Onderzoeksproject DR/60 (Onderzoeksactie DR)
Objectieven
Ondanks een divers aanbod aan ambulante zorg, worden huisartsen beschouwd als de belangrijkste actoren in de detectie van en de ondersteuning bij problemen gerelateerd aan druggebruik (illegaal of niet). Evenzeer wordt verwacht van arbeidsgeneesheren, dat zij als promotor van gezondheid en veiligheid op de werkplaats, een rol spelen op gebied van verslaving (Collectieve arbeidsovereenkomsten conventie Nr. 100). In België is weinig geweten omtrent de middelen en strategieën, die deze zorgverleners toepassen, wanneer ze geconfronteerd worden met dit probleem, noch wat hun interesse of houding daarin is.
Om op deze vragen een antwoord te bieden, heeft UP TO DATE als doel inzicht te verwerven over 1) hoe de reële hulpvraag er in eerstelijnszorg uit ziet; 2) in welke mate huisartsen en arbeidsgeneesheren betrokken zijn bij dit probleem; 3) welke middelen zij ter beschikking hebben om een gepast antwoord op alle soorten vragen naar behandeling van middelengebruik te bieden. Andere zorgverleners uit de verslavingszorg zullen bevraagd worden om na te gaan of ze huisartsen en arbeidsgeneesheren als een steun beschouwen, en of de rol van huisartsen voldoende gewaardeerd wordt.
Ons vertrekpunt is om de artsen hun houding te bestuderen met betrekking tot het fenomeen middelengebruik (alcohol, illegale drugs, hypnotica en kalmeringsmiddelen) eerder dan hun specifieke attituden naar iedere gebruikersgroep toe. Enquêtes voor huisartsen en arbeidsgeneesheren werden op dezelfde wijze opgesteld, met een beperking tot de volwassen patiëntenpopulatie (18-65 jaar), om de symmetrie van onderzoek in de huisartspraktijk en arbeidsomgeving te verzekeren.
Programma
Deel 1: Epidemiologie
Het UP TO DATE consortium zal epidemiologische data van de algemene bevolking verzamelen en analyseren. De data zullen verzameld worden in de eerste helft van 2013 via het Belgisch netwerk van de Huisartsenpeilpraktijken, dat gecoördineerd door het Wetenschappelijk Instituut voor Volksgezondheid (WIV). De focus zal enerzijds liggen op misbruik van alcohol, illegale drugs, slaap- en kalmeermiddelen en anderzijds op de arbeidssituatie.
Deel 2: Literatuur review
Een systematische literatuur review zal uitgevoerd worden over internationale richtlijnen in verband met
• Screening en interventies door huisartsen en bedrijfsartsen ivm middelen misbruik;
• Modellen voor verwijzing en samenwerking tussen huisartsen, bedrijfsartsen en specialisten.
Deel 3 (HA) en deel 4 (BA): Houding en ervaring van huisartsen en bedrijfsartsen in de dagelijkse praktijk ten opzichte van middelen misbruik, screening, preventie en management
In deel 3 en 4 van het onderzoek zal de houding en ervaring van artsen beschreven worden ten opzichte van misbruik van alcohol, illegale drugs, slaap- en kalmeermiddelen. In dit onderzoek zal rekening gehouden worden met de verschillende mogelijke professionele contexten binnen de huisartsgeneeskunde en de bedrijfsgezondheidszorg en ook met de visies en praktijk van artsen die misbruik in hun dagelijkse praktijk frequent behandelen (eventueel binnen een netwerk) als voor artsen die dit niet of weinig tegenkomen.
Om een breed inzicht te krijgen in de verschillende opinies hieromtrent zal in een eerste fase een kwalitatief onderzoek uitgevoerd worden aan de hand van individuele interviews en/of focus groepen. Vervolgens zal een representatieve steekproef van de twee medische specialisaties bevraagd worden dmv een kwantitatieve vragenlijst om de data uit de kwalitatieve analyse te staven en/of om bijkomende lokale problemen op te sporen.
Deel 5: Een blik in de spiegel
De behoeften en de aanbevelingen voor een betere samenwerking met huisartsen en bedrijfsartsen zullen door andere actoren van het werkveld getoetst worden: organisaties op het terrein, instellingen voor geestelijke gezondheid, werkgevers- en werknemersorganisaties, preventieadviseurs en HRM verantwoordelijken van bedrijven, vertegenwoordigers van het gerechtelijk en strafrechtelijk systeem. Via de techniek van nominale groepen worden prioriteiten vastgelegd.
Deel 6: Internationale vergelijking
Op het internet en in de grijze literatuur zoeken we naar relevante en geëvalueerde ervaringen of programma’s in het buitenland, die de betrokkenheid en de aanpak van huisartsen en bedrijfsartsen bij middelenmisbruik verbeteren. In deze fase van het onderzoek willen we de meest interessante projecten detecteren en nagaan in welke mate ze in België kunnen worden toegepast.
Deel 7: Valoriseren van de resultaten
In de laatste fase van het onderzoek worden de bevindingen kenbaar gemaakt aan de stakeholders van huisartsen en bedrijfsartsen (academici, leden van wetenschappelijke organisaties, beroepsverenigingen, medische syndicaten). Deze stakeholders kunnen helpen om de resultaten in de dagelijkse praktijk te integreren.
We gebruiken de methode van ‘Large Scale Interventions’ (LSI) die stakeholders betrekt in alle fases van het veranderingsproces, en die een evenwicht tussen top-down en bottom-up besluitvorming realiseert. Eerst worden workshops georganiseerd voor huisartsen en bedrijfsartsen afzonderlijk. Nadien zullen in een gezamenlijke workshop de behoeften en aanbevelingen voor samenwerking op de agenda staan.
Up to Date : use of psychoactive substances in adults: Prevention and Treatment by general practitioners and Occupational physicians; DATa retriEval : final report Book I
Vanmeerbeek, Marc - Remmen, Roy - Van Casteren, Viviane ... et al. Brussels : Belgian Scientific Policy, 2015 (SP2621)
[Om te downloaden]
Up to Date : use of psychoactive substances in adults: Prevention and Treatment by general practitioners and Occupational physicians; DATa retriEval : final report Book II
Vanmeerbeek, Marc - Remmen, Roy - Van Casteren, Viviane ... et al. Brussels : Belgian Scientific Policy, 2015 (SP2622)
[Om te downloaden]
Up to Date : use of psychoactive substances in adults: Prevention and Treatment by general practitioners and Occupational physicians; DATa retriEval : samenvatting
Vanmeerbeek, Marc - Remmen, Roy - Van Casteren, Viviane ... et al. Brussel : Federaal Wetenschapsbeleid, 2015 (SP2623)
[Om te downloaden]
Up to Date : use of psychoactive substances in adults: Prevention and Treatment by general practitioners and Occupational physicians; DATa retriEval : résumé
Vanmeerbeek, Marc - Remmen, Roy - Van Casteren, Viviane ... et al. Bruxelles : Politique scientifique fédérale, 2015 (SP2624)
[Om te downloaden]
