Onderzoeksproject SD/NS/11A (Onderzoeksactie SD)
Context
Het beheer van de mariene visserij op internationaal niveau kent gedurende het laatste decennium een verschuiving naar een ecosysteem benadering. Het doel is duurzaam gebruik van de bronnen waarbij alle componenten van het mariene ecosysteem en hun interacties in acht worden genomen.
Parallel is de groeiende interesse in Lokale Ecologische Kennis (LEK) als een kennissysteem en de herkenning van haar bijdrage tot het duurzaam gebruik van de bronnen. LEK is kennis door een groep van mensen over hun lokaal ecosysteem.
LEK-studies in België over de zeevisserij zijn onbestaand. Recent wetenschappelijk onderzoek erkent het bestaan van kenniskloven en doet een oproep tot gebruik van LEK.
LECOFISH vormt een sluitend antwoord op deze oproep en omhelst de karakteristiek één van de eerste studies te vormen omtrent Lokale Ecologische Kennis over de zeevisserij in België.
Projectbeschrijving
Doelstellingen
De doelstelling van het project LECOFISH is zowel van theoretische als van praktische aard. De theoretische doelstellingen behelzen ten eerste het verbeteren van onze kennis over de lokale ecosystemen in het Belgisch deel van de Noordzee. Een tweede doestelling is het opbouwen van nieuwe en additionele informatie teneinde kenniskloven te dichten die bestaan vanuit Wetenschappelijk Ecologische Kennis (SEK). Gezamenlijk wordt getracht te komen tot een beter begrijpen van het complexe mariene ecosysteem.
De praktische doelstelling houdt de bijdrage in tot de ecosysteembenadering in het kader van een duurzaam visserijbeleid voor het Belgische deel van de Noordzee.
Concreet zal mondelinge visserij– en ecosysteemgerelateerde data en informatie vergaard worden bij vissers in het Belgisch Deel van de Noordzee vanaf 1950 tot vandaag. Deze informatie zal verzameld worden aan de hand van Lokale Ecologische Kennis-methodologie waarbij gebruik zal gemaakt worden van interviews met vissers.
Methodologie
Vaak blijkt dat studies omtrent LEK weinig of geen aandacht besteden aan de gehanteerde methodologie, hoofdzakelijk met betrekking tot het identifceren en selecteren van personen met een goede kennis.
Sampling
De populatie in LECOFISH omhelst de commerciële – en recreationele visserij in het Belgisch Deel van de Noordzee vanaf 1950 tot vandaag.
Lokale Ecologische Kennis is afhankelijk van de houder, met name de visser. LEK variëert in niveau en inhoud doordat ze gemediëerd wordt door o.a. visserijkenmerken, kennisoverdracht, externe omgeving en hun invloed op de visser en zijn kennis. Het gevolg van deze heterogeniteit is het effect op de populatie en op de steekproef.
In het streven naar het bereiken van vissers met een voorname kennis en met heterogeniteit als kenmerk, zal gebruik gemaakt worden van de sneeuwbalmethode om te komen tot een steekproef. Deze zal worden ondersteund door de sleutelinformantmethode en netwerkanalyse. Het gevolg hiervan is dat de steekproefgrootte niet op voorhand uitgetekend is en zal doorheen het onderzoek worden bepaald. Het einde van de steekproef zal worden bereikt op het saturatiepunt.
Dataverzameling
De eigenlijke verzameling van LEK-data, zal gebeuren o.b.v. zowel een vragenlijst als van een semi-gestructureerd interview. Beiden zullen face-to-face afgenomen worden bij zowel commerciële – als recreationele visers.
De vragenlijst streeft naar de kwantitatieve verzameling van de respondent zijn kennis omtrent de locatie van de visgronden, de vangsten, de bijvangst, de vistechniek, de vissoorten, het aantal trips, verschuiving in de vissoorten, enz. .
Vragen met betrekking tot de persoonlijke karakteristieken (functie, ervaring, enz.) zijn belangrijk voor het contextualiseren van de interviews en hun kennis. Eventueel kunnen relaties worden gevonden tussen deze parameters en de kennis van de vissers.
Een onderscheid wordt gemaakt tussen vragenlijsten voor de commerciële vissers en voor de recreationele vissers gezien de verschillende karakteristieken (vistechnieken en vissoorten). Beide soorten vragenlijsten dienen wel in lijn te liggen met de doelstellingen en de methodologie.
Het eerste doel van de interviews is de indicatie van waardevolle en niet waardevolle vislocaties, paaiplaatsen en voedselplaatsen. De tweede doelstelling is het verzamelen van informatie over ecologische, sociale en economische onderwerpen vanuit de vissers.
Bij het verzamelen van LEK door middel van de interviews en de vragenlijsten zal tevens gebruik worden gemaakt van kaartmateriaal. Dit zal dienen tot steunpunt gedurende het interview, maar ook ter aanduiding van belangrijke gebieden.
Data-analyse
De verzamelde data zullen geanalyseerd worden aan de hand van software (Excel en NVIVO). De geanalyseerde data zullen worden voorgelegd aan het begeleidingscomité ter interpretatie van de conclusies. Een centrale interesse hierbij is LEK vergelijken, combineren met informatie van andere bronnen, zoals de SEK. Daarnaast zal data betreffende spatiale kaarten worden vertaald door middel van Corel Draw.
Interactie met de verschillende partners.
Verwachte resultaten en/of producten.
Vooreerst zal een website worden opgezet (www.lecofish.be ). Deze website zal gedurende het hele onderzoek aangepast worden. De visserijkaarten gehanteerd in het onderzoek GAUFRE zullen worden aangevuld door het verfijnen van geografische densiteit en variaties van de visserijactiviteiten. Tevens worden de kaarten meer specifiek betreffende de verschillende gebieden en de vissoorten. Ten laatste zullen de kaarten meer informatie kunnen bieden in termen van veranderingen in de visserij op lange termijn. De onderzoeksresultaten worden voorgesteld aan de hand van een workshop met externe experten. Daarnaast zal een eindrapport worden opgesteld.
Partners
Activiteiten
Contact informatie
Naam: Prof. Dr. Frank MAES
Functie: Hoofddocent
Instelling: Universiteit Gent, Vakgroep Internationaal Publiekrecht, Maritiem Instituut.
Adres: Universiteitstraat 6
9000 Gent
Telefoon: 09/264.68.95
Fax: 09/264.69.89
E-mail: Frank.Maes@Ugent.be
Website: www.maritieminstituut.be
Opvolgingscomité
Naam: Prof. Dr. Magda Vincx
Functie: Gewoon hoogleraar
Instelling: Vakgroep Biologie, afdeling Mariene Biologie – Universiteit Gent
Naam: Marijn Rabaut
Functie: dr.
Instelling: Vakgroep Biologie, afdeling Biologie – Universiteit Gent
Naam: Annemie Zenner
Functie: wetenschappelijk attaché
Instelling: ILVO
Naam: Ann-Katrien Lescrauwaet
Functie: Verantwoordelijke Indicatoren
Instelling: VLIZ
Naam: Bart Slabbinck
Instelling: Buitengoed
Naam: Ben Desmyter
Functie: Consulent
Instelling: Rederscentrale
Naam: Daan Delbare
Instelling: ILVO
Naam: Daniel Wintein
Functie: Voorzitter
Instelling: VFK
Naam: David Cox
Functie: verantwoordelijke Federaal Wetenschapsbeleid
Instelling: Federaal Wetenschapsbeleid
Naam: Els Torreele
Functie: Msc. ir.
Instelling: ILVO
Naam: Filip Volckaert
Functie: hoogleraar
Instelling: KULeuven
Naam: Hans Polet
Functie: dr. ir.
Instelling: ILVO
Naam: Heidi Debergh
Functie: Wetenschappelijk medewerkster
Instelling: VLIZ
Naam: Jan Mees
Functie: Directeur
Instelling: VLIZ
Naam: Kris Hostens
Functie: dr.
Instelling: ILVO
Naam: Leo Declercq
Instelling: West-Vlaanderen, Milieu-Educatie
Naam: Steven Degraer
Functie: Dr.
Instelling: MUMM
Naam: Willy Versluys
Functie: Reder
Instelling: Visserij
Naam: Els Verfaillie
Functie: Dr.
Instelling: Vakgroep Geografie, Ugent
Naam: Emiel Brouckaert
Functie: Directeur
Instelling: Rederscentrale
Naam: Guido Rappé
Functie:redactieraad
Instelling: Strandwerkgroep
Naam: Jean-Sébastien Houziaux
Instelling: Royal Belgian Institute of Natural Science
Naam: Kathy Belpaeme
Functie:coördinator
Instelling: Coördinatiepunt Duurzaam Kustzonbeheer
Naam: Tom Lenaerts
Functie:erfgoedonderzoeker maritiem erfgoed
Instelling: VIOE
Naam: Benoit Beernaert
Functie: reder
Instelling: Visserij
Naam: Jean-François Verhegghen
Functie: Inspectie
Instelling: Vlaamse Overheid: Zeevisserij
Naam: Marc Welvaert
Functie: Gemeenschappelijk Visserijbeleid/Quota
Instelling: Vlaamse Overheid: Zeevisserij
Naam: Ronny De Ranter
Functie: voorzitter
Instelling: VVBZ
Naam: Sofie Derous
Functie: Dr.
Instelling: Vlaamse Overheid, Beleidsdomein Mobiliteit en Openbare Werken; Waterwegen en Zeekanaal NV
Naam: Vera van Lancker
Functie:Dr.
Instelling: MUMM
An ecosystem approach in sustainable fisheries management through local ecological knowledge : final report
Maes, Frank - Coppens, Jessica - Vanhulle, An Brussels : Federal Science Policy, 2013 (SP2548)
[Om te downloaden]
