Onderzoeksproject SD/TM/02A (Onderzoeksactie SD)
Context
Huidig onderzoek naar pendelverkeer en –gedrag vertrekt voornamelijk vanuit de analyse van de individuele pendelaar. In dit mobiliteitsdebat wordt één speler al te vaak onvoldoende betrokken, namelijk het standpunt en de visie van de ondernemingen en bedrijven, hoewel het juist deze actoren zijn waarom mensen moeten pendelen. De beoordeling van de ruimtelijke en economische gevolgen en de effectiviteit van een reeks initiatieven die ondernemingen hebben ondernomen of van plan zijn te ondernemen zodat het pendelverkeer gecontroleerd en verminderd kan worden, is de voornaamste doelstelling van het onderzoeksvoorstel. De benadering van het onderzoek kan als innovatief voor België beschouwd worden aangezien voor de eerste keer een analyse van de pendel wordt voorgesteld vanuit het perpectief van de bedrijfswereld.
Beschrijving van het project
Doelstellingen
De doelstelling van dit project is het verbeteren van publieke en private besluitvorming en een leidraad vormen voor investeringen in werkgevergebaseerde pendelscenario’s (ook mobiliteitsmanagementplannen genoemd) gebruik makend van een case studie analyse en een grootschalige ondernemingsenquête die bedoeld is te achterhalen welke kenmerken (ondernemings en/of werkplaats gerelateerd) pendelscenario’s succesvol maken in het verminderen (en/of controleren) van autopendel. Deze graad van “succes” zal uitgedrukt worden in termen van verminderen van verplaatsingsduur en verplaatsingsafstand, aanzetten tot modal shift, bijdrage tot een eerlijke verdeling van de kosten, en aanvaarding door werknemer en werkgever, en zal uitgevoerd worden gebruik makend van een ruimtelijk en economisch model. De projectresulaten zullen bijdragen tot een beleid dat aanzet tot duurzame mobiliteit.
Methodologie
In dit onderzoeksvoorstel kunnen vier grote delen onderscheiden worden.
Literatuurstudie:
Uitgaande van de bestaande relevante literatuur zullen volgende (niet gelimiteerde) brede categoriën van initiatieven geanalyseerd worden:
(1) het gebruik van alternatieve werkuren (geconcentreerde werkweek, flexibele werkuren, telewerken en teleforenzen)
(2) het gebruik van alternatieve verplaatsingsmogelijkheden (ritdelen, car/bus poolen, fietsen, wandelen en andere niet-gemotoriseerd verkeer)
(3) financiële en tijdsstimulansen (prefentiële parking voor ritdelers, verplaatsingsvergoedingen, subsidies voor openbaar vervoergebruikers, effecten van bedrijfsvoertuigen)
(4) ruimtelijke veranderingen (hervestiging van ondernemingen, veranderingen in fysieke kenmerken van de site)
(5) nieuwe ontwikkelingen (e-working, webtechnologie).
Gegevens verzamelen:
We zullen een reeks kwalitatieve enquêtes uitvoeren met mobiliteitsmanagers in grote ondernemingen en publieke administraties in Vlaanderen, Wallonië en het Brussels Hoofdstedelijk Gewest, en indien mogelijk, enkele case studies buiten België bijvoegen.
De bevindingen van de case studies zullen gebruikt worden om een grootschalige ondernemingsenquête op te stellen, te testen en uit te voeren. Het doel van deze enquête is het verzamelen van meer gedetailleerde en wijdverspreide informatie omtrent de implementatie van initiatieven in ondernemingen via hun mobiliteitsmanagementplan, en de zogenaamde actor en context gerelateerde gegevens.
Gegevensanalyse:
Gebaseerd op de pendelkenmerken van de onderneming kan een confrontatie of matching gebeuren van de ondernemingskenmerken enerzijds en de site en infrastructurele kenmerken anderzijds. Hiertoe zullen twee modellen ontwikkeld worden: een ruimtelijk model dat focust op de geografische aspecten en een economisch model dat focust op het aspect kosten. Er zal gebruik gemaakt worden van (multi-level) regressie analyse, structural equation modelling en Excel spreadsheets.
Formuleren van beleidsaanbevelingen:
Het doel van dit voorstel is het berekenen in monetaire termen van de effectiviteit van verschillende maatregelen afhankelijk van de actor en de context. De implicaties van voorgestelde beleidsaanbevelingen kunnen verduidelijkt worden in termen van de gegenereerde daling van de autopendel en het geassocieerde economisch kostenvoordeel.
Interactie tussen de verschillende partners
De verschillende werkpakketten (WP) zijn duidelijk afgelijnd zodanig dat elke partner weet wat hij/zij moet doen. Hieronder, wordt een overzicht gegeven van de verscheidene werkpakketten met aanduiding van de betrokken partners.
WP 0: Coördinatie – UGent
WP 1: Literatuurstudie - de vier teams
WP 2: Gegevens verzamelen
WP 2.1: Case studies
WP 2.1.1: Vlaamse case studies – UGent & UA
WP 2.1.2: Waalse case studies – UCL & FUCaM
WP 2.1.3: Brusselse case studies – de vier teams
WP 2.1.4: Internationale case studies – de vier teams
WP 2.2: Grootschalige ondernemingsenquête
WP 2.2.1: Opstellen en testen – de vier teams
WP 2.2.2: Vlaamse enquêtes – UGent & UA
WP 2.2.3: Waalse enquêtes – UCL & FUCaM
WP 2.2.4: Brusselse enquêtes – de vier teams
WP 3: Gegevensanalyse
WP 3.1: Ruimtelijk model (multilevel regressie) – UCL & UA
WP 3.2: Economisch model (structural equation model) – UGent & FUCaM
WP 3.3: Simulaties – de vier teams
WP 4: Evaluatie van beleidsaanbevelingen – de vier teams
Verwachte resultaten en/of producten
De verwachte resultaten zullen verspreid worden op verschillende niveaus: de wetenschappelijke gemeenschap en de professionele actoren in het domein van het verplaatsingsgedragsonderzoek. Op wetenschappelijk niveau zullen de projectresulaten ingediend worden als bijdrage aan verschillende internationale congressen en/of tijdschriften. Op het professioneel niveau, verwachten we dat de resulaten nuttig zullen zijn voor mobiliteitsmanagers.
Partners
Activiteiten
Frank Witlox heeft een Ph.D. in ‘Urban Planning’ (Technische Universiteit Eindhoven), een Master in Toegepaste Economie en een Master in Maritieme Wetenschappen (beiden Universiteit Antwerpen). Hij is Professor Economische Geografie aan de Vakgroep Geografie van de Universiteit Gent.
Ann Verhetsel is Professor Economische Geografie en Regionale Economie aan de Universiteit Antwerpen. Ze heeft een Ph.D. in de Geografie en een academische opleiding ‘Town and Country Planning’.
Bart Jourquin. De onderzoeksgroep ‘Group Transport & Mobility’ van FUCaM ontwikkelt onderzoek in het domein van transporteconomie. De onderzoekshoofdlijnen zijn kosten-batenanalyse en multicriteria analyse van transportinfrastructuur, analyse van de relatieve belangrijkheid en geldwaarde van kwalitatieve attributen van transport en de modellering van de multimodale netwerken van vervoer van goederen.
Isabelle Thomas heeft een Ph.D. in de Geografie (1984-UCL) en ook een “thèse d’agrégation” (2000-UCL). Ze is Onderzoeksdirecteur aan het NFSR en professor aan de UCL. Ze maakt deel uit van de Vakgroep Geografie en de CORE.
Contact informatie
Coördinator
Frank Witlox
Universiteit Gent (UGent)
Sint-Pietersnieuwstraat 25
B-9000 Gent
Tel: +32 (0)9 264 45 53
Fax: +32 (0)9 264 49 85
frank.witlox@ugent.be
Promotoren
Bart Jourquin
Facultés Universitaires Catholiques de Mons (FUCaM)
Chaussée de Binche 151a
B-7000 Mons
Tel: +32 (0)65 32 32 93
Fax: +32 (0)65 31 56 91
bart.jourquin@fucam.ac.be
Isabelle Thomas
Université Catholique de Louvain (UCL)
Place Louis Pasteur 3
B-1348 Louvain-La-Neuve
Tel: +32 (0)10 47 21 36
Fax: +32 (0)10 47 28 77
isabelle@geog.ucl.ac.be
Ann Verhetsel
Universiteit Antwerpen (UA)
Prinsstraat 13
B-2000 Antwerpen
Tel: +32 (0)3 220 42 21
Fax: +32 (0)3 220 43 95
ann.verhetsel@ua.ac.be
Opvolgingscomité
Philippe Barette - Ministerie van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest
Wilfried Goossens - Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap
Michèle Pans - Centrale Raad voor het Bedrijfsleven
Marc Roman - FOD Mobiliteit en Vervoer
Samuël Saelens - Union Wallonne des Entreprises
Marianne Squilbin - Brussels Instituut voor milieubeheer (BIM)
Mieke Suykerbuyk - Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap
Hans Tindemans - Mobiliteitsraad van Vlaanderen
Kathy Van Aperen - Provincie Antwerpen
Assessing and Developing Initiatives of Companies to control and reduce Commuter Traffic (phase 1) : final report
Brussels : Federal Science Policy, 2009 (SP1952)
[Om te downloaden]
[Om te bestellen]
Evaluatie en ontwikkeling van bedrijfsinitiatieven inzake de controle en vermindering van woon-werkverplaatsingen : samenvatting
Brussel : Federaal Wetenschapsbeleid, 2009 (SP1953)
[Om te downloaden]
Initiatives en matière de déplacements domicile travail dans les entreprises: analyse et développements possibles : résumé
Bruxelles : Politique Scientifique fédérale, 2009 (SP2001)
[Om te downloaden]
Assessing and Developing Initiatives of Companies to control and reduce Commuter Traffic : summary
Brussels : Federal Science Policy, 2009 (SP2002)
[Om te downloaden]
Assessing and Developing Initiatives of Companies to control and reduce Commuter Traffic + Annexes : final report
Brussels : Federal Science Policy, 2011 (SP2387)
[Om te downloaden]
