Onderzoeksproject SO/10/035 (Onderzoeksactie SO)
Lokale toepassing van de activeringsformules van het werkgelegenheidsbeleid: weerslag van de context, lokale agenten en instellingen op de socio-professionele loopbaan van laag gekwalificeerde jongeren
Doelstellingen van het onderzoek
Het onderzoeksproject, bestaande uit een economisch en een sociologisch deel, bestudeert de activeringsformules in het werkgelegenheidsbeleid en de welvaartsstaat.
Het eerste voornamelijk sociologische deel is gericht op het begrip van de interacties tussen het integratiebeleid, de toepassing ervan door het concrete werk van de lokale integratie- en opleidingsoperatoren en hun weerslag op de projecten, de manieren om jongeren te betrekken en de weg die zij afleggen voor hun inschakeling.
Het tweede meer economische deel onderzoekt het belang van de lokale sociaal-economische context voor de inschakeling van jongeren, en poogt de graad van differentiatie te meten van deze lokale context in de Franse Gemeenschap. In beide gevallen is een van de elementen van het project gericht op het verkrijgen van informatie om een integratie- en opleidingsbeleid voor jongeren uit te stippelen en toe te passen.
Sociologisch deel van het onderzoek
Onze aanpak past in een theoretisch kader dat de etnomethodologie benadert: Er wordt een pragmatische - moleculaire - analyse uitgewerkt van de integratiemedewerkers en van de weerslag van hun werk op de manier om jongeren te betrekken bij het zoeken naar werk of hun eigen vorming. We wijken dus af van de klassieke analytische aanpak " input/proces/output " die, in een causaal perspectief, het beleid of de systemen analyseert door zich te richten op de weerslag van uiteenlopende variabelen (bv. wetgeving of organisatie) op de resultaatsvariabelen, zoals de toegang tot de arbeidsmarkt of de professionele inschakeling van het jonge publiek.
Dit deel richt zich dus op de analyse van het werk en de lokale actie van integratiemedewerkers van twee subgewesten van de Franse Gemeenschap. De betrokken medewerkers zijn opgenomen in de bepalingen van het "Inschakelingsparcours", een beleid dat staat voor de activeringsfilosofie in het tewerkstellingsbeleid, dat zowel op Europees, federaal als regionaal niveau wordt aangemoedigd.
Meer nog dan de inschakeling van jonge stagiairs, staat het werk van de integratiemedewerkers centraal in onze probleemstelling. Om de lokale toepassing van het Inschakelingsparcours te begrijpen, moet het werk van de integratiemedewerkers in situ grondig bestudeerd worden, in een kader van plaatselijke acties. Bovendien zullen we aan de hand van deze analyse bepaalde moeilijkheden kunnen begrijpen bij de opbouw en coördinatie van het inschakelingsparcours, en bij de toepassing van het integratiewerk met de jongeren.
We hebben volgens verschillende empirische en haalbaarheidscriteria twee contrasterende subgewesten gekozen waarin we ons veldwerk zullen uitvoeren: het subgewest Luik en Aarlen - Luxemburg. Enkele principes van de methode, gebaseerd op de etnomethodologie, zullen dit veldwerk leiden. Hieronder het volgen (tracking) om hetzelfde te kunnen zien als de proefpersoon en in het netwerk door te dringen tot aan de contactpunten met de proefpersoon. De doelstelling van het veldwerk is de verzameling van in totaal een twintigtal gesprekken met integratiemedewerkers, een twintigtal gesprekken met jonge stagiairs, en talrijke rechtstreekse waarnemingen van interacties tussen jonge stagiairs en integratiemedewerkers tijdens hun werk.
Economische deel van het onderzoek
Het tweede meer economische deel onderzoekt het belang van de lokale sociaal-economische context van het handelen van jongeren en medewerkers die het integratie- en vormingsbeleid moeten toepassen. Het is hier de bedoeling de effecten van de sociaal-economische context te meten waarmee de jongeren in het bijzonder geconfronteerd worden.
De verwijzing naar de sociaal-economische context is in deze gedachtegang niet nieuw. De idee om de typisch lokale aspecten in de sociaal-economische context te benaderen is dit wel. De verwijzing naar het lokale houdt uiteraard de hypothese in dat er een grote variabiliteit is tussen de min of meer strategische "plaatsen" waar de jongeren zich bevinden, met name de omvang van de "hulpmiddelen" en de reikwijdte aan "kansen" die ze daadwerkelijk krijgen.
Deze nadruk op het lokale in onze benadering beantwoordt aan een dubbele evolutie: die van de economische analyse en die van de sociaal-economische realiteit zelf. Een groot aantal theoretische studies neigt ertoe het begrip nuttige "hulpmiddelen" voor personeelsontwikkeling uit te breiden tot elementen zonder rechtstreekse financiële uitdrukkingsvorm zoals het menselijk kapitaal (Becker, 1964), het sociaal kapitaal (Bénabou, 1994), de dichtheid van relatienetwerken (Montgomery, 1991), veiligheidgraad; het vertrouwen tussen buren... Deze of andere werken (Piketty, 1994) wijzen allemaal in de richting van het bestaan van mechanismen (van zogenaamde selectieve afstemming of polarisatie) die ertoe neigen deze middelen zeer ongelijk te verdelen volgens de talrijke concrete plaatsen waarin jongeren werken. Het gaat om economische bekkens, het subgewest, de stedelijke agglomeratie, de wijk, het bedrijf, de school en zelfs de familie (Kremer, 1994).
Deze theoretische werken vinden een weerklank in meer empirische werken die een licht werpen op:
(i) de accentuering van bepaalde intranationale, of infraregionale ongelijkheden, waar er een zekere convergentie bestaat op grotere gemeenschappen zoals landen (Overmand & Puga, 2000)
(ii) de accentuering van verschillen in rijkdom (inkomen) tussen "gelijke" individuen wat leeftijd, diploma of arbeidssector betreft (Gibbons & Katz, 1992; Cohen, 1997)
De methodologie van dit deel omvat:
(i) de uitwerking van een conceptueel kader,
(ii) de empirische evaluatie van de graad en intensiteit van de differentiatie van deze lokale contexten in de Franse Gemeenschap - er zal bijzondere aandacht besteed worden een de uitwerking van synthetische indices voor verscheidenheid, ongelijkheid of polarisatie, en
(iii) de identificatie van de uitdagingen voor de lokale differentiatie voor het integratie- en vormingsbeleid.
Mises en oeuvre locales des formules d'activation des politiques d'emploi : rapport final
Orianne, Jean-François - Maroy, Christian - Moulaert, Thibauld ... et al Gent : Academia Press, 2004 (PB6017)
Mises en oeuvre locale des formules d'activation des politiques d'emploi: L'Etat social actif en action : résumé
Bruxelles : Politique scientifique fédérale, 2003 (SP1247)
[Om te downloaden]
Lokale implementatie van de activeringsmaatregelen van het werkgelegenheidsbeleid: De actieve sociale staat in actie : samanvatting
Brussel : Federaal Wetenschapsbeleid, 2003 (SP1248)
[Om te downloaden]
Local Implementation of Employment Policy Activation Formulas: L'Etat social actif in Action : summary
Brussels : Science Policy Office, 2003 (SP1249)
[Om te downloaden]
