Onderzoeksproject TA/00/18 (Onderzoeksactie TA)
Het onderzoek gaat over de rol van de auditor als evaluator en integreert aldus het perspectief van de beleidsevaluatie en dat van audit.Twee concepten staan centraal: de rollen van een auditor en de controlepyramide. De controlepyramide bestaat uit drie lagen. Interne audit vult interne controle aan en de externe audit bouwt op interne audit voort. Het concept van de auditor rol wijst op de idee dat auditors verschillende percepties kunnen hebben over hoe audits moeten worden verricht. Pollitt (1999) definieerde vier auditrollen die zowel complementair als concurrerend kunnen zijn:
1. de auditor als rechter met focus op de naleving van de wetgeving en regelgeving;
2. de auditor als publieke accountant die nagaat of de organisaties uit de openbare sector op een transparante manier rapporteren;
3. de auditor als onderzoeker die nieuwe kennis creëert over de output en de resultaten van openbare programma's;
4. de auditor als bedrijfsadviseur die advies geeft over de verbetering van beheerspraktijken.
Doelstellingen
De centrale hypothese is dat de hervormingen van het publieke management middelpuntvliedende krachten veroorzaken. De vier auditor rollen evolueren in verschillende richtingen. Deze evolutie kan onder andere problemen veroorzaken voor het uitvoeren van een single audit - een centrale eigenschap van een moderne controlepyramide. Eerste subhypothese is dat de hervorming van het publieke management heeft geleid tot spanningen tussen de traditionele auditor rollen en de nieuwe rollen. De tweede subhypothese is dat hervorming van het publieke management heeft geleid tot spanningen binnen de auditrollen zelf. De derde subhypothese is dat de hervorming van het publieke management aanleiding gaf tot een uitbreiding van de bestaande auditor rollen. Dit kan betekenen dat auditoren de grenzen van hun mandaat bereiken. De causale relatie tussen hervorming van het publieke management en de ontwikkelingen in performance audit kan theoretisch in twee richtingen gaan: de hervorming veroorzaakt nieuwe audit praktijken of de nieuwe audit praktijken veroorzaken hervorming. Empirisch gezien loopt de relatie hoofdzakelijk maar in één richting: de hervormingen van het publieke management zorgen voor een aanpassing van de auditpraktijken (Pollitt, 2003: 162). Dit project streeft om verder te gaan dan enkel de beschrijving van audithervormingen. We willen ook verklaren waarom auditrollen evolueren. Het Instituut voor de Overheid heeft een traditie van zowel beschrijvende als verklarende internationale vergelijkende studies over hervormingen binnen de beleids-, beheers- en financiële cyclus. Kennis van internationale ervaringen evenals het netwerk van buitenlandse ambtenaren en academici, zijn een fundament voor dit onderzoek.
Methodologie
In het theoretische deel van de studie worden typologieën gedefinieerd van performance auditing, die op de verschillende invalshoeken, institutionele karakteristieken, en methoden en technieken van value-for-money auditing gebaseerd worden. Er wordt een causaal model ontwikkeld om de veranderingen in auditor rollen te kunnen verklaren. In het empirische deel van de studie wordt een internationale vergelijkende meervoudige gevallenstudie uitgevoerd, gebaseerd op een analyse van verslagen van performance audits en semi-gestructureerde face-to-face interviews tijdens bezoeken. Een kloofanalyse wordt opgemaakt over de verschillen tussen de Belgische en de internationale situatie en evoluties.
Verwachte resultaten en producten
De bevindingen van het onderzoek zullen via een verscheidenheid aan media worden verspreid: onderzoeksrapporten, artikelen in internationale tijdschriften, artikelen in nationale tijdschriften, een handboek van performance audit en via expertpanels, workshops en een internationaal seminarie.
