Christine Bingen heeft fysica gestudeerd aan de Université libre de Bruxelles vóór haar overstap naar de Vrije Universiteit Brussel, waar ze een doctoraat heeft behaald in het vakgebied opto-elektronica. Momenteel werkt ze bij het Koninklijk Belgisch Instituut voor Ruimte-Aeronomie (BIRA).
Aeronomie is de wetenschap die atmosferen bestudeert. Ik gebruik hier bewust een meervoud, want naast de studie van de aardse atmosfeer bestuderen wij ook atmosferen van andere planeten zoals Mars en Venus, alsook andere meer ongewone verschijnselen zoals komeetstaarten. Hierbij denk ik aan de komeet Tsjoerjoemov-Gerasimenko waarvan de gasuitstoot werd bestudeerd met behulp van een instrument dat in ons Instituut is gebouwd.
Ikzelf maak gebruik van satellietgegevens om vooral stratosferische aerosolen te bestuderen, te weten alle in de lucht zwevende fijne vloeibare en vaste deeltjes. Op hoogtes van meer dan 15 km zijn aerosolen voor het grootste gedeelte van vulkanische oorsprong. De stratosfeer is immers een uiterst stabiele en moeilijk binnen te dringen laag. Aan de basis van die aerosolen liggen intense fenomenen, zoals grootschalige convectiebewegingen uit de tropen of hevige explosieve vulkaanuitbarstingen.
Na mijn thesis kon ik twee richtingen uit, ofwel lesgeven in het hoger onderwijs, ofwel aan onderzoek doen op een gebied waar ik het gevoel had te kunnen bijdragen tot een betere wereld, wat voor mij voornamelijk milieu en klimaat betekende. Dankzij de studie van aerosolen die nauw zijn gelinkt aan vervuiling op lage hoogtes en aan het heersende klimaat in de stratosfeer, heb ik het voor mij ideale vakgebied kunnen kiezen.
Uiteraard! Ik ben fan van zachte mobiliteit en ik fiets al sinds lang elke dag. Ik let fel op mijn ecologische voetafdruk en zet mij in voor het natuurbehoud. Ik heb een 100% natuurlijke tuin en heb veel interesse voor ornithologie.
Jawel hoor, ik heb vier kinderen!
Ik kan op mijn partner rekenen met wie ik een evenwichtige verdeling heb gevonden voor de huiselijke en ouderlijke taken. Je moet natuurlijk heel goed georganiseerd zijn, toen de kinderen klein waren bleef er weinig tijd over voor onszelf. Dat heeft ons leven enorm verrijkt. Wanneer ik op dienstreis was, speelde papa voluit zijn rol. De kinderen hebben altijd kunnen rekenen op een zeer aanwezige en zorgzame vader! Wij hebben heel wat tijd gestoken in al hun activiteiten, wat ons veel fantastische momenten heeft doen beleven en ons veel heeft bijgeleerd!
Soms is het wel wat moeilijk, omdat je voldoende wetenschappelijke artikels moet publiceren om onderzoeksprojecten toegewezen te krijgen. Vrouwen met kinderen ten laste worden hierdoor benadeeld. Vandaag wordt bij de financiering van projecten hiermee wel rekening gehouden, maar uit statistieken blijkt toch dat vrouwen benadeeld blijven ten opzichte van hun mannelijke collega’s. Het belang van verblijven in het buitenland voor het werk speelt ook sterk in het nadeel van vrouwen; hoeveel mannen zijn bereid om alles achter te laten en hun vrouwelijke partners te volgen zodat zij hun onderzoek in het buitenland kunnen voortzetten? Ik stel vast dat dat, ook bij jongeren, tot zeer moeilijke gezinssituaties leidt en geen stabiel werkkader in de hand werkt dat bevorderlijk is voor de nodige wetenschappelijke creativiteit. Misschien moet dat gezinsmodel ter discussie worden gesteld.
Er bestaan nog heel wat gendervooroordelen op het gebied van het onderzoek, vooral op dat van de ‘harde wetenschappen’ waarop heel wat minder vrouwen dan mannen werkzaam zijn. Daarbij is er nog heel wat gendergerelateerde discriminatie, bijvoorbeeld bij bevorderingen en benoemingen. In ons instituut vertegenwoordigen vrouwen slechts 26% van het totale aantal onderzoekers en voeren zij amper iets meer dan 10% van de IT-jobs uit. Daarmee is ons instituut zelfs helemaal niet de slechtste leerling van de klas!
Maar zover had het echt niet moeten komen. Een vrouw die tegelijk een veeleisende loopbaan en een gezin combineert is als een manager die verschillende taken, vaak tegelijkertijd, moet aanpakken, de dagindeling van de gehele familie moet plannen en conflicten moet oplossen, vaak met de glimlach! Zij moet er ook voor zorgen dat alles voor iedereen op wieltjes loopt. Zij is kortom een echte bedrijfsleider, wat ook zo wordt aangevoeld in haar werkomgeving. Al die competenties zouden meer moeten worden erkend, benut en naar waarde worden geschat!
De afwisselende opdrachten, maar ook het belang van dat werk voor iedereen! Naast mijn onderzoeksactiviteiten in het kader waarvan ik interessante wetenschappelijke vraagstukken voorgeschoteld krijg, hecht ik ook veel belang aan het delen van mijn kennis en mijn passie voor wetenschap met anderen. Alles wat op mijn vakgebied klimaatgerelateerd is verplicht mij na te denken over de boodschap die ik als vrouwelijke onderzoeker wens over te brengen aan het grote publiek, in het bijzonder aan jonge mensen die in de toekomst uitdagingen zullen moeten aangaan en daar vaak terecht om bezorgd zijn! Van mijn moeder heb ik mijn passie voor onderwijs geërfd. Ik ontvang graag studenten/studentes en sta graag voor de klas om over het klimaat te spreken.
Ik nodig iedereen uit de toekomst te omarmen en toekomstgericht te handelen, onze angsten te overwinnen, het verleden en zijn denkbeeldig comfort achter ons te laten, het klimaatprobleem resoluut aan te pakken en oplossingen aan te reiken waarvan vele al voorhanden zijn en slechts verder ontwikkeld moeten worden. Het is van groot belang dat jongens en meisjes, vrouwen en mannen samen die toekomst uitbouwen, want het is wetenschappelijk bewezen dat een goed genderevenwicht binnen een team of een bedrijf creativiteit, inventiviteit en dynamiek stimuleert. Diversiteit is algemeen genomen de sleutel tot een open geest en tot het vinden van innoverende, aan onze complexe wereld aangepaste oplossingen, wat ons zal helpen aan die schitterende toekomst te bouwen, vol zuivere lucht, met meer natuur en gezondere voeding. Lokale producten zullen volstaan om aan onze noden te voldoen, de circulaire economie zal ons minder afhankelijk maken van geïmporteerde producten van overal ter wereld. Leve de ‘goede nieuwe tijd’ waarin wij haast niets uit de ‘oude tijd’ gaan missen!
Dromen van een vrolijke toekomst is helemaal niet naïef en moeten wij onder ogen durven zien. Integendeel, weigeren zich door angst te laten verlammen betekent meer enthousiasme, energie, middelen en ambitie die ons resoluut oplossingen aanreiken.
Onderschriften
1. Christine tijdens de opendeurdagen van het BIRA waarop ze met het publiek haar verwondering deelt.
2. Envisat, een Europese satelliet die van 2002 tot 2012 de atmosfeer heeft onderzocht en essentiële data levert voor milieuonderzoek ©ESA
