Onderzoeksproject DR/61 (Onderzoeksactie DR)
In België bestaan op elk echelon van de strafrechtsbedeling alternatieve afhandelingen om druggebruikende delinquenten door te verwijzen naar de (drug)hulpverlening. Een Belgische effectstudie toonde aan dat crimineel gedrag en druggebruik daalden na de toepassing van een alternatieve afhandeling (zowel op parket- als op straftoemetingsniveau) en dat een verbetering optrad voor alle druggerelateerde levensdomeinen. Het gebrek aan een controlegroep liet evenwel geen vergelijking toe met een andere groep druggebruikers (De Ruyver et al., 2007).
Op het niveau van de straftoemeting werd in mei 2008 binnen de Gentse Rechtbank van Eerste Aanleg een eerste Belgische drugbehandelingskamer (DBK) opgericht, namelijk het proefproject “drugbehandelingskamer” (DBK). De DKB behandelt alle druggerelateerde zaken en richt zich op problematische druggebruikers die druggerelateerde criminaliteit plegen. Tijdens het eerste werkingsjaar werd het Gentse DBK-project procesmatig geëvalueerd door de Universiteit Gent en de Dienst voor het Strafrechtelijk Beleid (Colman et al., 2011; Vander Laenen, 2012a, 2012b). De huidige studie onderzoekt de uitkomsten van de DBK.
Het centrale doel van het QUALECT-onderzoek is het uitvoeren van een outcome evaluatie van het Gentse DBK-project met specifieke aandacht voor verbeteringen op verschillende levensdomeinen van druggebruikende delinquenten na het al dan niet volgen van een DBK-traject. Deze studie vormt een aanvulling op de recidivestudie die werd uitgevoerd door de Dienst voor Strafrechtelijk Beleid. Naast de objectieve uitkomsten van het DBK-project worden de perspectieven van verschillende stakeholders op het DBK-project bestudeerd.
Het QUALECT onderzoek maakt gebruik van een multi-methodisch onderzoeksdesign, meer bepaald een combinatie van kwantitatieve en kwalitatieve onderzoeksmethoden.
In het kwantitatieve luik van de studie wordt een systematische literatuurstudie uitgevoerd op (inter)nationale databanken naar effect en outcome studies van ‘drug treatment courts’ op het vlak van recidive, druggebruik en andere druggerelateerde levensdomeinen. Deze internationale resultaten worden vergeleken met de uitkomsten van het Gentse DBK-project, die verzameld worden door een dossierstudie. Daarnaast wordt de werklast en –kost van het DBK-project op het justitieel systeem in kaart gebracht.
In het kwalitatieve luik van de studie worden enerzijds semi-gestructureerde interviews afgenomen van hulpverleners en DBK-cliënten over hulpverleningstrajecten, werklast en subjectieve ervaringen met deze vorm van justitiële drang. Anderzijds worden veroordeelden, DBK- en niet-DBK-cliënten, bevraagd over hun perceptie van de invloed van de strafrechtelijke procedure op hun leven (crimineel gedrag, druggebruik en andere druggerelateerde levensgebieden) en op hun visie omtrent de strafrechtsbedeling en hulpverlening.
Het QUALECT onderzoek beoogt een bijdrage te leveren aan een evidence-based drugbeleid in België door 1) het uitvoeren van een outcome studie aangaande een specifieke justitiële interventie, 2) een vergelijking mogelijk te maken van deze interventie met een bestaande alternatieve maatregel (probatie), en 3) te focussen op de vraag of het DBK-project werkt, én op de vragen waarom en hoe deze interventie werkt. Het QUALECT onderzoek zal daarnaast verder inzicht bieden in de relatie tussen justitie en hulpverlening (impact op de werklast van de hulpverlening, afstemming van dossiers en registratie tussen justitie en hulpverlening).
Op basis van de resultaten van QUALECT zullen aanbevelingen worden geformuleerd die indicaties geven over een mogelijke uitbreiding van het Gentse DBK-project naar andere gerechtelijke arrondissementen. Daarnaast zal het eindrapport beleidsaanbevelingen bevatten betreffende het optimaliseren van de werking van het DBK-project en van de relatie tussen justitie en hulpverlening.
Referenties
Colman, C., De Ruyver, B., Vander Laenen, F., Vanderplasschen, W., Broekaert, E., De Keulenaer, S., & Thomaes, S. (2011). De Drugbehandelingskamer: Een andere manier van afhandelen. Het proefproject geëvalueerd. Antwerpen: Maklu.
De Ruyver, B., Ponsaers, P., Lemaitre, A., Macquet, c., De Wree, E., Hodeige, R., Pieters, T., Cammaert, F., & Sohier, C. (2007). Effecten van alternatieve afhandeling voor middelengebruikers. Gent: Academia Press.
VanderLaenen, F., Colman, C., De Keulenaer, S., & Thomaes, S. (2012). De drugbehandelingskamer van Gent, procesevaluatie. In: Pauwels, L., & Vermeulen, G. (eds.). Update in de Criminologie VI. Actuele ontwikkelingen inzake EU-strafrecht, veiligheid, politie, strafprocedure, prostitutie en mensenhandel, drugsbeleid en penologie (pp. 277-297). Antwerpen: Maklu.
Vander Laenen, F., Colman, C., De Keulenaer, S., & Thomaes, S. (2012). Drugbehandelingskamer, de Gentse ervaringen. Panopticon, 33(1), 80-84.
Het pilootproject drugbehandelingskamer te Gent : een uitkomstenevaluatie : eindrapport
Vander Laenen, Freya - Vanderplasschen, Wouter - Wittouck, Ciska ... et al Brussel : Federaal Wetenschapsbeleid, 2014 (SP2596)
[Om te downloaden]
Uitkomsten- en recidiveonderzoek van de Gentse drugbehandelingskamer. Conclusies en aanbevelingen : samenvatting
Vander Laenen, Freya - Vanderplasschen, Wouter - Wittouck, Ciska ... et al Brussel : Federaal Wetenschapsbeleid, 2015 (SP2613)
[Om te downloaden]
Étude des résultats et de la récidive de la chambre pour le traitement des dossiers drogue de Gand. Conclusions et recommandations. Résumé
Vander Laenen, Freya - Vanderplasschen, Wouter - Wittouck, Ciska ... et al Bruxelles : Politique scientifique fédérale, 2015 (SP2614)
[Om te downloaden]
Outcome and recidivism study of the Ghent drug treatment court. Conclusions and recommendations. Summary
Vander Laenen, Freya - Vanderplasschen, Wouter - Wittouck, Ciska ... et al Brussels : Belgian Science Policy, 2015 (SP2615)
[Om te downloaden]
