Onderzoeksproject TA/00/28 (Onderzoeksactie TA)
De arbeidsmarktsituatie van vrouwen en mannen is niet dezelfde. Dat vrouwen minder verdienen en een kleiner deel van hun werktijd besteden aan gesalarieerde arbeid, is bekend. Vrouwen lijken ook moeilijker carrière te maken. Weinig topposities worden ingenomen door vrouwen of meer algemeen: vrouwen stromen minder vlot door in hiërarchische jobladders. Ze lijken te botsen op een ‘glazen plafond’ wat resulteert in de zogenaamde verticale segregatie op de arbeidsmarkt.
De algemene doelstelling van dit project is om de ontwikkeling van carrièreverschillen tussen vrouwen en mannen in België, beter te begrijpen. De carrièrekloof is het resultaat van een complex samenspel van een veelheid aan invloedsfactoren waaronder persoonlijke kenmerken (opleiding, gezinsituatie, etc.), jobkarakteristieken en discriminatie. Daarnaast hebben ook beleidsmaatregelen een invloed op carrières. In dit onderzoek wordt gefocust op de impact van de spanning arbeid/gezin op de carrièrekloof, wat betrekking heeft op bovengenoemde invloedsfactoren.
Vrouwen nemen nog steeds een groter deel van het huishoudelijk werk op zich dan mannen. Dat zorgt voor een moeilijkere combinatie van arbeid en gezin en verklaart ten dele de carrièrekloof. De vraag is in welke mate genderverschillen in de interactie tussen arbeid en gezin de carrièrekloof tussen vrouwen en mannen verklaart. De carrièrekloof op de verschillende carrièreniveaus is bovendien afhankelijk van (1) persoonlijke factoren als het opleidingsniveau en de gezinssituatie, (2) afwijkende arbeidsregelingen zoals deeltijds werk of de mogelijkheid tot telewerken en (3) de aanwezigheid van gezinsvriendelijke maatregelen zoals kinderopvang of de mogelijkheid tot loopbaanonderbreking of thematische verloven. De effecten van die invloedsfactoren laten zich echter niet altijd raden. Zo vermindert de mogelijkheid tot telewerken de spanning arbeid/gezin hoewel het niet ondenkbaar is dat de promotiekansen van telewerkers lager zijn als gevolg van een verminderd contact met de werkplek.
Via de Markov-methodologie waarop dit onderzoek beroep doet, kunnen individuen ingedeeld worden in groepen met gelijkaardige transitiekansen tussen de verschillende carrièreniveaus. In een eerste benadering worden de transities in de doorstroming tussen de verschillende loonniveaus onderzocht. Door te zoeken naar knelpunten in die doorstroming, proberen we de loonkloof vanuit een meer dynamische invalshoek te evalueren. Vervolgens wordt de analyse hernomen voor transities tussen verschillende carrièreniveaus, wat toelaat om promotiekansverschillen tussen vrouwen en mannen in kaart te brengen en te verklaren voor deze niveaus. Om zowel transities in een bedrijf als tussen verschillende bedrijven te kunnen onderzoeken, wordt een carrièreschaal opgemaakt die het carrièrebegrip uitbreidt tot een werkbaar meerdimensionaal concept waarin naast het inkomen ook factoren zoals beroepsstatus en autoriteit worden opgenomen.
Het onderzoek zal gebeuren op basis van de gegevens die verzameld werden in de Panel Study on Belgian Households (PSBH). In deze longitudinale dataset (1992-2002) werden individuen herhaaldelijk ondervraagd over hun arbeidssituatie en andere factoren die de evenwichtsoefening arbeid/gezin karakteriseren. Bovendien bevat de PSBH-databank naast individuele gegevens ook informatie op huishoudelijk niveau, wat toelaat om carrièrebeslissingen op gezinsniveau te onderzoeken.
De verwachte resultaten van het voorliggende project situeren zich vooral op beleidsmatig vlak, maar ook op het vlak van fundamenteel onderzoek. Op fundamenteel niveau zijn de doelstellingen om (1) de carrière als een meerdimensionaal concept te vertalen in een werkbare carrièreschaal en (2) de kwantitatieve onderbouwing van de gehanteerde Markov-methode te verbeteren. De beleidsmatige doelstellingen zijn (1) het in kaart brengen en verklaren van de carrièrekloof, (2) het in kaart brengen en verklaren van de knelpunten in de ontwikkeling van de loon- en carrièrekloof en (3) het evalueren van de impact van de spanning arbeid/gezin op de carrièreverschillen tussen vrouwen en mannen.
De m/v carrièrekloof : Carrièreverschillen tussen vrouwen en mannen in België
Deschacht, Nick - Baerts, Anneleen - Guerry, Marie-Anne Gent : Academia Press, 2011 (PB6267)
[Om te downloaden]
L’impact d’exercices d’équilibre sur le milieu du travail et de la famille en ce qui concerne le fossé entre les carrières des femmes et des hommes en Belgique (MAPO) : synthèse de recherche
Bruxelles : Politique scientifique fédérale, 2010 (SP2163)
[Om te downloaden]
Impact van evenwichtsoefening arbeid-gezin op loopbaanverschillen tussen mannen en vrouwen in België (MAPO) : synthese van het onderzoek
Brussel : Federaal Wetenschapsbeleid, 2010 (SP2164)
[Om te downloaden]
Work-family balance and gender career gaps in Belgium (MAPO) : research summary
Brussels : Federal Science Policy, 2010 (SP2165)
[Om te downloaden]
