Onderzoeksproject DR/79 (Onderzoeksactie DR)
Nieuwe Psychoactieve Stoffen (NPS), ook wel ‘legal highs’, ‘research chemicals’, designer drugs, etc.genoemd, zijn ‘nieuwe drugs of psychotrope stoffen, in zuivere vorm of bereiding, die niet zijn opgenomen in de internationale (VN) verdragen inzake drugs maar die gelijkaardige effecten voor de volksgezondheid hebben als de middelen, wél opgenomen zijn in voornoemde verdragen’ (definitie EMCDDA). Het gaat met andere woorden om nieuwe, vaak synthetische roesmiddelen die de klassieke illegale drugs zoals heroïne, cocaïne, cannabis, etc imiteren maar door hun afwijkende moleculaire structuur, werden ontworpen om de drugwetgeving te omzeilen. De productie en het gebruik van NPS is een wereldwijd fenomeen geworden dat ook in ons land aan belang lijkt te winnen.
De snel veranderende markt van roesmiddelen vereist nieuw en bijkomend onderzoek. Het NPS-care project heeft hierin zijn plaats. Het NPS-care project wordt gefinancierd door BELSPO en gecoördineerd door HoGent. Het is een primair kwalitatief onderzoeksproject dat inzicht wil verwerven in de gebruikscultuur van NPS en de eventuele aangepaste noden op het vlak van preventie, zorg en schadebeperkende (Harm Reduction) initiatieven m.b.t. dit fenomeen wil identificeren. Wie zijn de gebruikers van NPS, welke middelen gebruiken ze precies, hoe gebruiken ze die (frequentie, toedieningswijze…), hoe komen ze aan hun middelen, in welke sociale context gebruiken ze? Gaat het om problematisch gebruik of niet? Wat is de invloed van de wet (illegaliteit of niet) op gebruikers? Zijn er aangepaste, NPS-specifieke, initiatieven nodig in het (gespecialiseerde) werkveld?
Om dit soort vragen te kunnen beantwoorden, krijgen diepte-interviews met 60 gebruikers een centrale plaats in het eerste luik van het onderzoek. Hoewel er een korte, gestructureerde vragenlijst wordt afgenomen die peilt naar sociodemografische en productgerelateerde variabelen, ligt de nadruk op storytelling. Daarnaast krijgen respondenten de mogelijkheid het middel van hun voorkeur te laten testen op zijn farmacologische samenstelling. Dankzij een unieke samenwerking met het Wetenschappelijk Instituut Volksgezondheid (WIV), kan zo op wetenschappelijke wijze bepaald worden hoe het staat met‘awareness’ bij gebruikers, ofwel wat zij menen te gebruiken in tegenstelling tot wat ze effectief gebruiken.
Hierdoor ontstaat een accuraat beeld van de markt van NPS en kunnen gebruikers verwittigd worden wanneer bepaalde gevaarlijke stoffen de ronde doen.
In het tweede luik van het project ligt de focus op de professional en de (gespecialiseerde) sector. Aangezien ook steeds meer professionals in contact komen met deze middelen, gaat het project op zoek naar hun ervaringen hiermee, alsmede hún specifieke noden. Om hierop een zicht te krijgen, wordt een seminarie georganiseerd waarop (inter)nationale sprekers het woord nemen en waaraan relevante actoren uit het werkveld kunnen deelnemen. Het seminarie is tevens het vertrekpunt voor het recruteren van Belgische professionals, die we willen bevragen middels de Nominale Groeps Techniek (NGT). Deze consensusmethode zal resulteren in een inventaris van noden (preventie, zorg en Harm Reduction) van de verschillende groepen professionals. De inventaris zal vervolgens worden voorgelegd aan een breder publiek van actoren d.m.v. een Lime Survey.
Ten slotte is een derde en laatste dele van het project voorbehouden voor (internationale) literatuurstudie van initiatieven inzake preventie, zorg en HR. De resultaten van deze studie vormen het uitgangspunt voor 2 focusgroepen die worden georganiseerd in een laatste fase van het project. Resultaat van de focusgroepen is een voorstel van haalbare, implementeerbare (good) practices in België m.b.t. NPSgerelateerde preventie, zorg en HR.
Het NPS-care project wordt gedragen door een aantal partners die elk hun specifieke expertise inbrengen.
Een (uniek) voorbeeld hiervan is de samenwerking met het WIV voor het testen van producten (cf. supra) en de daaruit voortvloeiende complementariteit van kwalitatieve en kwantitatieve data. Het project wordt voorts gedragen door heel wat partners die elk hun (methodologische) expertise hebben. Het gaat niet alleen om een onderzoekspartner in de vorm van de Ugent maar ook de verschillende partners uit het werkveld, waaronder VAD, Eurotox, Modus Vivendi, Safe ’n Sound en Free Clinic/spuitenruil. De relevantie van het NPS-care project spreekt voor zich. Het is het eerste federaal opgezette onderzoek naar NPS-gebruik in dit land. Het betekent een substantiële uitbreiding van de wetenschappelijke data die in België bestaan inzake NPS, inclusief het unieke aspect van sample-testing. Voorts zal het beleid en maatschappij meer inzicht geven in de gebruikscultuur die deze nieuwe middelen omringt (cf. supra), in de specifieke noden van gebruikers en sector. Ten slotte zullen concrete en gedragen aanbevelingen worden gedaan met het oog op bestaande of te implementeren NPS-gerelateerde good practices.
De integratie van alle bevindingen in het kader van het NPS-care project zal zijn neerslag vinden in een onderzoeksrapport. De onderzoeksresultaten zullen tevens worden samengevat en specifieke (deel)resultaten zullen worden beschreven in artikels in gespecialiseerde (nationale en internationale) tijdschriften.
Understanding New Psychoactive Substance (NPS) use in Belgium from a health perspective (NPS-care) : samanvatting
Van Havere, Tina - Vander Laenen, Freya - Colman, C. ... et al. Brussel : Federaal Wetenschapsbeleid, 2020 (SP2910)
[Om te downloaden]
Understanding New Psychoactive Substance (NPS) use in Belgium from a health perspective (NPS-care) : résumé
Van Havere, Tina - Vander Laenen, Freya - Colman, C ... et al. Bruxelles : Politique scientifique fédérale, 2020 (SP2911)
[Om te downloaden]
Understanding New Psychoactive Substance (NPS) use in Belgium from a health perspective (NPS-care) : summary
Van Havere, Tina - Vander Laenen, Freya - Colman, C. ... et al. Brussels : Belgian Science Policy, 2020 (SP2912)
[Om te downloaden]
Understanding New Psychoactive Substance (NPS) use in Belgium from a health perspective (NPS-care) : final report
Van Havere, Tina - Vander Laenen, Freya - Colman, C. ... et al. Brussels : Belgian Science Policy, 2020 (SP2913)
[Om te downloaden]
