Onderzoeksproject DR/94 (Onderzoeksactie DR)
Tabaks- en alcoholgebruik behoren tot de belangrijkste gedragsgebonden risicofactoren voor slechte gezondheid en vroegtijdige sterfte. Eerder heeft het door Belspo gefinancierde SOCOST-project de maatschappelijke kosten van legale en illegale drugs in België beoordeeld en de noodzaak vastgesteld voor een meer duurzame, op maat gemaakte en geïntegreerde monitoring van de maatschappelijke impact die aan middelengebruik wordt toegeschreven. De Belgische nationale ziektelaststudie, gecoördineerd door Sciensano, het Belgische instituut voor gezondheid, biedt een platform om dit te bereiken.
Het doel van het SUBOD-project is om de nodige methodologische ontwikkelingen uit te voeren om de ziektelast die toe te schrijven is aan tabaks- en alcoholgebruik te integreren in de Belgische nationale ziektelaststudie en een verbeterde en routinematige monitoring van deze impact te initiëren. De globale economische kosten van tabaks- en alcoholgebruik worden gekwantificeerd met behulp van causaliteitsmodellen, toegepast op de HISLink-dataset, waarbij de gegevens van de Belgische Gezondheidsenquête worden gekoppeld aan de gezondheidszorggegevens van het Intermutualistisch Agentschap. De ziektespecifieke last van tabaks- en alcoholgebruik wordt gekwantificeerd met behulp van het kader van de vergelijkende risicobeoordeling, dat de last van risicofactoren definieert als de som van de toegeschreven lasten van de verschillende causaal gerelateerde ziekten. Voor elk risico-uitkomstpaar wordt de toegeschreven last verkregen door de algehele last van de gezondheidsuitkomst (bijvoorbeeld in termen van Disability-Adjusted Life Years of economische kosten) te vermenigvuldigen met de population attributable fraction (PAF), dat wordt verkregen door gegevens over blootstelling (consumptie) te integreren met de relatieve risico's die consumptie associëren met ziekte-incidentie of sterfte.
Het SUBOD-project beoordeelt de ziektelast van tabaks- en alcoholgebruik in België, gebruikmakend van lokale gegevens en kennis. Allereerst evalueert SUBOD kritisch beschikbare gegevensbronnen over tabaks- en alcoholgebruik en verkoop in België, met als doel een methodologie vast te stellen voor het monitoren van de werkelijke omvang van tabaks- en alcoholgebruik. Vervolgens wordt een scoping review uitgevoerd van relatieve risico's voor tabaks- en alcoholgebruik en hun toegeschreven ziekten, gebruikmakend van wetenschappelijke en grijze literatuur, met als doel een open portaal van best evidence relatieve risico's op te zetten. Ten slotte wordt de Belgische nationale ziektelaststudie uitgebreid met causaal geassocieerde gezondheidsuitkomsten die nog niet zijn opgenomen, zodat de last van tabaks- en alcoholgebruik kan worden gekwantificeerd in termen van toegeschreven sterfgevallen, verloren levensjaren, Disability-Adjusted Life Years en kosten, per leeftijd, geslacht, gewest en jaar.
Kennisoverdracht en beleidsoverdracht staan centraal in het SUBOD-project. Het project wordt ontwikkeld in nauwe samenwerking met belangrijke beleidsbetrokkenen, voortbouwend op bestaande netwerken en interacties. Via proactieve projectcommunicatie draagt SUBOD ook bij aan een verhoogde zichtbaarheid van de betrokken gegevensverzamelingen.
Het SUBOD-project draagt rechtstreeks bij aan de federale tabaks- en alcoholplannen, die expliciet pleiten voor een verbeterde monitoring van tabaks- en alcoholgebruik en hun respectievelijke impact. Het project vormt ook de basis voor studies die de impact van interventies gericht op het verminderen van de last van alcohol en tabak evalueren (bijvoorbeeld het evalueren van de kosteneffectiviteit van dergelijke interventies). Het project past binnen de strategische prioriteiten van Sciensano, zowel wat betreft wetenschappelijke expertise als de kernmissie om advies te verstrekken aan gezondheidsautoriteiten, en profiteert van samenwerking in internationale projecten, zoals het European Burden of Disease Network (www.burden-eu.net), voorgezeten door de projectcoördinator.
