Elk van deze vorige fasen werd afgesloten met een zeer positieve ex-post evaluatie door externe experten. Elke nieuwe fase implementeerde de aanbevelingen van deze experten om de volgende projecten fijner af te stellen.
Een van de aanbevelingen van de laatste evaluatie was dat de titel van het project diende verbreed te worden om de verbreding van ons onderzoek te weerspiegelen. Derhalve is de titel nu : Groter Meopotamië: reconstructie van zijn Milieu en Geschiedenis omdat het project nu ook Khuzestan (ZW Iran), het Habur bekken, de boven Eufraatvallei en het Mediterrane kustgebied rond Tell Tweini (Syrië) zal omvatten.
Men kan stellen dat het project, met de teams van de universiteiten Gent, Leuven en Liège (in alle vorige fasen aanwezig) en het KBIN (vanaf de vorige fase), gedurende de voorbije jaren op succesvolle wijze het Belgisch onderzoek op het gebied van het Oude Nabije Oosten heeft gecoördineerd, geïntegreerd en gestimuleerd. De deelnemende teams combineren expertise en een lange ervaring in de disciplines archeologie, remote sensing, geologie, filologie en historische geografie betreffende Groter Mesopotamië. De voorgaande fasen van het IAP waarin ze deelnamen droegen bij tot het vormen van hun 'kritische massa' in zulke mate dat ze op beduidende wijze hun fundamenteel onderzoek konden uitbreiden, wat toeliet een hoog niveau te bereiken zoals dit uitgedrukt is in hun publicaties en in hun mededelingen op internationale congressen. Dit bezorgde het netwerk in zijn geheel zowel als de afzonderlijke partners een internationaal erkende reputatie.
In algemene termen stelt dit project zich tot doel een nieuwe interpretatie te formuleren van de complexe interactie tussen de mens en zijn milieu. Om dit te realiseren dient inzicht verworven te worden in de nog amper gekende evolutie van dit milieu en de menselijke reactie hierop evenals zijn ingrepen er op. In de geschiedenis van de mensheid biedt het Oude Nabije Oosten een unieke gelegenheid om deze interactie te bestuderen vermits ze een ononderbroken (hoewel niet altijd gelijkmatige) stroom aan gegevens biedt over duizenden jaren.
Dit onderzoek benadert de geschiedenis van het Oude Nabije Oosten (in zijn breedste
betekenis van de materiële geschiedenis tot de culturele fenomenen) vanuit een duidelijke milieu-aanpak. Tegelijkertijd stelt het een aantal gegevenheden in vraag zoals de chronologie en wil aanzienlijk bijdragen tot de studie en publicatie van primaire bronnen voor de historische studie, zowel tekstueel als artefactueel. De implicatie van deze benadering is dat pluridisciplinariteit onontbeerlijk is. Meer zelfs, deze pluridisciplinariteit kan niet bestaan uit een zij aan zij bijdrage van archeologie, geologie, filologie, historische geografie en geschiedenis vermits dit slechts meer gegevens zou produceren binnen de grenzen van elke afzonderlijke discipline. Een volledig geïntegreerde synergie is essentieel.
De verschillende teams hebben de noodzakelijke vaardigheden ontwikkeld in het gebruik van speerpunt methodologie en technieken om nieuwe data te verzamelen en de oudere te herinterpreteren. De milieu invalshoek noopt tot het stellen van nieuwe vragen en het opnieuw bekijken van de tot hiertoe verzamelde kennis.
Het eerste doel van dit project is de verworven expertise verder te ontwikkelen en uit te
breiden door ze toe te passen op een bredere regio, Groter Mesopotamië, en op een breder tijdsperspectief, van het derde tot het eerste millennium v.o.t., de Arabische geografische bronnen en zelfs de Europese reizigersverslagen tot aan de negentiende eeuw n.o.t.
Voortbouwend op de resultaten van de vorige fasen en het voortgezet onderzoek in de volgende fase, wil het project ook een breed publicatieprogramma opzetten, zowel van syntheses als van gecommentarieerde uitgaven van grote tekstcorpora, in casu van Sippar-Amnanum en Susa.
Het spreekt vanzelf dat zulk een ambitieuze onderneming nooit verwezenlijkt zou kunnen worden door een team alleen. Het is slechts dankzij de toegevoegde waarde van het netwerk, binnen het kader van de Interuniversitaire Attractiepolen, dat dit mogelijk wordt.
Het onderzoek zal gestructureerd worden in vijf 'work packages'. Alle teams participeren aan alle work packages, behalve het KBIN dat zich om evidente redenen concentreert op packages 1, 3 en 4.
1. Het in kaart brengen en prospecteren van Groter Mesopotamië zal, zoals zijn titel het aangeeft, productie van kaartmateriaal en voorbereiding en uitvoering van prospecties inhouden. Remote sensing zal aangewend worden ter voorbereiding van de prospecties of om ontoegankelijke gebieden (Irak) te bestuderen. Bij prospecties zullen ook boringen verricht worden om accurate diachronische informatie te verkrijgen over de evolutie van het landschap.
2. Archeologie in context zal studies van de materiële cultuur omvatten maar zal ze in een bredere context plaatsen van langere termijn evoluties, zoals voor de ceramiek, of zal standaard corpora samenstellen, zoals dat van de Oud Babylonische terracotta figurines.
3. Historische geografie zal voortbouwen op de kaarten van het eerste work package, in het bijzonder wat betreft de sporen van oude stroomsystemen en deze combineren met tekstuele informatie en prospecties. Hier zullen Arabische bronnen gebruikt worden evenals reisverslagen van Europese reizigers (tot de negentiende eeuw n.o.t.).
4. Milieugerichte geo-archeologie is een andere onderzoeksfocus waarin de verschillende gebieden binnen Groter Mesopotamië die door het project bestudeerd worden, onderzocht zullen worden om een duidelijker beeld te verkrijgen van het oude milieu, zijn evolutie en interactie met de menselijke geschiedenis.
5. Geschiedenis en Chronologie groepeert alle historische studies, te beginnen met een verdere uitwerking van de Nieuwe Chronologie voor het tweede millennium, tijdens de voorgaande fase uitgewerkt. Gedetailleerde historische studies zullen hier uitgevoerd worden naast een bepaling van de historische context van de verschillende focusgebieden van het project.
Iedere work package biedt dus een specifieke wetenschappelijke focus, en is steeds een samenwerking van verschillende wetenschappelijke disciplines. Zo wordt Groter Mesopotamië (of althans onze focusgebieden) belicht vanuit verschillende invalshoeken.
Het resulterende kaleidoscopisch beeld waarin ieder facet complementair is t.o.v. de andere. Deze benadering vereist een voortdurende verfijning van onze wetenschappelijke methodes die ongetwijfeld onze onderzoekscapaciteit ten goede zal komen. Het opstellen van modellen en het distilleren van langere termijn tendensen zullen hopelijk nieuwe standaarden produceren voor het onderzoek.
