NL FR EN
www.belgium.be

Gezondheidsbescherming van de werknemer 2

Organisatie:

  • Verantwoordelijk(en) Federaal Wetenschapsbeleid: Bourgeois Emmanuèle
  • Eindbeslissing van de Ministerraad: 27/11/1998
  • Duur van het onderzoek: 1/12/1998 - 31/3/2004
  • Budget: 7,685,000.00 EUR
  • Onderzoeksprojecten: 19

Begeleidingscomité:

DWTC, Tewerkstelling en Arbeid, Volksgezondheid, Fonds voor Beroepsziekten

Doelstellingen:

Context

Hoewel de gezamenlijke inspanningen van de voorbije jaren ter verbetering van de arbeidsvoorwaarden overtuigende resultaten hebben opgeleverd, zijn in de meeste lidstaten van de Europese Unie op bepaalde gebieden het aantal klachten en de kosten als gevolg van beroepsziekten, absenteïsme, fouten en de ongevallen hoog gebleven.

Hier moet de aard zelf van het werk, de evolutie ervan, de werkomstandigheden (uitvoering van het werk, milieu en organisatie) alsook de gehanteerde materialen aan de kaak gesteld worden om de oorzaak ervan te bepalen.

Nog al te vaak wordt de werknemer aangewezen als enige verantwoordelijke van de gevolgen van zijn gedrag op het werk. Nochtans bestaat op het werk een individu slechts in een gestructureerd collectief met regels, gekenmerkt door handelingen, taalgebruik, interacties en moet hij zich voegen naar de gezamenlijke praktijken in een bepaalde omgeving. Het collectief veronderstelt een cultuur die verspreid en doorgegeven wordt door communicatie en uitwisseling van informatie. Als deze communicatie het laat afweten, gaat het mis met het collectief, het systeem faalt en wordt een risicofactor.

Bovendien behoort een individu op het werk tot een open systeem onder politieke, economische en technische invloeden van zijn tijd...

Bijgevolg blijven de arbeidsvoorwaarden steeds een uitdaging voor het openbaar beleid, sociale actoren en comités voor preventie en bescherming van werknemers alsook voor vorsers die een bepaald aspect van de complexe en dynamische problematiek bestuderen.


Doelstelling

Steunend op de ervaring met eerdere programma's, stelt het huidige programma voor om de volgende twee thema's te behandelen in een allesomvattend en duurzaam perspectief, rekening houdend met het nationale en Europese sociale, milieu- en sectoriële beleid:

1. invloed van biologische, chemische en fysische factoren op de gezondheid en de veiligheid van werknemers.

2. studie van psychische en sociale risico's: invloed van de menselijke, organisationele, sociale en technische context van het werk op de lichamelijke en geestelijke gezondheid, met inbegrip van stoornissen van het bewegingsstelsel.

Beschrijving:

De nieuwe risicofactoren van de omgeving en de menselijke betrouwbaarheid in risicovolle beroepsomstandigheden zullen bestudeerd worden, in een "hervormend" kader steunend op de transpositie of aanpassing aan de nieuwe Europese en internationale Richtlijnen.

Het is de bedoeling:

A. een stand van zaken op te stellen van de nieuwe risico's door blootstelling aan toxicologische en psychosociale risicofactoren, op nationaal en Europees niveau.

Deze studies moeten nieuwe diagnostische, preventieve en curatieve benaderingen aanmoedigen, die rekening houden met de haalbaarheid en het aanpassingsvermogen van de sectoren, organisaties en mensen. Ze moeten ook bijdragen tot een grotere wetenschappelijke expertise bij de vorsers en hun de kans geven samen te werken in nationale en internationale uitmuntendheidsnetwerken.

B. de nodige kennis te vergaren voor de ontwikkeling en de bijwerking van de bestaande gegevensbanken over biologische, chemische, fysische en psychosociale risico's.

Als er nieuwe informatiesystemen overwogen zouden worden, zouden op voorhand de leemtes inzake doelpubliek, de aard en/of de inhoud van het systeem aangetoond zijn.

C. nieuwe correlaties aan te tonen tussen fysieke en/of mentale risicofactoren in bepaalde omgevingen.

D. de genetische gevoeligheid te bestuderen voor beroepsziekten, met inbegrip van de ethiek van zijn toepassing in de beroepsomgeving.

E. beroepsgebonden kanker en andere verergerende symptomatologieën te bestuderen vanuit epidemiologisch en preventief oogpunt.

F. nieuwe mogelijkheden uit te stippelen voor de evaluatie van beroepsrisico's.

Onderzoeksprojecten:

PS/01: Strategieën voor collectieve preventie van risico’s van het bovenste bewegingsapparaat. Optimalisatie van de individuele preventie in functie van arbeidsomstandigheden

PS/02: Preventie van musculoskeletale aandoeningen dmv belasting/belastbaarheidsratio

PS/03: Validatie van een professionele stress- en somatisatievragenlijst ter predicitie en preventie van werkonbekwaamheid

PS/04: Psychometrische verfijning van de WOCCQ (working conditions and control questionnaire) en evaluatie van de toepassingsmogelijkheden

PS/05: Registratie en evaluatie van individuele stralingsbelasting in de fosfaatindustrie en bij stukadoors

PS/06: Implementering en valorisering van een gestandardiseerd en gecomputeriseerd signaalsysteem voor arbeidsgebonden risico's

PS/07: Gebruiksvriendelijke informatiesystemen voor evaluatie van gezondheidsrisico's bij blootstelling aan chemische mutagenen/carcinogenen

PS/08: Internetsite en organisatie van seminaries over de microbiologische controle van gebouwen

PS/09: Opvolging en informatieverspreiding inzake de wetenschappelijke relevantie en irrelevantie van genetische susceptibiliteit bij normstelling voor risicobeheersing

PS/10: Valorisatie van een toxicologisch informatienetwerk REGETOX 2000 voor de bescherming van werknemers

PS/11: Organisatorische en psychosociale factoren en de ontwikkeling van musculoskeletale aandoeningen van de ledematen van het bovenlichaam (TMSMS)

PS/12: Ontwikkeling van een programma voor melding en analyse van kritieke incidenten in een medische omgeving

PS/13: Follow-up studie naar de etiologische en prognotische determinanten van beroepsgebonden rugklachten

PS/14: Organisatieveranderingen, jobstress, en klantensatisfactie: naar het "flexihealth" concept

PS/15: Impact van organisationele veranderingen en resulterende jobstress op somatisatie, biologie en absenteïsme

PS/16: Genotypische en fenotypische variabiliteit, individuele susceptibiliteitsfactoren en industriele genotoxische/neurotoxische agentia in arbeidsgeneeskunde

PS/17: Wetenschappelijke relevantie en irrelevantie van de genetische susciptibiliteit bij normstelling voor risicobeheersing

PS/18: Beroepsastma in België

PS/19: Validatie van microbiologische en chemische methodes voor werkplaatscontrole

Documentatie:

Des risques pour la santé .... à la protection des travailleurs en matière de santé: 10 ans de recherche fédérale en santé, travail et environnement   Bruxelles: SSTC, 2001 (SP0705)
[Om te downloaden

Van gezondheidsrisico's ... naar gezondheidsbescherming van de werknemers: 10 jaar federaal onderzoek inzake gezondheid, werk en milieu   Brussel: DWTC, 2001 (SP0706)
[Om te downloaden

Des risques pour la santé ... à la protection des travailleurs en matière de santé: 10 ans de recherche fédérale en santé-travail-environnement. Acquis et perspectives: dialogue avec les utilisateurs-décideurs: actes de la journée d'étude du 21 juin 2001   Bruxelles: SSTC, 2001 (SP0712)
[Om te downloaden

Van gezondheidsrisico's ... naar gezondheidsbescherming van werknemers: 10 jaar federaal onderzoek inzake gezondheid, arbeid en milieu. Resultaten en perspectieven - dialoog met gebruikers en beslissers: aktes van de studiedag van 21 juni 2001, voordrachten   Brussel: DWTC, 2001 (SP0713)
[Om te downloaden

From health hazards ... to workers' healthcare: 10 years of federal research in health-work-environment. Results and perspectives: dialogue with users and deciders: proceedings of the seminar of 21 june 2001, speeches   Brussels: OSTC, 2001 (SP0714)
[Om te downloaden

La recherche en ergonomie en Belgique: rapport de synthèse Malchaire, J. - Cock, N.  Bruxelles: SSTC, 2001 (SP0715)
[Om te downloaden

Het onderzoek in ergonomie in België: synthese Malchaire, J. - Cock, N.  Brussel: DWTC, 2001 (SP0716)
[Om te downloaden

10 ans de recherche en psychologie du travail et des organisations en Belgique De Keyser, V. - Peters, S. - Malaise, N.  Bruxelles: SSTC, 2001 (SP0717)
[Om te downloaden

10 jaar onderzoek naar de arbeids- en organisatiepsychosociologie in België De Keyser, V. - Peters, S. - Malaise, N.  Brussel: DWTC, 2001 (SP0718)
[Om te downloaden

La recherche en toxicologie industrielle et environnementale en Belgique: rapport de synthèse Kirsch-Volders, M. - Vanhauwaert, A. - Lison, D.  Bruxelles: SSTC, 2001 (SP0724)
[Om te downloaden

Het onderzoek op gebied van industriële en omgevingstoxicologie in België: syntheseverslag Kirsch-Volders, M. - Vanhauwaert, A. - Lison, D.  Brussel: DWTC, 2001 (SP0762)
[Om te downloaden

Bijdrage van de POD Wetenschapsbeleid tot een creatief en solidair beleid met betrekking tot de werkgelegenheid en de arbeidsvoorwaarden   Brussel : Federaal Wetenschapsbeleid, 2003 (SP1205)
[Om te downloaden

Contribution du SPP Politique scientifique à une politique créative et solidaire en matière d'emploi et de conditions de travail   Bruxelles : Politique scientifique fédérale, 2003 (SP1206)
[Om te downloaden

De la santé au travail : enjeux de la susceptibilité génétique en milieu professionnel.
Journée d'étude du 30 octobre 2003 : résumés des communications - Gezondheid op het werk : Inzet van genetische susceptibiliteit in het arbeidsmilieu. Studiedag van 30 oktober 2003 : Samenvattingen van de voordrachten
  Bruxelles : Politique scientifique fédérale, 2003 (SP1263)
[Om te downloaden

Facteurs organisationnels et psychosociaux et développement de troubles musculosquelettiques des membres supérieurs TMSMS : rapport final   Bruxelles : Politique scientifique fédérale, 2004 (SP1286)
[Om te downloaden

Organisational and psychosocial factors and the development of musculoskeletal disorders of the upper limbs : final report   Brussels : Federal Science Policy, 2004 (SP1287)
[Om te downloaden

Facteurs organisationnels et psychosociaux et développement de troubles musculosquelettiques des membres supérieurs TMSMS : résumé   Bruxelles : Politique scientifique fédérale, 2004 (SP1288)
[Om te downloaden

Organisatorische en psychosociale factoren en de ontwikkeling van musculo-skeletale aandoeningen aan de bovenste ledematen-MSA : samenvatting   Brussel :Federaal Wetenschapsbeleid, 2004 (SP1289)
[Om te downloaden

Organisational and psychosocial factors and the development of musculoskeletal disorders of the upper limbs : summary   Brussels : Federal Science Policy, 2004 (SP1290)
[Om te downloaden

De impact van organisationele veranderingen en resulterende jobstress op somatisatie, biologie en absenteïsme : eindrapport   Brussel :Federaal Wetenschapsbeleid, 2004 (SP1291)
[Om te downloaden

Impact of organizational changes and resulting job stress on somatization, biology and absenteeism : final report   Brussels : Federal Science Policy, 2004 (SP1292)
[Om te downloaden

Impact des changements organisationnels sur le stress au travail,
la somatisation, la biologie et l’absentéisme : résumé
  Bruxelles : Politique scientifique fédérale, 2004 (SP1293)
[Om te downloaden

De impact van organizationele veranderingen en resulterende jobstress
op somatisatie, biologie en absenteïsme : samenvatting
  Brussel :Federaal Wetenschapsbeleid, 2004 (SP1294)
[Om te downloaden

Impact of organizational changes and resulting job stress on somatization, biology and absenteeism : summary   Brussels : Federal Science Policy, 2004 (SP1295)
[Om te downloaden

Genotypische en fenotypische variabiliteit, individuele susceptibiliteitsfactoren en industriële genotoxische/neurotische agentia in de arbeidsgeneeskunde : eindrapport   Brussel :Federaal Wetenschapsbeleid, 2004 (SP1296)
[Om te downloaden

Genotypic and phenotypic variability, individual susceptibility factors and industrial genotoxicants/neurotoxicants in occupational medicine : final report   Brussels : Federal Science Policy, 2004 (SP1297)
[Om te downloaden

Variations génotypiques et phénotypiques, facteurs de susceptibilité individuelle et substances industrielles génotoxiques/neurotoxiques en médecine de travail : résumé   Bruxelles : Politique scientifique fédérale, 2004 (SP1298)
[Om te downloaden

Genotypische en fenotypische variabiliteit, individuele susceptibiliteitsfactoren en industriële genotoxische/neurotische agentia in de arbeidsgeneeskunde : samenvatting   Brussel :Federaal Wetenschapsbeleid, 2004 (SP1299)
[Om te downloaden

Genotypic and phenotypic variability, individual susceptibility factors and industrial genotoxicants/neurotoxicants in occupational medicine : final report   Brussels : Federal Science Policy, 2004 (SP1300)
[Om te downloaden

Validation des méthodes microbiologique et chimiques de contrôle des lieux de travail : rapport final   Bruxelles : Politique scientifique fédérale, 2004 (SP1301)
[Om te downloaden

Validation of microbiological and chemical inspections for the workplaces : final report   Brussels : Federal Science Policy, 2004 (SP1302)
[Om te downloaden

Validation des méthodes microbiologique et chimiques de contrôle des lieux de travail : résumé   Bruxelles : Politique scientifique fédérale, 2004 (SP1303)
[Om te downloaden

Validatie van de microbiologische en chemische methoden ter controle van de arbeidsplaats : samenvatting   Brussel :Federaal Wetenschapsbeleid, 2004 (SP1304)
[Om te downloaden

Validation of microbiological and chemical inspections for the workplaces : summary   Brussels : Federal Science Policy, 2004 (SP1305)
[Om te downloaden

Etablissement de video de formation : addendum au rapport final   Bruxelles : Politique scientifique fédérale, 2004 (SP1306)
[Om te downloaden

Development of training video : final report addendum   Brussels : Federal Science Policy, 2004 (SP1307)
[Om te downloaden

Etablissement de video de formation : résumé de l'addendum au rapport final   Bruxelles : Politique scientifique fédérale, 2004 (SP1308)
[Om te downloaden

Het opmaken van de video opleiding : samenvatting addendum   Brussel : Federaal Wetenschapsbeleid, 2004 (SP1309)
[Om te downloaden

Development of training video : summary addendum   Brussels : Federal Science Policy, 2004 (SP1310)
[Om te downloaden

Développement d'un système de signalement d'incidents/accidents en milieu médical : rapport final   Bruxelles : Politique scientifique fédérale, 2004 (SP1312)
[Om te downloaden

Development of a critical incidents reporting system in medecine : final report   Brussels : Federal Science Policy, 2004 (SP1313)
[Om te downloaden

Développement d'un système de signalement d'incidents/accidents en milieu médical : résumé   Bruxelles : Politique scientifique fédérale, 2004 (SP1314)
[Om te downloaden

Ontwikkeling van een meldingssysteem voor incidenten/ongevallen in een medische omgeving : samenvatting   Brussel : Federaal Wetenschapsbeleid, 2004 (SP1315)
[Om te downloaden

Development of a critical incidents reporting system in medecine : summary   Brussels : Federal Science Policy, 2004 (SP1316)
[Om te downloaden

Follow-up studie naar etiologische en prognostische determinanten van beroepsgebonden rugpijn : eindrapport = Etude de cohorte des déterminants étiologiques et pronostiques des maux de dos liés à la profession : rapport final   Brussel : Federaal Wetenschapsbeleid, 2004 (SP1317)
[Om te downloaden

Follow-up study into the etiologic and prognostic determinants of work related back pain : final report   Brussels : Federal Science Policy, 2004 (SP1318)
[Om te downloaden

Etude de cohorte des déterminants étiologiques et pronostiques des maux de dos liés à la profession : résumé   Bruxelles : Politique scientifique fédérale, 2004 (SP1319)
[Om te downloaden

Follow-up studie naar etiologische en prognostische determinanten van beroepsgebonden rugpijn : samenvatting   Brussel : Federaal Wetenschapsbeleid, 2004 (SP1320)
[Om te downloaden

Follow-up study into the etiologic and prognostic determinants of work related back pain : summary   Brussels : Federal Science Policy, 2004 (SP1321)
[Om te downloaden

Changements organisationnels, stress des employés, et satisfaction des clients: émergence du concept de flexihealth : rapport final   Bruxelles : Politique scientifique fédérale, 2004 (SP1333)
[Om te downloaden

Organizational changes, employee stress, and customer satisfaction: emergence of the ‘flexihealth’ concept : final report   Brussels : Science Policy Office, 2004 (SP1334)
[Om te downloaden

Changements organisationnels, stress des employés, et satisfaction des clients: émergence du concept de flexihealth : résumé   Bruxelles : Politique scientifique fédérale, 2004 (SP1335)
[Om te downloaden

Organisatieveranderingen, jobstress, en klantensatisfactie: naar het "flexihealth" concept : samenvatting   Brussel : Federaal Wetenschapsbeleid, 2004 (SP1336)
[Om te downloaden

Organisational changes, employee stress, and customer satisfaction: emergence of the ‘flexihealth’ concept : summary   Brussels : Science Policy Office, 2004 (SP1337)
[Om te downloaden

XRCC1, GSTM1 en EPHX1 polymorfismen zijn predictief voor micronucleusfrequenties in menselijke populaties: resultaten van een ‘pooled analysis’ van de gegevens van het Human MicroNucleus project : eindrapport addendum   Brussel : Federaal Wetenschapsbeleid, 2004 (SP1338)
[Om te downloaden

XRCC1, GSTM1 en EPHX1 polymorfismen zijn predictief voor micronucleusfrequenties in menselijke populaties: resultaten van een ‘pooled analysis’ van de gegevens van het Human MicroNucleus project : samenvatting addendum   Brussel : Federaal Wetenschapsbeleid, 2004 (SP1339)
[Om te downloaden

XRCC1, GSTM1 en EPHX1 polymorfismen zijn predictief voor micronucleusfrequenties in menselijke populaties: resultaten van een ‘pooled analysis’ van de gegevens van het Human MicroNucleus project : résumé addendum   Bruxelles : Politique scientifique fédérale, 2004 (SP1340)
[Om te downloaden

XRCC1, GSTM1 en EPHX1 polymorfismen zijn predictief voor micronucleusfrequenties in menselijke populaties: resultaten van een ‘pooled analysis’ van de gegevens van het Human MicroNucleus project : summary addendum   Brussels : Science Policy Office, 2004 (SP1341)
[Om te downloaden

Concilier flexibilité, changements dans les entreprises et santé des travailleurs : résultats de l'étude Flexihealth   Bruxelles : Politique scientifique fédérale, 2005 (SP1436)
[Uitgeput] 

Flexibiliteit, bedrijfsveranderingen en gezondheid op het werk verzoenen : resultaten van de studie Flexihealth   Brussel : Federaal Wetenschapsbeleid, 2005 (SP1437)
[Uitgeput] 

Wetenschappelijke relevantie en irrelevantie van de genetische vatbaarheid voor normstelling bij risicobeheersing : eindrapport   Brussel : Federaal Wetenschapsbeleid, 2007 (SP1849)
[Om te downloaden

Scientific relevance and irrelevance of genetic susceptibility for standard setting in risk control : final report   Brussels : Belgian Science Policy, 2007 (SP1850)
[Om te downloaden

Pertinence et non-pertinence de la susceptibilité génétique lors de l’établissement de normes dans le cadre du contrôle des risques : résumé   Bruxelles : Politique scientifique fédérale, 2007 (SP1851)
[Om te downloaden

Wetenschappelijke relevantie en irrelevantie van de genetische vatbaarheid voor normstelling bij risicobeheersing : samenvatting   Brussel : Federaal Wetenschapsbeleid, 2007 (SP1852)
[Om te downloaden

Scientific relevance and irrelevance of genetic susceptibility for standard setting in risk control : summary   Brussels : Belgian Science Policy, 2007 (SP1853)
[Om te downloaden

Ontwikkeling & Toepassingen:

  • www.woccq.be: Informatiesite gewijd aan de Belgische diagnosemethode voor psychologische risico's in het kader van het project "Psychometrische verfijning van de WOCCQ" (WOrking Conditions and Control Questionnaire) en evaluatie van de toepassingsmogelijkheden. Deze site omvat verschillende informaties die het gebruik en zijn mogelijkheden toelaten : 1. wettelijk nationaal kader belast met de audit inzake psycho-sociale risico's; 2. voorstelling van de vragenlijst; 3. begeleidingsmethodes; 4. manifestaties; 5. publicaties en interessante banden.
  • www.genetische-tests-en-arbeid.be: De website is zo opgevat dat geïnteresseerden met een zeer uiteenlopende achtergrond er voldoende, gegronde en bevattelijke informatie kunnen vinden over de mogelijke betekenis van de kennis van genetische vatbaarheid voor de gezondheidsbescherming bij de arbeid.
  • REGETOX 2000:Het computernetwerk REGETOX 2000 verenigt verschillende partners die actief zijn in de universiteiten, arbeidsgeneeskunde, industriële toxicologie, moleculaire biologie en industrie. Het netwerk omvat: 1. een multimedia gegevensbank voor arbeidstoxicologie; 2. links met andere toxicologische gegevensbanken op het internet; 3. een algemene procedure voor de evaluatie van het chemische risico. De procedure omvat 4 niveaus van een verschillende complexiteit. De procedure werd uitgewerkt voor preventieadviseurs (interne adviseurs en arbeidsgeneeskundigen), maar is ook gericht tot andere actoren in de onderneming (hiërarchie, werknemers).
  • SOBANE: SOBANE is een methode voor het opsporen en uitschakelen van beroepsrisico's die alle werknemers van een onderneming actief betrekt bij het gezondheids- en veiligheidsbeleid. SOBANE staat voor Screening (opsporing), OBservatie, ANalyse en Expertise, vier interventieniveaus in het risicobeleid. Deze methode opent de volgende mogelijkheden: - deelname van alle actoren (werknemers, kader, preventieadviseurs, externe deskundigen); - gestructureerde samenwerking tussen werknemers, hiërarchie, interne en externe preventieadviseurs, met het oog op een efficiënter gebruik van beschikbare middelen en bekwaamheden; - globale en niet-gerichte aanpak van alle problemen om te vermijden dat interventie i.v.m. een bepaald risico een ander risico zou verhogen; - introductie van een preventiecultuur in alle ondernemingen, inclusief KMO’s.