Souad Ech-Chakrouni behaalde haar master in de aardwetenschappen in Marokko, een master in toegepaste geologie bij burgerlijke bouwkunde aan de Université Libre de Bruxelles en voltooide een doctoraat in geochronologie-geofysica aan de Vrije Universiteit Brussel en het Geofysisch Centrum van het KMI. Ze doet nu al meer dan 14 jaar onderzoek naar archeomagnetisme in de afdeling Milieumagnetisme van het Geofysisch Centrum van het KMI.
Ik ben verantwoordelijk voor onderzoek naar archeomagnetisme.
Mijn onderzoek richt zich op het verbeteren van de kennis van geomagnetische veldvariaties in het verleden voor historische en prehistorische perioden, voornamelijk in België. De archeomagnetische methode wordt toegepast: het aardmagnetisch veld wordt bepaald en geanalyseerd aan de hand van terracotta (oven, verbrande ruimte, enz.) die wordt opgegraven op archeologische vindplaatsen. Deze terracotta's bevatten magnetische mineralen, voornamelijk ijzeroxiden, die tot hoge temperaturen zijn verhit en die tijdens het afkoelen de richting en intensiteit van het omringende magnetische veld vastleggen in de vorm van een zogenaamde thermo-remanente magnetisatie. Door deze elementen van het magnetisch veld in deze terracotta's te bepalen, kunnen we het gedrag van het magnetische veld in het verleden bestuderen en de oorzaken van de verandering identificeren.
Dit onderzoeksgebied is niet erg bekend in Europa en al helemaal niet in België. In feite ben ik de enige vrouwelijke onderzoeker op dit gebied in België. Ik ben de opvolger van de grondlegger van het archeomagnetisme in België, wijlen professor Jozef Hus. Hij introduceerde het onderzoek naar archeomagnetisme in België in de jaren 1970.
Ik bestudeerde het gedrag van het magnetisch veld in geologische perioden al toen ik bezig was met de voorbereiding van mijn doctoraatsthesis over ‘Geochronologisch en paleomagnetisch onderzoek van de archipel van Madeira’. Volgens de regels van de VUB ten tijde van mijn proefschrift, moest ik een aanvullend onderzoeksonderwerp presenteren, naast het onderwerp van mijn proefschrift. Mijn thesisbegeleider, professor Hus, stelde me toen voor om een onderwerp te kiezen over archeomagnetisme en de archeomagnetische datering van een archeologische site in Temse (provincie Antwerpen). Sindsdien ben ik geïnteresseerd in archeomagnetisme, vooral sinds mijn missies in Syrië in het kader van een Europees project met de Universiteit van Luik.
Ik leid een team van twee personen die werken aan archeomagnetisch onderzoek. Sinds 2010 coördineer ik een samenwerkingsovereenkomst tussen het Waalse erfgoedagentschap AWaP en het Geofysisch Centrum van het KMI. Ik coördineerde ook een onderzoeksproject naar archeomagnetisme in Noord-Afrika door Marokkaanse universiteiten, het Marokkaans Instituut voor Archeologisch Erfgoed en het Geofysisch Centrum van het KMI. Dit project werd door Belspo gefinancierd. Het doel was om archeomagnetisme te introduceren en de waarde van het archeologisch erfgoed in dit deel van het Afrikaanse continent te versterken. Ik werk ook samen met privébedrijven in Vlaanderen en universiteiten in Noord-Frankrijk.
Ik ga vaak het veld in om monsters te nemen, soms in zeer ongunstige klimatologische omstandigheden (vorst, hittegolf, enz.).
Nieuwsgierigheid en uitdaging. Telkens ik monsters van een oven bestudeer en analyseer, kan ik niet wachten om te achterhalen hoe oud de archeologische vindplaats is en hoe het omringende magnetische veld was. Ik ben blij als ik weet dat ik de enige ben die de ouderdom kan achterhalen en het raadsel van een site kan oplossen wanneer er geen aanwijzingen zijn om de site te dateren en/of wanneer andere dateringsmethoden niet mogelijk zijn.
In dit onderzoeksveld bestaat er niet zoiets als een routine. Als ik op veldmissie ga, leer ik altijd iets nieuws omdat elke archeologische vindplaats haar eigen geschiedenis heeft. Bovendien leg ik contacten met mensen uit een ander vakgebied.
Misschien de zichtbaarheid van dit onderzoeksgebied op nationale schaal vergroten, want het is een heel interessant vakgebied. Het helpt ons archeologisch erfgoed te versterken. Het Geofysisch Centrum van het KMI staat internationaal bekend om zijn onderzoek naar archeomagnetisme.
Onderschriften
1. Souad werkt aan de datering van een oude steenoven in de gemeente Asse. © Studiebureel Archeologie Onroerend Erfgoed
2. Souad presenteert haar werk aan het publiek tijdens de laatste opendeurdagen van het Centrum voor Geofysica van het KMI in Dourbes © KMI
