Onderzoeksproject TA/00/31A (Onderzoeksactie TA)
De Belgische bevolking vergrijst als gevolg van demografische veranderingen. Dat geldt ook voor de werknemers van bedrijven die actief zijn in België. Tussen 1997 en 2004 steeg de gemiddelde leeftijd van werknemers met meer dan 2 jaar: van 36,21 tot 38,47. Deze trend zal zich naar alle waarschijnlijkheid in de nabije toekomst voortzetten. Bovendien wordt deze evolutie in de hand gewerkt door overheidsinitiatieven om de werkgelegenheid bij 50-plussers te stimuleren. De vergrijzing en een werkgelegenheidsbeleid dat oudere mensen op de werkplaats wil houden, stellen enkele cruciale kwesties aan de orde. Een ervan is het effect op de productiviteit van ondernemingen, en, bij uitbreiding, op de volledige economie.
Het hoofddoel van dit project is het in kaart brengen van het effect van de veranderende samenstelling van de beroepsbevolking - in het bijzonder de vergrijzing - op de productiviteit en winstgevendheid van bedrijven. Onze intentie is gebruik te maken van een unieke set werkgever-werknemer panelgegevens. Met econometrische technieken hopen we gefundeerde resultaten over het causale effect van de vergrijzing op de productiviteit te krijgen.
Wij hebben panelgegevens van ruim 12.000 bedrijven met meer dan 20 werknemers, goed gedocumenteerd wat betreft sector, locatie, omzet, kapitaal, werkuren, lonen, productiviteit en winst. Deze waarnemingen zijn afkomstig uit de Belfirst-databank. Met behulp van de zogenaamde Kruispuntbank konden we via ondernemingsnummers informatie inbrengen over de leeftijd en het geslacht van de werknemers van deze bedrijven, en dit voor de periode die loopt van 1997 tot 2005.
Een dergelijke micro-econometrische studie van tweedimensionale gegevens over bedrijven en werknemers, gericht op de leeftijd en productiviteit, zou een primeur zijn voor België. Het zou ook een manier zijn om het potentieel van deze gegevens te onderzoeken en ten volle te benutten. Maar het belang van dit project overschrijdt de Belgische grenzen. Een vergrijzende beroepsbevolking is een fenomeen dat zich manifesteert in de meeste OESO-landen, en mogelijk ook in China. Deze soort micro-econometrische aanpak van gekoppelde werkgevers-werknemers gegevens is tot op heden nog nooit zo diepgaand verwezenlijkt.
In termen van onderzoeksonderwerpen is het de moeite waard om te benadrukken dat onze gegevens ons ook in staat stellen te onderzoeken hoe de samenstelling van het personeelsbestand de productiviteit beïnvloedt. Heterogene leeftijdsopbouw kan beschouwd worden als een onderzoeksonderwerp op zich (hoe beïnvloeden verschillende combinaties van jonge werknemers, werknemers van middelbare leeftijd en oudere werknemers de productiviteit?). Andere onderwerpen zijn: de genderdimensie (wordt de productiviteit van mannen en vrouwen anders beïnvloed door het ouder worden?), de sectorale dimensie (zijn de gevolgen van de vergrijzing dezelfde voor banken en bouwbedrijven?) of de geografische dimensie (reageren alle provincies op dezelfde manier?).
Age des travailleurs et productivité des firmes en Belgique : synthèse
Bruxelles : Politique scientifique fédérale, 2011 (SP2413)
[Om te downloaden]
Vergrijzende werknemers en productiviteit van ondernemingen in België: synthese
Brussel : Federaal Wetenschapsbeleid, 2011 (SP2414)
[Om te downloaden]
Ageing workforce and productivity of firms in Belgium : summary
Brussels : Federal Science Policy, 2011 (SP2415)
[Om te downloaden]
