Programma en prioriteiten van het Belgische voorzitterschap

Programma van het voorzitterschap

Het programma bevat de prioriteiten en de hoofdlijnen voor het Belgische voorzitterschap van de Raad van de Europese Unie van 1 januari tot 30 juni 2024.

België bekleedt voor de dertiende keer het roulerende voorzitterschap. En dat net op een moment dat de Europese Unie op een kruispunt staat, aangezien ze wordt geconfronteerd met de gevolgen van de ongerechtvaardigde Russische agressie in Oekraïne, de pandemie, de energiecrisis, desinformatie, extreme klimaatverschijnselen en een heroplaaiing van het conflict in het Midden-Oosten.

Het Belgische voorzitterschap zal de nodige inspanningen leveren om de Europese burgers beter te beschermen, nauwer samen te werken en ons klaar te stomen voor onze gezamenlijke toekomst. Daarbij zal het zich concentreren op zes themadomeinen en bijzondere aandacht besteden aan het in stand houden van onze onwrikbare steun aan Oekraïne.

Nu de huidige institutionele cyclus ten einde loopt, zal het voorzitterschap mee zorgen voor een vloeiende overgang naar de volgende. Het zal de goedkeuring van de strategische agenda 2024-2029 ondersteunen en het overleg omtrent de toekomst van de Europese Unie voorbereiden.

Programma van het voorzitterschap...

Prioriteiten van het Belgische Voorzitterschap

België neemt het voorzitterschap van de Raad van de Europese Unie op zich tijdens de eerste helft van 2024, van 1 januari tot 30 juni. Dit zijn de zes prioriteiten van het Belgische voorzitterschap dit semester.

• De rechtsstaat, de democratie en de eenheid verdedigen

  De Europese Unie is geënt op de eerbiediging van de fundamentele rechten, de rechtsstaat en de waarden van de democratie, om het pad te effenen voor cohesie, het beschermen van individuele vrijheden, gelijkheid en niet-discriminatie, en het welzijn van onze burgers. De democratische beginselen, de rechtsstaat en fundamentele rechten vrijwaren wordt essentieel in het werk van het Belgische Raadsvoorzitterschap.

  Het voorzitterschap wil de inspraak en integratie van burgers versterken, met een bijzonder oog voor jongerenparticipatie, en zich ook inspannen voor het Europese onderwijs en voor de kwaliteit van dat onderwijs, levenslang leren, mobiliteit en sport. Het zal de democratische waarden uitdragen door persvrijheid en pluralisme te versterken, de digitale transformatie van de culturele en creatieve sectoren te stimuleren en de raakpunten tussen cultuur, erfgoed en de Europese identiteit af te tasten. In dat opzicht zal samenwerken op verschillende bestuursniveaus ons helpen om een brede waaier aan noden en uitdagingen doeltreffend aan te pakken, zonder te tornen aan het subsidiariteits- en proportionaliteitsbeginsel.

  Een uitgebreidere Unie moet ons allemaal sterker maken. Daarom wil het voorzitterschap kandidaat-lidstaten bijstaan in hun inspanningen om tot onze Unie toe te treden. Tegelijkertijd wordt het cruciaal om de beleidslijnen, middelen en besluitvormingsstructuren van de Unie klaar te maken voor toekomstige toetredingen.

• Ons concurrentievermogen versterken

  In het licht van veranderende geopolitieke realiteiten en de snelle ontwikkeling van nieuwe technologieën, zoals artificiële intelligentie, moet de EU prioriteit geven aan haar concurrentievermogen en industriebeleid op lange termijn. De EU moet een gelijk speelveld waarborgen voor bedrijven, in het bijzonder kmo's, om ze in staat te stellen zowel binnen Europa als wereldwijd eerlijk te concurreren. Een samenhangend, voorspelbaar en vereenvoudigd regelgevend kader is daarbij bepalend. De EU moet een toonaangevende rol spelen in de ontwikkeling van een duurzaam, innovatief en weerbaar digitaal ecosysteem waar burgers zich kunnen ontplooien en bedrijven kunnen gedijen.

  Het Belgische voorzitterschap zal zich inzetten om de interne markt en de industriële toekomst van de EU te versterken, en zal voortwerken aan het voltooien van de kapitaalmarkten- en de energie-unie. Bijzondere aandacht gaat daarbij uit naar een betere economische veiligheid, naar het beperken van schadelijke afhankelijkheid en naar het promoten van ons technologisch leiderschap in kritieke sectoren.

  Het voorzitterschap wil onderzoek, ontwikkeling en innovatie een grotere rol toedichten, om uit te groeien tot een koploper in het ontwikkelen en op de markt brengen van maatoplossingen die de essentiële waardeketens binnen de EU weerbaarder en competitiever maken. Het zal streven naar een toekomstbestendige arbeidsmarkt die werkgelegenheid en groei stimuleert. Het zal het belang van zowel publieke als private investeringen benadrukken. Het zal ook hameren op de sleutelrol van het cohesiebeleid, als onontbeerlijk instrument voor langetermijninvesteringen, als aanjager van transformatie en convergentie en als cement voor de Europese Unie. Bijzondere aandacht zal uitgaan naar onze autonomie op het gebied van voedselproductie. Het voorzitterschap zal tot slot focussen op de samenhang tussen het interne en externe EU-beleid.

• Op weg naar een groene en rechtvaardige transitie

  De ambitieuze transitie-agenda van de EU is geënt op de dringende nood om de zogeheten drievoudige crisis (klimaatverandering, biodiversiteitsverlies en vervuiling) aan te pakken. Het Belgische voorzitterschap onderstreept hoe belangrijk het is om kordaat en holistisch op te treden, waarbij niemand aan zijn lot wordt overgelaten.

  Om verder werk te maken van de Green Deal, wordt de energie- en klimaattransitie een topprioriteit voor het voorzitterschap. Om weerbaarder te worden tegen de klimaatverandering, zal het voorzitterschap er alles aan doen om de circulaire economie binnen de Unie te bevorderen en die Unie ook paraat en wendbaar te maken. Het zal ook volop inzetten op duurzaam waterbeheer.

  Geopolitieke gebeurtenissen en extreme klimaatverschijnselen hebben aangetoond dat er vaart moet worden gezet achter de - inclusieve - energietransitie. Die moet energie betaalbaar houden voor burgers en bedrijven, een sterke en betrouwbare voorzieningszekerheid waarborgen en bijdragen tot onze klimaatneutraliteit. De EU moet haar potentieel voor energie-efficiëntie in de hele economie ten volle uitspelen en de ontwikkeling van hernieuwbare en koolstofarme energiebronnen en -dragers versnellen. Aanvullende investeringen in een flexibel en geïntegreerd Europees energienet zijn daarin essentieel.

• Onze sociale en gezondheidsagenda versterken

  Geschraagd door de Europese pijler voor sociale rechten streeft het Belgische voorzitterschap naar een ambitieuze sociale agenda voor de EU, die moet leiden tot een Europese samenleving die inclusiever, gendergelijker en billijker is voor iedereen.

  Het voorzitterschap zal ernaar streven om het sociaal overleg op alle niveaus te versterken en ijveren voor eerlijke arbeidsmobiliteit, mentale gezondheid op het werk en toegang tot duurzame sociale bescherming. Het wil de sociale dimensie van het Europese semester versterken - met bijzonder oog voor de eerste implementering van het kader voor sociale convergentie en het sociale investeringspotentieel - en een kader promoten dat de uitbouw van de sociale economie bevordert. Het voorzitterschap zal ook een lans breken voor meer politieke daadkracht om iedereen waardige en betaalbare huisvesting te bieden.

  Voorts zal het voorzitterschap zijn steun verlenen bij de evaluatie van de crisisparaatheid van de EU, de voorzieningszekerheid van geneesmiddelen versterken en een strategie uitstippelen om het gezondheids- en zorgpersoneel binnen de EU uit te breiden. Om burgers een betere toegang te geven tot betaalbare geneesmiddelen, zal het Voorzitterschap de nodige inspanningen leveren om onvervulde medische noden aan te pakken.

• De mensen en de grenzen beschermen

  Het voorzitterschap wil alle overige wetgevingsdossiers in verband met het nieuwe Europese migratie- en asielpact behandelen. In een geest van verantwoordelijkheid en solidariteit zal het pact het vertrouwen onder de lidstaten aanwakkeren. Het zal ook juridische duidelijkheid scheppen voor mensen die in de EU aankomen, en voor de EU-burgers zal het een humaan en effectief migratiebeheer waarborgen, dat overeenstemt met onze waarden en met het internationaal recht. Het zal ook een gemeenschappelijke en snelle reactie op migratiecrisissen tot stand brengen en de legale migratie naar de EU bevorderen.

  Het voorzitterschap zal zich inzetten om de externe dimensie van migratie en asiel te versterken, in het bijzonder door nauw samen te werken met onze Afrikaanse partners. Die aanpak past in de bredere inspanning om voort te bouwen aan een win-winpartnerschap tussen onze twee continenten, geheel volgens het internationale recht.

  Bijzondere aandacht zal daarbij uitgaan naar de strijd tegen de georganiseerde misdaad, de preventie en aanpak van terrorisme en gewelddadig extremisme en het beter wapenen van de EU tegen crisissen en nieuwe hybride-uitdagingen.

  Om onze burgers te kunnen blijven beschermen, moet er ook worden gepraat over de toekomst van de Europese veiligheid en defensie, met een sterker geïntegreerde aanpak binnen de Unie als doel. De klemtoon zal liggen op sterkere technologische en industriële fundamenten voor de Europese defensie, onder meer door de mogelijkheid te onderzoeken om een Europese defensie-industrie uit te bouwen.

• Europa als wereldspeler promoten

  Geopolitieke geschillen zetten het multilateralisme en de op regels gebaseerde internationale orde steeds sterker onder druk. Zo woedt er voor het eerst sinds lang weer een open oorlog op het Europese continent. Om die realiteit in de ogen te zien, zal het Belgische voorzitterschap krachtdadig de inspanningen voortzetten die de EU al heeft geleverd om veerkrachtiger en autonomer te worden en haar belangen en waarden te vrijwaren.

  Binnen die resolutere benadering zal het voorzitterschap ook beklemtonen dat openheid, dialoog en samenwerking de kern vormen van de manier waarop de EU haar belangen heeft opgevat. Om de doelstellingen van haar buitenlandbeleid te bereiken, moet de EU haar volledige economische, veiligheids- en defensiegewicht in de weegschaal gooien en haar capaciteiten op het gebied van ontwikkeling en humanitaire hulp ten volle inzetten. Dat omvat een ambitieus en evenwichtig handelsbeleid dat open, duurzaam en assertief is. Daarvoor is een sterker op regels gebaseerd multilateraal handelsbestel nodig. In overeenstemming met de Agenda 2030 zal het voorzitterschap ijveren voor sterkere gezondheidsstelsels, als fundament voor een universele dekking van de gezondheidszorg. Tegelijk moet iedereen een billijke toegang hebben tot innovatieve, weerbare, duurzame en kwaliteitsvolle gezondheidsdiensten en -producten.

Prioriteiten van het voorzitterschap...