Onderzoeksproject TA/00/05 (Onderzoeksactie TA)
Voor 1998 bestonden er in België de facto geen herstelschema’s voor ondernemingen in moeilijkheden. Diverse wettelijke en feitelijke hinderpalen verhinderden dat een insolvente schuldenaar kon worden gereorganiseerd of diens onderneming als geheel in going concern kon worden overgedragen aan derden. Als gevolg hiervan verdwenen niet alleen insolvente, inefficiënte ondernemingen maar tevens rendabele en/of innovatieve ondernemingen uit de markt.
Als reactie hierop kwam in 1997 de Wet Gerechtelijk Akkoord (WGA) tot stand, met het doel het aantal waarde- en werkgelegenheidsvernietigende faillissementen drastisch te verminderen en potentieel waardevolle, rendabele ondernemingen toe te laten hun financiële structuur te saneren. In haar achtjarig bestaan heeft de gerechtelijk akkoordprocedure die verwachtingen echter niet kunnen inlossen. Meer dan 75% van alle ondernemingen die een gerechtelijk akkoord aanvragen, worden uiteindelijk failliet verklaard, wat heeft bijgedragen tot een negatieve perceptievorming, met een neerwaartse spiraal in het aantal aanvragen tot gevolg. Als gevolg hiervan moet de redding van waardevolle (onderdelen van) ondernemingen veelal worden gerealiseerd na faillissement, terwijl die procedure door de wetgever in 1997 werd voorbehouden voor reddeloos verloren ondernemingen. Nochtans blijkt dat buitenlandse reorganisatieprocedures, zoals de Duitse Insolvenz-procedure en de Amerikaanse Chapter 11-procedure, wel positieve resultaten opleveren.
De hoofddoelstelling van het onderzoeksproject bestaat uit een evaluatie van de herstelmechanismen voor ondernemingen in moeilijkheden in België, vanuit een economisch en conceptueel-juridisch oogpunt, en het formuleren van concrete voorstellen tot aanpassingen van het wettelijk kader met het oog op de vermindering van het waardevernietigend effect van insolventieprocedures. We zullen onderzoek verrichten naar twee universele herstelschema’s voor kleine en middelgrote ondernemingen:
(a) de financiële sanering van insolvente ondernemingen en
(b) de going-concern overdracht van ondernemingen naar een derde (solvabele) persoon.
Het voorwerp van eerstgenoemd herstelschema (a) bestaat in de herschikking van de financiële structuur, zonder evenwel de bedrijfsactiva over te dragen naar een derde partij. Concreet dient de ondernemer in dit geval te onderhandelen met de betrokken financiële instellingen en desgevallend met potentiële nieuwe zakenpartners, waarbij deze besprekingen dienen uit te monden in een haalbaar en economisch verantwoord herstelplan. Laatstgenoemd mechanisme (b) heeft tot doel ondernemingen in moeilijkheden over te dragen aan een financieel draagkrachtige en gezonde derde onderneming, waarbij de integratie van de overgedragen bedrijfsactiva met deze van de derde partij een haalbare kaart is. In deze context zal de focus hoofdzakelijk liggen op het optimale overdrachtssysteem (het veilings- versus het onderhandelingsmodel).
