Fabienne Collin is doctor in de fysica (UCLouvain) en werkt als seismoloog bij de Koninklijke Sterrenwacht van België (KSB).
Ik werk in de seismologie, de studie van aardbevingen in België en daarbuiten.
De kennis die we vergaren via seismologie geeft ons een beter inzicht in de ondergrond van de aarde en zijn dynamiek. Dit veld is belangrijk voor het karakteriseren van regio's waar aardbevingen kunnen voorkomen. Dit levert belangrijke parameters op voor het bepalen van constructienormen voor bouwwerken (stuwdammen, kerncentrales, SEVESO-sites), maar ook voor ziekenhuizen, noodhulpcentra enzovoort.
Er zijn nog steeds heel weinig vrouwelijke onderzoekers op dit gebied. Ik ben de enige statutaire onderzoekster in België.
Mijn werk is verdeeld in verschillende operationele taken. Ik ben onder andere verantwoordelijk voor het Belgische seismische netwerk, dat wil zeggen dat ik zorg voor het onderhoud van de seismische stations verspreid over het hele land. Ik meet de fases van verre aardbevingen op de signalen van onze stations en zorg ervoor dat de daaruit voortvloeiende rapporten op tijd naar het ISC (International Seismological Center) worden gestuurd. De Sterrenwacht voert deze taak al meer dan een eeuw uit. Het ISC verzamelt alle over de hele wereld gemeten fases om de locatie van aardbevingen zo nauwkeurig mogelijk te bepalen. Hierdoor kunnen veel onderzoekers over de hele wereld betrouwbare gegevens gebruiken voor hun onderzoek, met name op het gebied van aardse tomografie.
Wat mijn andere taken betreft, zorg ik voor de bewaring van de seismologische archieven (oude seismogrammen, oude technische documenten, enz.) en ben ik ook beschikbaar om informatie te verspreiden aan het publiek bij aardbevingen in België of in het buitenland, per telefoon of e-mail. Ik geef workshops (presentatie en manipulatie van instrumenten) tijdens de observatiestages of de opendeurdagen op de Sterrenwacht. Ik ga ook soms naar scholen om de kinderen ons beroep uit te leggen. Als team gaan we ook het veld in om tijdelijke meetinstrumenten te installeren als onderdeel van een lokaal onderzoek, ongeacht het weer. Het beste is om goed uitgerust te zijn en niet bang te zijn om je schoenen (en kleren) vuil te maken. De taken in het veld worden verdeeld op basis van ieders capaciteiten, maar soms moet ik ook zelf de spade hanteren. Voor deze verschillende werkzaamheden maakt het niet echt uit of ik een man of een vrouw ben. Wat belangrijk is, is grondigheid, geduld, beschikbaarheid en gevoel voor menselijk contact.
Voor het Belgische seismische netwerk, heb ik drie medewerkers op wie ik kan rekenen. Internationaal zijn we verbonden met het ISC, met ORPHEUS, EPOS en andere Europese en internationale centra die werken rond seismologie en geofysica.
Toen ik me in het begin van mijn loopbaan moest specialiseren, was de aardbeving in Luik nog maar net achter de rug. In de jaren daarvoor waren er verschillende verwoestende aardbevingen geweest over de hele wereld. Ik vond het belangrijk om deze fenomenen beter te begrijpen zodat ik levens kon 'redden'. In de loop der jaren heb ik veel geleerd over de fysica van de aardbol, aardbevingen en hun onvoorspelbare karakter. Tegenwoordig doe ik mijn best om deze kennis aan anderen door te geven. Door mijn metingen blijf ik gemotiveerd in de wetenschap dat het anderen helpt om vooruitgang te boeken.
In mijn werk houd ik van de teamgeest, de wederzijdse steun tussen collega's en de uitwisseling van ideeën. Ik vind het altijd leuk om te leren en wat ik weet door te geven aan het publiek.
Dat is een heel goede vraag. Ik heb nooit met een toverstokje gespeeld. Ik zou graag een nog betere werkomgeving hebben. We zitten op het plateau in Ukkel, een oase van groen en rust. Het gebouw waar we ons bevinden zou een vleugje verjonging best kunnen gebruiken. We richten het interieur wel opnieuw in voor een betere organisatie van de lokalen maar met een toverstokje zou misschien het volledige gebouw kunnen worden gemoderniseerd, met meer thermisch comfort.
Onderschriften
1. Fabienne Collin © Koninklijke Sterrenwacht van België (KSB)
2. Het modern Belgisch seismisch netwerk omvat een dertigtal stations. De installatie begon in 1985 en bestond in 1990 al uit meer dan 20 stations. Tijdens sterk gevoelde aardbevingen kunnen conventionele seismografen het verzadigingspunt bereiken. Zo werd dit netwerk in 2001 aangevuld met een netwerk van versnellingsmeters, die gemakkelijk versnellingen van 1 g (g = 9,81 m/s²) kunnen meten. Deze instrumenten, die minder gevoelig zijn dan de conventionele seismometers, verzadigen niet tijdens sterke grondbewegingen.
