Onderzoeksproject TA/00/12 (Onderzoeksactie TA)
De groeiende arbeidsparticipatie van vrouwen, en in het bijzonder van moeders, is één van de belangrijkste economische en sociale gegevens van de tweede helft van de vorige eeuw ongeacht de grote interlandelijke verschillen met betrekking tot het niveau van de vrouwelijke tewerkstelling (OESO, 2002). De vrouwelijke bevolking is derhalve uitermate belangrijk in de verwezenlijking van de wens van de Europese Raad om onze landen vooruit te brengen op de weg naar een volledige tewerkstellingsgraad. Op de top van Lissabon (maart 2000) heeft de Europese Raad dan ook beslist dat de lidstaten zich kwantitatieve doelstellingen dienden te stellen naar een hogere tewerkstellingsgraad toe en dit in lijn met de doelstellingen die de Europese Unie vastlegde voor het jaar 2010, namelijk een totale tewerkstelling van 70% en een vrouwelijke tewerkstelling van 60%.
Om een dergelijke tewerkstelling van vrouwen te verzekeren, niet alleen in kwantitatieve maar ook in kwalitatieve zin, is een beter begrip nodig van het mechanisme waarmee zich hun huishoudelijke, familiale en beroepsverantwoordelijkheden opstapelen. Verscheidene dimensies dienen in beschouwing te worden genomen:
1. Het veiligstellen van de continuïteit van de tewerkstelling van vrouwen rond de geboorte van hun kinderen als een belangrijke factor in de garantie van hun loopbaan- en loonperspectieven;
2. Het bevorderen van een grotere betrokkenheid van mannen niet alleen in de zorg voor kinderen maar ook in het huishoudelijk werk en dit terzelfdertijd in de prive- en de beroepssfeer (vermannelijking van de externalisatie van huishoudelijke taken);
3. Het vermijden van een situatie waarin de verbetering van de arbeidsvoorwaarden voor jonge moeders zich vertaalt in een verscherpte professionele segregatie voor vrouwen (hun concentratie in de sector van de kinderopvang waar jobs gekenmerkt worden door magere loopbaanperspectieven, een lage kwaliteit, bescherming alsook loon) als gevolg van een verhoogde maar ongelijke externalisatie van huishoudelijke en familiale taken.
Het doel van dit onderzoek is de studie van het effect dat jonge kinderen uitoefenen op de werkzaamheid en de tewerkstellingscondities van ouders – moeders en vaders – alsook van wat hun aanwezigneid betekent in termen van gezins- en tewerkstellingsbeid, tijdsbesteding binnen het gezin en externalisatie van huishoud- en zorgwerk waardoor jonge kinderen dus ook nieuwe uitdagingen stellen op het gebied van tewerkstelling. Wij hopen door onze analyse een beter zicht te geven op de specifieke situatie van België als lid van de Europese Unie evenals ten aanzien van andere OESO-landen teneinde voorbeelden van goede praktijken aan het licht te brengen die zouden kunnen bijdragen tot het formuleren van beleidsaanbevelingen voor de verschillende politieke authoriteiten op nationaal niveau. Drie transversale dimensies zullen belicht worden: (i) de man/vrouw gelijkheid (hoe kan een beleid uitgedacht worden dat beide partners vooruit helpt naar en in een kwalitatief hoogstaande vorm van werk); (ii) de arbeidsmarktintegratie (hoe kan het beleid ouders in minder gunstige omstandigheden helpen zich een plaats te verwerven op de arbeidsmarkt alsook het zwartwerk in de zorgsector tegengaan); (iii) de social insluiting (in welke mate zijn kinderopvang en andere beleidsinstrumenten open voor allen en garanderen ze een rechtvaardig gebruik van hun aanbod).
Om deze doelstellingen te bereiken zullen wij het onderzoek in drieën delen. Ten eerste zullen wij micro-economische methoden toepassen teneinde dieper in te gaan op de invloed van jonge kinderen op de tewerkstellingscontinuïteit van moeders en vaders (werkzaamheid, arbeidsduur, loon, segregatie) en dit in verband te brengen met de tijdsbesteding binnen het gezin. Vervolgens zullen wij dit effect van jonge kinderen confronteren met een reeks beleidsindicators die verband houden met drie dimensies van kinderopvang (ouderschapsverlof, financiële bijstand voor gezinnen en de organisatie van kinderopvangdiensten) teneinde díe beleidsvormen te identificeren – zowel op kwantitatieve als op kwalitatieve wijze - die het voordeligst zijn voor gezinnen waarin beide partners actief zijn. Tot slot zal een aparte analyse uitgevoerd worden, toegespitst op de sector van de kinderopvang (type jobs, ongelijke toegang, ongelijkheid in gebruik, etc.). De beschikbare gegevensbanken die zullen gebruikt en vergeleken worden zijn onder anderen de PSBH en de ECHP, de EAK, de ESES, de ESS, MISSOC alsook tijdsbestedingsenquêtes.
Dit project is vernieuwend op verschillende vlakken zoals de studie van de tewerkstellingskenmerken van beide ouders en niet alleen van moeders; het tot stand brengen van meer volledige en geavanceerde typologieën betreffende de gezin-werk combinatie; het gebruik van een uitgebreid gamma aan gegevensbanken hetgeen de onderzoeksmogelijkheden verruimt van zuiver financiële en economische aspecten naar institutionele en sociale begrippen alsook naar subjectieve meningsverschillen en manieren van tijdsbesteding buiten het werk; een diepgaande en gedesagregeerde analyse van de ongelijkheid in de toegang tot en het gebruik van kinderopvangdiensten, etc.
Dit project is gericht op de betrokkenheid van een maximaal aantal geïnteresseerden via het ontwerp van een webstek waarop alle informatie beschikbaar zal worden gesteld met betrekking tot de gang van zaken van het onderzoek, de deelname aan conferenties en het organiseren van tussentijdse seminaries alsook van de conferentie ter afsluiting van het project. Deze webstek zal ook dienst doen als kanaal ter verspreiding van onze resultaten.
Politiques publiques pour promouvoir l'emploi des parents et l'inclusion sociale
Meulders, Danièle - Humblet, Perrine - Maron , Leila ... et al Gent : Academia Press, 2010 (PB6260)
[Om te downloaden]
Politiques publiques pour promouvoir l'emploi des parents et l'inclusion sociale: rapport final avec annexes / eindrapport met bijlagen
(SP2235)
[Om te downloaden]
Politiques publiques pour promouvoir l'emploi des parents et l'inclusion sociale (PEPSI) : synthèse
Bruxelles : Politique scientifique fédérale, 2011 (SP2424)
[Om te downloaden]
Het beleid ter bevordering van de werkzaamheid van ouders en sociale insluiting (PEPSI) : synthese
Brussel : Federaal Wetenschapsbeleid, 2011 (SP2425)
[Om te downloaden]
Public policies towards employment of parents and social inclusion (PEPSI) : summary
Brussels : Federal Science Policy, 2011 (SP2426)
[Om te downloaden]
