Onderzoeksproject TA/00/19 (Onderzoeksactie TA)
• Thema’s
Één van de doelstellingen van de Copernicushervorming was de introductie van een «managerial public service bargain» volgens de typologie van Hood.
Op basis van de typologie van de « Public Service Bargain » (PSB) heeft het netwerk 3 variabelen geïdentificeerd die de contractualisering van de relatie met de topambtenaren karakteriseren: de identiteit of de rolperceptie, de institutionele relaties en het prestatiemeetsysteem (Hood, 1998 ; 2000). Deze drie variabelen laten toe de eerste onderzoeksvraag te determineren. Onderzoeksvraag 1 : Impliceert de introductie van het mandaatsysteem een verandering in de identiteit van de topambtenaren, in de institutionele relaties en in het prestatiemeetsysteem?
In de praktijk hebben heel weinig landen een «managerial public service bargain» aangenomen. De meesten onder hen evolueerden naar een hybride bureaucratisch systeem. Dit leidt de tweede onderzoeksvraag in (Onderzoeksvraag 2) : In geval de «public service bargain» verandert, evolueren de 3 variabelen – identiteit, institutionele relaties en het prestatiemeetsysteem – noodzakelijkerwijze in dezelfde richting?
• Doelstellingen
Dit onderzoek heeft twee algemene doelstellingen en twee concrete objectieven:
- Doelstelling 1 : een bijdrage leveren tot een empirische fundering van het PSB-model, en in het bijzonder van de overgang van een « consociational bargain » naar een « managerial bargain » ;
- Doelstelling 2 : de wetenschappelijke kennis met betrekking tot de contracten met hogere ambtenaren, en hun effect in de context van de hervormingen van de openbare sector, bevorderen.
- Objectief 1 : het mandaatsysteem van de Belgische federale overheid positioneren en vergelijken met internationale PSB’s ;
- Objectief 2: een gapanalyse van het mandaatsysteem verrichten na meerdere jaren Copernicushervorming, op basis van ons onderzoekskader.
• Methodologie
Dit onderzoeksproject zal uit 3 fasen bestaan: 1) de opbouw van schalen die op de drie hierboven vermelde variabelen zijn gebaseerd; 2) een internationale vergelijkende analyse; 3) een evaluatie van het mandaatsysteem op federaal niveau in België.
1) Voor elke variabele, zal een schaal uitgewerkt worden teneinde de evolutie op elk van de drie variabelen te meten. Een focusgroep, bestaande uit leidende ambtenaren, zal de schalen testen vooraleer zij in de case studies worden gebruikt. Deze schalen zullen eveneens dienen om het self-assessment instrument te ontwerpen aangepast aan de Belgische federale overheidsdiensten.
2) Het netwerk heeft vier case studies geselecteerd voor de internationale vergelijking. Gegevens afkomstig van een studie die eerder door het Instituut voor de Overheid (Hondeghem en Putseys, 2003) werd verwezenlijkt, zullen vergeleken worden met gegevens over de huidige situatie teneinde, voor elk van deze landen en op twee bepaalde momenten, een positie te bepalen op de schalen. Dit zal dus tot twee resultaten voor elk land leiden (2000; 2008). De update van de gegevens zal door middel van documentenanalyse en door een onderhoud met deskundigen van de verschillende landen uitgevoerd worden.
3) Het netwerk zal vervolgens overgaan tot een globale evaluatie van het mandaatsysteem teneinde de positie van de Belgische federale overheidsdiensten op de opgebouwde schalen te bepalen. Een evaluatie van de implementatie van de mandaten zal eveneens door middel van het self-assessment instrument verwezenlijkt worden.
Deze evaluatie zal voor de verschillende soorten federale overheidsdiensten uitgevoerd worden. Benchmarks zullen in dit opzicht uitgevoerd worden om verschillen in de implementatie van het mandaatsysteem te identificeren en toe te lichten, en om suggesties te formuleren zodoende het systeem te verbeteren door een wederzijds leerproces.
• Verwachte resultaten en producten
Verwachte resultaten
1. op theoretisch niveau :
- Tot een empirische validatie van de PBS typologie van Hood bijdragen;
- De impact van de invoering van het mandaatsysteem in verschillende landen evalueren
2. op het niveau van de besluitvorming :
- Een beter inzicht in het mandaatsysteem op federaal niveau verkrijgen, in het bijzonder van de afwijkingen tijdens de implementatie ervan;
- Een self-assessment instrument van de mandaten voor de ambtenaren ontwikkelen.
Verwachte producten
I. Website van het project: creatie van een website met een functionaliteit « e-community » die toelaat informatie en kennis te delen en te coördineren onder de partners en naar het doelpubliek van dit project toe.
II. Wetenschappelijke publicaties: de verspreiding van de onderzoeksresultaten zal gebeuren door middel van publicaties in internationale wetenschappelijke tijdschriften.
III. « Papers » : het netwerk zal het project presenteren op internationale conferenties, zoals die georganiseerd worden door EGPA, NISPA, ASPA en de OESO.
IV. Self-assessment instrument : creatie van een instrument voor auto-evaluatie dat buiten dit project gebruikt kan worden door federale ambtenaren om het managementproces binnen de federale administratie te verbeteren.
Het mandaatsysteem in de federale overheid geplaatst in een internationaal perspectief: synthese
Brussel : Federaal Wetenschapsbeleid, 2011 (SP2438)
[Om te downloaden]
Etude du système de mandat dans l’administration fédérale belge dans une perspective internationale: synthèse
Bruxelles : Politique scientifique fédérale, 2011 (SP2439)
[Om te downloaden]
The mandate system in federal government in an international perspective: summary
Brussels : Federal Science Policy, 2011 (SP2440)
[Om te downloaden]
