Séverine heeft fysica gestudeerd aan de Université libre de Bruxelles waar zij een doctoraat in de moleculaire fysica heeft behaald. Al meer dan 15 jaar verricht zij onderzoek aan het Koninklijk Belgisch Instituut voor Ruimte-Aeronomie (BIRA).
Als vrouwelijke onderzoeker ben ik actief op het gebied van planetologie, met als expertisegebieden spectroscopie en instrumenten voor de ruimtevaart.
Ik onderzoek atmosferische processen op andere planeten dan de aarde om ze te karakteriseren en te begrijpen. Vooral voor Mars, Venus, Jupiter en exoplaneten heb ik interesse. Onze taak bij het BIRA is instrumenten voor de ruimtevaart te leveren waarmee verschillende atmosferische parameters kunnen worden gemeten, waaronder de samenstelling en de temperatuur. Ik help mee nieuwe instrumenten te ontwerpen waarmee nu en in de toekomst fundamentele wetenschappelijke vragen kunnen worden beantwoord. Is er leven geweest op Mars? Is er vulkanische activiteit op Venus? Eén enkel instrument volstaat uiteraard niet om daarop te kunnen antwoorden. Wij hebben een geïntegreerde visie nodig over welke instrumenten daarvoor van nut kunnen zijn. Ik ben dan ook maar een kleine schakel in een groter geheel.
Historisch en cultureel bekeken is fysica geen vakgebied waarin veel vrouwen werken. Na het middelbaar onderwijs hebben spijtig genoeg weinig meisjes gekozen voor een opleiding fysica. Er was daar eerlijk gezegd weinig belangstelling voor, zowel bij meisjes als bij jongens... en slechts een derde van het totaal aantal studenten waren meisjes. In ons team vinden wij vandaag dezelfde verhouding terug, maar ik heb mij nooit geïsoleerd gevoeld. De ruimte, de planeten of de zoektocht naar onze wortels blijven mij boeien als transdisciplinair gebied waarin ook veel vrouwen in netwerkverband werken.
Ik heb kinderboeken teruggevonden over sterrenstelsels, elektriciteit en natuurfenomenen. Op school had ik een gekke wiskundelerares die mij sterk in mijn keuze heeft beïnvloed. Zij kon fantastisch lesgeven en bracht wiskunde op een intuïtieve manier. Ze gaf ons ook één jaar fysica, hoewel zij ons vertelde er niets van te begrijpen. Ik had de indruk dat ik samen met haar op hetzelfde ogenblik nieuwe dingen ontdekte, wat ik de max vond. Na haar heeft de nieuwe lerares fysica gedurende twee jaar ook mijn belangstelling voor fysica weten te vangen. Misschien hebben beiden wel een rol gespeeld bij mijn keuze die, hoe dan ook, vaststond.
Tijdens mijn studie van fysica raakte ik gefascineerd door het kleine, te weten partikels, atomen en moleculen. Ook de ruimte heeft mij altijd enorm geboeid, maar ik was echt meer onder de indruk, om wie weet welke reden, van het abstracte. Misschien vond ik de ruimte wel te ruim... Daarom heb ik na mijn thesis geen seconde getwijfeld om mij aan te sluiten bij het team Planetary Athmospheres van het BIRA. Moleculen in de ruimte bestuderen, hoe gaaf zeg!
Ik heb eerst gegevens bestudeerd in het kader van verschillende planeetonderzoeken, daarna ben ik Instrument Scientist geworden van VenSpec-H, het instrument dat nu gebouwd wordt en deel zal uitmaken van de nuttige lading in het kader van de ruimtemissie EnVision die in 2031 is gepland. Het doel ervan is variaties op te sporen in de talrijke verschillende molecuulstructuren in de atmosfeer van Venus die aan vulkanisme worden geassocieerd. Een van mijn taken is mij ervan te vergewissen dat we met dat instrument de vastgelegde wetenschappelijke doelstellingen kunnen behalen. Ik werk ter zake samen met het engineeringteam van het BIRA, het team van de ESA en met de Belgische bedrijven die als partner bij het project zijn betrokken. Op basis van digitale simulaties check ik of de prestaties van het instrument stroken met onze wetenschappelijke behoeften. Zo niet richt ik mij opnieuw naar ons engineeringteam om samen een compromis te vinden tussen zijn en mijn eisen. Ik werk heel graag op het raakvlak van onderzoek en toepassingen en ben ook verantwoordelijk voor een team van 15 personen, zowel studenten als gevestigde onderzoekers. Hier ook ben ik maar een deel van een groter geheel. Ik stel alles in het werk opdat iedereen zich comfortabel voelt om zo zijn steentje bij te dragen. Wij verzamelen zoveel mogelijk gegevens, maar die zijn dun gezaaid omdat grootschalige ruimtemissies niet elke dag worden gepland. Dat verplicht ons om met die gegevens intelligent om te springen en maximaal resultaten te halen uit alle ruimtemissies.
Ik los graag raadsels op, lanceer denkpistes, luister naar ieders intuïtie en zoek hoe dat alles in een coherente visie kan worden gegoten. Ik word ook graag verrast door nieuwe ontdekkingen en tracht mij op de hoogte te houden van de voortgang van verschillende projecten. Wij moeten aan langetermijnplanning doen, de komende wetenschappelijke missies voorbereiden maar ons bijvoorbeeld ook kunnen voorstellen dat er mensen op Mars gaan wonen. Hoe kunnen wij hun verblijf daar zo aangenaam mogelijk maken?
Weinig. Ik heb een boeiend beroep.
Misschien zou ik mijn verhaal meer kenbaar willen maken in scholen. Op het ogenblik lopen leerlingen, vaak jongens, een observatiestage bij ons. De schoolgaande jeugd bezoeken is een denkpiste, wat op vrijwillige basis moet gebeuren voor zover mogelijk. Het is duidelijk dat onze hiërarchisch meerderen dat onvoldoende ondersteunen en niet waardevol vinden. Het is immers op school dat talenten worden gesmeed.
Onderschriften
1. © BIRA
2. Séverine Robert © RTBf
3. © M. De Cock
