Onderzoeksproject TA/00/11 (Onderzoeksactie TA)
Sinds 1 juli 2004 is er een België een nieuw systeem van kracht voor de opvolging van uitkeringsgerechtigde werklozen. Enerzijds beoogt dit nieuwe systeem een betere begeleiding bij de zoektocht naar werk, het aanbieden van opleidingen en andere actieve beleidsmaatregelen. Anderzijds worden de inspanningen om werk te zoeken nauwlettender gecontroleerd en zijn er sancties voorzien indien onvoldoende inspanningen worden geleverd om werk te vinden. Uit recente micro-econometrische evaluaties die in het buitenland werden uitgevoerd, kan worden geconcludeerd dat dit soort beleidsmaatregelen een bijzonder efficiënte bijdrage kan leveren om de deelnemers opnieuw aan werk te helpen. Een dergelijke conclusie is belangrijk in het licht van de eerder povere resultaten die blijken uit een beoordeling van de meeste actieve beleidsmaatregelen. In dit onderzoek zal worden nagegaan of deze positieve conclusies eveneens gelden voor België.
De invoering van een dergelijk systeem heeft niet alleen een invloed op het traject van de begunstigden van de maatregel. Door dit opvolgingssysteem kan immers ook het zoekgedrag worden beïnvloed van mensen die er niet aan deelnemen. Hetzelfde geldt voor de beslissingen om vacante betrekkingen open te stellen en voor de loonvorming. Bovendien zal ook de financiering van deze beleidsmaatregel tot gedragswijzigingen leiden. Uit de literatuur blijkt dat dit tot aanzienlijke afgeleide effecten kan leiden, zodanig zelfs dat de conclusies van evaluaties die zich tot de impact op de begunstigden beperken soms worden omgekeerd. In een tweede stap zullen wij deze afgeleide effecten analyseren aan de hand van een gekalibreerd model van algemeen evenwicht dat de wrijvingen op de arbeidsmarkten weergeeft wanneer deze met imperfecte mededinging worden geconfronteerd.
In het eerste deel zal de impact op de deelnemers worden bestudeerd en zal aandacht worden besteed aan de aard van de tewerkstelling. Wij zullen ons toeleggen op een aantal kenmerken waaraan in de literatuur doorgaans geen aandacht wordt geschonken. In de eerste plaats kan worden vastgesteld dat het positieve effect op de toegang tot de werkgelegenheid ten koste gaat van de kwaliteit. Wij zullen ons in het bijzonder afvragen of en in welke mate het systeem voor de opvolging van werkzoekenden deeltijds veeleer dan voltijds werk, slecht betaald veeleer dan goed betaald werk, onzekere veeleer dan zekere werkgelegenheid bevordert. Daarnaast is het opvolgingssysteem ontworpen voor langdurig werklozen (afhankelijk van de leeftijd van de werkzoekende wordt de oproeping voor een eerste gesprek verstuurd na 15 of 21 maanden uitkeringsgerechtigde werkloosheid). De kortdurig werklozen kunnen deze oproeping vermijden, aangezien de RVA hen 3 tot 8 maanden vóór ze aan hun verplichtingen moeten voldoen daarvan schriftelijk op de hoogte stelt. Tijdens het eerste gesprek zal worden nagegaan of ze hun verbintenissen hebben nagekomen. Wij zullen nagaan of deze voorafgaande verwittiging belangrijk is. Tot slot bestaat dit nieuwe opvolgingssysteem uit een reeks opeenvolgende acties: oproepingen, voorstellen om aan actieve beleidsmaatregelen deel te nemen, sancties etc. Wij zullen proberen om de verschillende bestanddelen van het totale effect te ontleden.
In het tweede deel van het onderzoek zullen de afgeleide effecten van het opvolgingssysteem worden bestudeerd voor een aantal indicatoren, meer bepaald de zoekinspanningen van mensen die niet aan het programma deelnemen, de lonen en het aantal vacante betrekkingen. Daartoe zal dit deel van het onderzoek een algemeen evenwichtsmodel met wrijvingen op de arbeidsmarkt opstellen. Hiermee zal rekening worden gehouden door middel van een koppeling (matching). Dit model zal zich baseren op relevante hypothesen voor België. Het zal in het bijzonder rekening houden met de instellingen die op de arbeidsmarkt aanwezig zijn (bijvoorbeeld met betrekking tot loononderhandelingen). Het zal eveneens aandacht besteden aan meerdere bronnen van heterogeniteit tussen de diverse economische agenten (minstens de diverse scholingsniveaus en de voornaamste categorieën voor de bepaling van de werkloosheidsuitkeringen). Voor de kalibrering van het model zal in de mate van het mogelijke rekening worden gehouden met de individuele gegevens die in de context van het eerste deel van dit project werden verzameld. Vervolgens zal het model worden gesimuleerd om de effecten van het nieuwe opvolgingssysteem op de positie van de verschillende door het model onderscheiden groepen te kwantificeren.
Evaluation de l’activation du comportement de recherche d’emploi : rapport final + annexes
Cockx, Bart - Dejemeppe, Muriel - Van Der Linden, Bruno Gent : Academia Press, 2011 (PB6275)
[Om te downloaden]
Evaluation of the activation of job-seeking behaviour: summary
Brussels : Scientific Policy, 2011 (SP2253)
[Om te downloaden]
Evaluation de l'activation du comportement de recherche d'emploi: résumé
Bruxelles : Politique scientifique fédérale, 2011 (SP2255)
[Om te downloaden]
Evaluatie van de activering van het zoekgedrag naar werk: samenvatting
Brussel : Federaal Wetenschapbeleid, 2011 (SP2256)
[Om te downloaden]
