e-Science Connection Marie Cornaz

e-S.C. Hoe kwam je ertoe om musicologe te worden?

Toen ik 18 was, koos ik ervoor musicologie te studeren omdat ik mijn kennis van muziek wilde verdiepen, om verder te gaan dan waar ik thuis naar luisterde, tijdens concerten, op de radio of op opnames, en wat ik in mijn vrije tijd op de piano leerde spelen. Ik wou van mijn passie mijn beroep maken, en ben daarin geslaagd!

e-S.C. Je bent reeds vaak naar de bron kunnen terugkeren …

Na het behalen van een master in musicologie, werkte ik als gids in het Muziekinstrumentenmuseum (MIM) in Brussel, terwijl ik onderzoek deed voor de Brusselse vioolbouwer Jan Strick. Daarna kreeg ik een baan als onderzoeker aan mijn universiteit, in het kader van het Répertoire international des sources musicales (RISM), een project gericht op de beschrijving van muziekpartituren die in België bewaard worden, waarbij de Université libre de Bruxelles, de Katholieke Universiteit Leuven en de Koninklijke Bibliotheek van België betrokken waren. Tijdens deze eerste beroepsjaren ontwikkelde ik een voorliefde voor onderzoek, hetzij door het bestuderen van de muzikale schatten in de bibliotheek van het Koninklijk Conservatorium van Brussel, hetzij door het ontdekken van nieuwe muzikale bronnen, met name in de Abdij van Maredsous. Na mijn doctoraat over de uitgave en verspreiding van muziek in het 18de-eeuwse Brussel, werd ik aangesteld als onderzoeker bij het FNRS, waar ik de kans kreeg om onuitgegeven partituren op te sporen in de archieven van het kasteel van Chimay. Daarna ging ik aan de slag bij de afdeling Publicaties van het Paleis voor Schone Kunsten (Bozar) en werd ik aangenomen aan de Katholieke Universiteit Leuven voor het project ‘Vlaams muzikaal erfgoed’. Op het einde van dit contract vervoegde ik opnieuw het Muziekinstrumentenmuseum om deel te nemen aan een onderzoeksproject gewijd aan de muziekinstrumenten in de Orfeo van Claudio Monteverdi.
In 2006 had ik het geluk bij KBR aan de slag te gaan als conservator van de afdeling Muziek, een functie die ik nu nog steeds bekleed. Ik voel me hier als een vis in het water, omdat ik het voorrecht heb een musicologie te kunnen ontwikkelen ten dienste van de muziek.

e-S.C. Musicologie is duidelijk je passie sinds altijd; maar een passie, die moet je onderhouden?

Als hoedster van een rijk muzikaal erfgoed is het fascinerend om de collecties te kunnen bestuderen die mijn voorgangers in de loop van decennia hebben opgebouwd, om ze te verrijken met nieuwe aanwinsten, om ze zo goed mogelijk te bewaren en ook om ze tot leven te wekken of nieuw leven in te blazen door middel van publicaties, conferenties, tentoonstellingen en livemuziek. Het geeft zoveel voldoening waneer een partituur tot leven gebracht wordt door uitvoerende kunstenaars, bijvoorbeeld tijdens de 'Muzikale Schatten', de lunchconcerten bij KBR!
Mijn job heeft me al meermaals in staat gesteld om prachtige samenwerkingen aan te gaan met kunstenaars, verzamelaars, muziekliefhebbers, instellingen en verenigingen, om slapende partituren te doen ontwaken, of het nu gaat om partituren van Antonio Vivaldi in de Arenbergarchieven, Louisa de Mercy-Argenteau in Chimay, of Joseph Haydn, Henry Vieuxtemps, César Franck, Mathieu Crickboom, Eugène Ysaÿe en vele anderen in KBR.

e-S.C. Welke muziekproject heeft jou het sterkst gemotiveerd de laatste tijd ?

Het laatste project: de Europese première van Eugène Ysaÿe's Ouverture sur des thèmes d'Atala op 15 februari 2024 in Bozar door het Belgisch Nationaal Orkest onder leiding van Jac van Steen en het jongerenkoor van het Institut Supérieur de Musique et de Pédagogie (IMEP) in Namen.
Dit startte met een onderzoeksproject gewijd aan de pianist en componist Théo Ysaÿe (1865-1918), waarvan KBR enkele manuscripten bezit; ik herontdekte deze onbekende partituur begin 2023, met de hulp van Sophie Matkava, archivaris van Bozar, en Christian Demoustiez, bibliothecaris van het Nationaal Orkest van België.
Om ze in de best mogelijke omstandigheden te kunnen bestuderen, digitaliseren en promoten, overhandigde Bozar de partituur in april 2023 aan de KBR, met het dubbele doel om ze te transcriberen en uit te voeren. De partituur kreeg het bezoek van de Nederlandse dirigent Jac van Steen, die haar met eigen ogen wou zien, maar trok ook de aandacht van de muzikale en musicologische gemeenschap in België, de Verenigde Staten en zelfs Japan, waar ik de eer had om een lezing te geven in Tokio.

Na dit hele parcours was het een waar genoegen om dit prachtige werk voor groot orkest en koor eindelijk te kunnen beluisteren in de Henry Le Boeuf-zaal van Bozar, om bij de luisteraars te zitten die getuige zijn van de heropleving van een vergeten compositie, bijna honderd jaar na de eerste en enige uitvoering ervan in de Verenigde Staten, op 6 mei 1920, toen de componist het Cincinnati Symphony Orchestra dirigeerde!

e-S.C. Wat is jouw dierbaarste wens voor jouw vakgebied?

Mijn grootste wens is dat de musicologie haar plaats behoudt in onze federale instellingen, dat ze haar zintuigen kan blijven scherpen, zodat ze een speler blijft in een open, nieuwsgierige, vrije en creatieve culturele wereld die zich niet laat leiden door consumentisme.