Onderzoeksproject SD/AF/04B (Onderzoeksactie SD)
Context
Vandaag de dag evolueren we naar een steeds complexere voedselketen en de gewoontes van consumenten veranderen drastisch. In deze context winnen voedingssupplementen (bv. vitaminen, aminozuren, antioxidanten), parafarmaceutische producten en functionele voedingsmiddelen (bv. fytosterolen of met omega-3 vetzuren verrijkt voedsel) steeds meer aan belang. Deze producten situeren zich tussen voedsel en geneesmiddelen. Bovendien zijn interacties tussen actieve stoffen en andere componenten (geneesmiddelen, contaminanten, voedingsingrediënten) slecht gedocumenteerd. Daardoor worden kwesties rond voedselveiligheid complexer dan ooit. Daarenboven is het noodzakelijk te bestuderen hoe nieuwe consumptiegewoontes zich ontwikkelen. Aspecten zoals informatie, risicoperceptie en communicatie naar de overheden, agroalimentaire bedrijven, gezondheidswerkers en consumenten zullen worden bekeken.
Projectbeschrijving
Doelstellingen
Het doel van dit project is bij te dragen aan de risicobepaling gekoppeld aan de consumptie van voedingssupplementen, parafarmaceutische producten en functionele voedingsmiddelen. Interacties tussen actieve stoffen, natuurlijke componenten, omzettingsproducten, milieucontaminanten zullen bestudeerd worden op intestinaal niveau. Rekening houdend met nieuwe consumentengewoonten zal het project focussen op de invloed van deze interacties op de menselijke gezondheid. Het zal de kennis vergroten en leemtes opvullen met betrekking tot gezondheidsbeweringen en -nadelen die gelinkt worden aan deze wijzigingen in de menselijke voedingspatronen.
Methodologie
Dit project omvat drie werkpakketten :
WP 1 : Voorafgaandelijke informatieverzameling (ULg, UCL en CERVA-CODA)
WP 2 : Biochemische en chemische analyses van contaminanten, voedingssupplementen en functionele voedingsmiddelen (ULg, UCL, UA, UGent en CERVA-CODA) en hun interacties.
WP 3 : risicobepaling en –communicatie (ULg en CERVA-CODA).
Interactie tussen wetenschappers en belangengroepen (en bij uitbreiding de maatschappij) is een voorwaarde voor geloofwaardigheid en efficiëntie. Op het vlak van voedselconsumptie is deze doelstelling belangrijk vermits voedselveiligheid niet alleen van productie en controle afhangt maar ook van consumptiepraktijken, en goede informatieverstrekking moet derhalve gepromoot worden. Een belangrijk aspect is de definitie van de risico’s: we nemen aan dat risico’s verbonden aan contaminanten en voedingsinteracties, functionele voedingsmiddelen, voedingssupplementen en parafarmaceutische producten slecht geïntegreerd worden door de consument. Origineel aan dit project is dat een kader zal gecreëerd worden om dialoog tot stand te brengen tussen wetenschappers en belangengroepen. De agroalimentaire industrie is een van de belangrijke belangengroepen: vertegenwoordigers van de voedingsindustrie zullen ondervraagd worden over de manieren waarop zij deze risico’s behandelen. Ook burgers dienen geconsulteerd te worden met behulp van specifieke protocols.
Dit onderzoek omvat innovatieve analytische procedures en hun validatie, vlugge detectie-methoden en voorspellende in vitro modellen relevant voor chemische veiligheid (endocriene verstoorders, toxinen, plantbeschermingsmiddelen, dioxines, hormonen, polycyclische aromatische koolwaterstoffen, …). Interacties zullen worden bestudeerd aan de hand van bestaande in vitro modellen (gebaseerd op culturen van verschillende celtypes, prokaryoten en eukaryoten, en van geïsoleerde receptoren) met mengsels van actieve stoffen in tot op heden nog niet bestudeerde concentraties die heel dicht aansluiten bij de werkelijke situatie wat betreft menselijke voeding. Er zal gepoogd worden de in vitro waarnemingen te extrapoleren naar werkelijke gevaren voor mensen.
Interactie tussen de verschillende partners
De vijf partners zullen zich organiseren in een interdisciplinair netwerk. De partners zullen complementaire activiteiten uitvoeren en de integratie ervan zal beheerd worden door de coördinator. De technische coördinatieactiviteiten hebben als doel een goede communicatie en samenwerking tussen de partners te verzekeren alsook dat de projectdoelstellingen (deliverables) tijdig afgewerkt worden.
Verwachte resultaten en/of producten
- Database met uitgebreide lijst van voedingssupplementen, contaminanten, voedings-componenten en parafarmaceutische producten (hun toxicologie en heilzame effecten)
- Overzicht van wetgeving (in bereidingen toegelaten planten, gezondheidsbeweringen en etikettering)
- Rapporten van de geconsulteerde consumenten- en industriepanels.
- Verzameling van stalen : zuivere stoffen (analytische standaarden, …), commerciële bereidingen (voedingssupplementen, kruidenbereidingen, …), fracties van ongezuiverde extracten bekomen na preparatieve chromatografie.
- Geoptimaliseerde methoden, protocollen en performantiekarakteristieken voor alle assays en analytische methoden.
- Gegevens over chemische contaminatieconcentraties van voedingssupplementen beschikbaar op de Belgische markt.
- Gegevens over intestinale absorptie en biotransformatie van geselecteerde stoffen, afzonderlijk of in mengsels.
- Gegevens over pro- of anti-inflammatoire effecten van geselecteerde stoffen, afzonderlijk of in mengsels.
- Gegevens over biologische effecten gedetecteerd met assays gebaseerd op eukaryotische cellen (endocrien systeem verstorende en dioxineachtige activiteit).
- Lijst van ingrediënten waarvoor mogelijke effecten geïdentificeerd werden in de in vitro studies.
- Prioriteiten stellen wat betreft de mogelijke risico’s voor de gezondheid van de consument rekening houdend met onzekerheden verbonden aan extrapolatie naar de realiteit.
- Praktische aanbevelingen omtrent nog uit te voeren werk met het oog op het beter karakteriseren van de hierboven geïdentificeerde risico’s.
- Rapport met aanbevelingen specifiek gericht aan de overheden, consumenten en agroalimentaire en parafarmaceutische industrieën.
- Rapport over risicocommunicatie specifiek gericht aan de overheden, consumenten en agroalimentaire en parafarmaceutische industrieën.
Partners
Activiteiten
ULg
CART (Centre d’analyse des résidus en Traces) is gespecialiseerd in het opzetten en ontwikkelen van analytische methoden, zowel biochemische als fysico-chemische, voor residuen en contaminanten in de voedselketen.
SEED (Socio économie environnement et développement) onderzoeksgroep is gespecialiseerd in het gebied van het leefmilieu. De thema’s zijn nu uitgebreid naar kwesties zoals duurzame landbouw en voedselkwaliteit.
UCL
De Unité de Biochimie de la Nutrition (BNUT) binnen het ISV (Institut des sciences de la vie) is werkzaam op het gebied van cel- en fysiologische biochemie en farmaco-toxicologie, door middel van celcultuursystemen met zoogdiercellen zowel met betrekking tot menselijke voeding, lactatiebiochemie als dierlijke voeding.
CERVA-CODA
Het departement “Kwaliteit en Veiligheid” draagt bij tot een pro-actief beleid met betrekking tot veilige voedselproductie, dierlijke gezondheid en volksgezondheid op federaal en internationaal niveau.
UA
De onderzoeksgroep Ecofysiologie, Biochemie en Toxicologie (EBT) verricht onderzoek aangaande de aanpassing van in het water en op de aarde levende organismen aan hun omgeving en de effecten van milieuvervuiling op organismen, populaties en gemeenschappen.
UGent
Het Laboratorium voor Bromatologie ontwikkelt nieuwe en innovatieve analytische technieken zoals snelle immunogebaseerde veldtesten alsook bevestigende chromatografische technieken op het gebied van analyse van chemische contaminanten in voeding.
Contact tinformatie
Coördinator
Guy Maghuin-Rogister
Université de Liège (ULg)
Centre d’analyse des résidus en Traces (CART)
Laboratoire d’analyse des denrées alimentaires (LADA)
blvd de Colonster 20, bât. B43bis Sart-Tilman
B-4000 Liège
g.maghuin@ulg.ac.be
Tel:+32 (0)4 366 40 40
Fax:+32 (0)4 366 40 44
http://www.adaoa.ulg.ac.be
Marc Mormont
Université de Liège (ULg)
Département des sciences et gestion de l'environnement
Socio-économie, Environnement et Développement (SEED)
BAT. BE-011 avenue de Longwy, 185
B-6700 Arlon
Tel: +32 (0)63 230868
Fax: +32 (0)63 23 08 18
mmormont@ulg.ac.be
Promotoren
Schneider Yves-Jacques & Yvan Larondelle
Université Catholique de Louvain (UCL)
Laboratoire de biochimie cellulaire (BIOC)
Place Louis Pasteur 1
B-1348 Louvain-la-Neuve
Tel : +32 (0)10 47.27.91
Fax: +32 (0)10 47.48.95
yjs@uclouvain.be
Pussemier Luc
Centre d'Etudes et de Recherche Vétérinaire et Agrochimique (CERVA)
chaussée de Louvain 17
B-3080 Tervuren
Tel: +32 (0)2 769.22.47
Fax:+32 (0)2 769.2305
info@var.fgov.be
Blust Ronny
Universiteit Antwerpen (UA)
Departement biologie
RUCA-campus - Groenenborgerlaan 171
B-2020 Antwerpen
Tel: +32 (0)3 265 33 44
Fax: +32 (0)3 265 34 97
Ronny.blust@ua.ac.be
De Saeger Sarah & Van Peteghem Carlos
Universiteit Gent (UGent)
Laboratory of Food Analysis
Harebekestraat 72
B-9000 Gent
Tel: +32 (0)9 264 81 34
Fax: +32 (0)9 264 81 99
sarah.desaeger@Ugent.be
Carlos.VanPeteghem@ugent.be
Opvolgingscomité
Filip Babylon - Algemeen Pharmaceutische Bond (APB)
Claire Bosch - Federatie Voedingsindustrie (FEVIA)
Etienne Cools - Ministère de la Communauté française
Stefaan De Henauw - Universiteit Gent
Nathalie Guillaume - Federatie van de handel en nijverheid in Voedingssupplementen, Natuur, Reform en Dieetwaren in België (NAREDI)
Johan Hallaert - Federatie Voedingsindustrie (FEVIA)
André Huyghebaert - FOD Volksgezondheid, Veiligheid van de Voedselketen en Leefmilieu
Alfred Noirfalise - Groupe de contact FNRS Nutrition, Alimentation et Santé (GCNAS)
André Remy - Testaankoop
Rob Renaerts - Onderzoeks- en informatiecentrum van de VerbruikersOrganisatie (OIVO)
Anne Reul - Federatie Voedingsindustrie (FEVIA)
Isabelle Scarniet - Testaankoop
Joëlle Van Bambeke - Brussels Instituut voor milieubeheer (BIM)
Pierre Villers - Ministère de la Région Wallonne
Christine Vinkx - FOD Volksgezondheid, Veiligheid van de Voedselketen en Leefmilieu
Jean Pottier - FOD Volksgezondheid, Veiligheid van de Voedselketen en Leefmilieu
Food interactions : effects on health, consumer perception and impact on agro-food industries + Annexes : final report
Brussels : Federal Science Policy, 2011 (SP2392)
[Om te downloaden]
Food interactions : effects on health, consumer perception and impact on agro-food industries : summary of the results
Brussels : Federal Science Policy, 2011 (SP2393)
[Om te downloaden]
Voedingsinteracties: gezondheidseffecten, consumentenperceptie en impact op de agroalimentaire industrie : samenvatting van de resultaten
Brussel : Federaal Wetenschapsbeleid, 2011 (SP2394)
[Om te downloaden]
Interactions alimentaires: effets sur la santé, la perception du consommateur et l’impact sur les industries agroalimentaires : résumé des résultats
Bruxelles : Politique scientifique fédérale, 2011 (SP2395)
[Om te downloaden]
